Nowe zasady w zakresie ryczałtu ewidencjonowanego i karty podatkowej

Od 2021 roku obowiązują nowe zasady w zakresie ryczałtu ewidencjonowanego. Biorąc pod uwagę zakres zmian, jakie zdecydował się wprowadzić ustawodawca, można stwierdzić, że są one rewolucyjne. Zmiany, chociaż już w mniejszym zakresie, wprowadzono również w opodatkowaniu kartą podatkową. Na czym one polegają oraz kogo dotyczą?

Wskutek zmian zdecydowanie większa grupa podatników może skorzystać z ryczałtu niż dotychczas. Po pierwsze, aż ośmiokrotnie podniesiony został limit przychodów warunkujący wybór ryczałtu. Pozwoli to na skorzystanie z tej formy opodatkowania podatnikom, którzy dotychczas przekraczali próg przychodów 250 000 euro. Od 2021 roku wystarczy, że nie będą przekraczali kwoty 2 000 000 euro. Po drugie, zlikwidowana została większość wyłączeń z opodatkowania ryczałtem, w szczególności wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, który został uchylony. Załącznik ten przewidywał wykaz wielu usług, których świadczenie wyłączało możliwość opodatkowania ryczałtem, a jego uchylenie umożliwiło, przykładowo, opodatkowanie ryczałtem usług w obszarze kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek (które opodatkowane są stawką w wysokości 10%) albo usług związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją (które opodatkowane są stawką w wysokości 15%).

Istotne zmiany dotknęły również tzw. „wolne zawody”, których katalog został znaczenie poszerzony m.in. o zawody prawnicze, jak również niektóre inne zawody, np. psychologa, tłumacza, księgowego. Co ważne, od 2021 r. wolnym zawodem jest także działalność wykonywana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej. Do tej pory wykonywanie działalności na rzecz tych podmiotów nie uprawniało osób wykonujących tzw. wolne zawody do wyboru zryczałtowanej formy opodatkowania.

Atrakcyjność opodatkowania ryczałtem podniesiona również została poprzez obniżenie niektórych stawek podatku oraz aż ośmiokrotne podniesienie limitu przychodów uprawniającego do kwartalnych wpłat ryczałtu. Od 2021 roku, na obniżeniu stawek podatku skorzystają podatnicy wykonujący wolne zawody, których przychody są opodatkowane stawką 17% (dotychczas 20%) oraz podatnicy świadczący niektóre usługi, m.in. fotograficzne, parkingowe, których przychody są opodatkowane stawką 15% (dotychczas 17%). Obniżona również została wysokość ryczałtu dla usług związanych z zakwaterowaniem. Do końca 2020 roku usługi te opodatkowane były stawką w wysokości 17%, natomiast od nowego roku, ujednolicono stawkę podatku dla tego rodzaju usług ze stawką przewidzianą dla ryczałtu dla najmu, tj. 8,5% oraz 12,5% od nadwyżki przychodów ponad 100 tys. zł.

Od 2021 roku przewidziano możliwość rozliczania się zryczałtowanym podatkiem dla podatników wynajmujących nieruchomości w ramach działalności gospodarczej. Do tej pory taką możliwość mieli wyłącznie podatnicy wynajmujący nieruchomości w ramach tzw. najmu prywatnego. W dalszym ciągu brak jest jasnego rozgraniczenia pomiędzy tymi źródłami przychodów, co prowadzi do problemów z ich właściwą kwalifikacją. Najczęściej, jako najem w ramach działalności gospodarczej traktowane jest wynajmowanie większej liczby nieruchomości. Wydaje się jednak, że problemy z kwalifikacją do właściwego źródła przychodów będą miały teraz mniejszą doniosłość praktyczną, ponieważ zarówno tzw. najem prywatny, jak i najem w ramach działalności gospodarczej od 2021 roku może być opodatkowany ryczałtem ewidencjonowanym. Dotychczas uznanie tzw. najmu prywatnego rozliczanego ryczałtem ewidencjonowanym za najem prowadzony w ramach działalności gospodarczej prowadziło do opodatkowania dochodów z najmu stawką progresywną od 17% do 32% w miejsce stawek przewidzianych dla ryczałtu ewidencjonowanego, tj. 8,5% oraz 12,5%.

Od 1 stycznia 2021 r. wprowadzono możliwość zwiększenia przez podatnika opodatkowanego w formie karty podatkowej stanu zatrudnienia o trzech pracowników w latach 2021- 2024 bez utraty prawa do opodatkowania na warunkach karty. Częściowo uchylono również wykluczenie możliwości opodatkowania kartą podatkową w sytuacji prowadzenia przez małżonka działalności w tym samym zakresie. Od nowego roku, taka możliwość wykluczona jest tylko w sytuacji opodatkowania drugiego małżonka podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach lub ryczałtem. Dopuszczalne jest więc opodatkowanie w formie karty podatkowej, jeżeli małżonek prowadzący działalność w tym samym zakresie również będzie korzystał z tej formy opodatkowania. Poza tymi zmianami, zdecydowano się na podwyższenie stawek karty podatkowej w 2021 r., co wynika z Obwieszczenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 5 listopada 2020 r. (M.P. 2020 poz. 1083).

Wprowadzone przez ustawodawcę zmiany w ryczałcie ewidencjonowanym są korzystne, jednak należy mieć na uwadze, że opłacalność wyboru tej formy opodatkowania zależy od indywidualnych warunków, na których podatnik prowadzi działalność. Z jednej strony, wybierając tę formę opodatkowania podatnicy nie mają prawa do pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodów, w związku z czym, ryczałt jest z reguły najbardziej opłacalny dla podatników mających niskie wydatki. Z drugiej strony, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest atrakcyjny ze względu na niskie stawki opodatkowania, w szczególności dla niektórych branż, np. działalność polegająca na wykonywaniu robót budowlanych, która opodatkowaną jest stawką 5,5%. Zaletą ryczałtu jest również uproszczona księgowość, co przemawia na korzyść wyboru ryczałtu u osób, które kierują się nie rachunkiem ekonomicznym, a chęcią uproszczenia swoich rozliczeń podatkowych.

Po rozważeniu wyżej wskazanych czynników, dla niektórych podatników opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego może okazać się korzystne. Wydaje się jednak, że do tej grupy nie będą należały wolne zawody. Mimo wielu zmian, ryczałt raczej nie stanie się atrakcyjną formą rozliczania dla ich przedstawicieli. W sytuacji, gdy stawka ryczałtu ma wynosić 17%, to najczęściej korzystniejszy będzie wybór podatku liniowego, dla którego stawka wynosi 19% i rozliczenie podatku następuje od dochodu, a nie od przychodu, jak w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego.

Mniej rewolucyjne zmiany wprowadzone zostały natomiast w karcie podatkowej. Niewątpliwie pozytywnie należy ocenić zarówno możliwość zmniejszenia utrudnień w zatrudnianiu dla firm rozliczających się kartą podatkową, w obliczu spodziewanego pogorszenia sytuacji na rynku, jak i możliwość opodatkowania w formie karty podatkowej małżonków prowadzących działalność w tym samym zakresie. Chociaż podwyższenie stawek karty podatkowej nie jest znaczące, to należy pamiętać, że najczęściej z karty podatkowej korzystają drobni przedsiębiorcy, którzy od wybuchu pandemii często borykają się z problemami z prowadzoną przez nich działalnością.

Sebastian Kałuża, doradca podatkowy, supervisor w dziale doradztwa podatkowego w zespole Global Mobility Service w KPMG w Polsce