W ramach walki ze skutkami panującej pandemii COVID-19, polski ustawodawca zdecydował się wprowadzić szereg rozwiązań w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz ubezpieczeń społecznych. Z jednej strony wprowadzone regulacje mają na celu zachętę do aktywnego wspomagania walki z wirusem, z drugiej zaś strony ich celem jest zmniejszenie obciążeń podatkowo-ubezpieczeniowych dla określonej grupy podatników.
Darowizny na przeciwdziałanie COVID-19
Nowelizacja ustawy o PIT wprowadziła możliwość odliczenia od dochodu wartości darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID. Chodzi tutaj głównie o darowizny przekazane na rzecz podmiotów świadczących opiekę zdrowotną w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, a także m. in. na rzecz domów dla samotnych matek z dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowniom, schroniskom dla osób bezdomnych, ośrodkom wsparcia i podobnym placówkom. Wysokość możliwego odliczenia zależy od daty przekazania darowizny. Darowizny przekazane od 1 października 2020 roku do 31 grudnia 2020 roku odliczane są w wysokości 200 procent przekazanej darowizny, darowizny przekazane od 1 stycznia 2021 roku do 31 marca 2021 roku odliczane są w wysokości 150 procent przekazanej darowizny, zaś darowizny przekazane od 1 kwietnia 2021 roku do końca miesiąca, w którym odwołany zostanie stan epidemii, w wysokości przekazanej darowizny. Z obecnego brzmienia przepisów wprowadzających darowiznę nie wynika data końcowa możliwości jej stosowania. Przekazaną darowiznę można odliczyć nie tylko na etapie rozliczenia rocznego, ale już wcześniej, na etapie obliczania należnej zaliczki na podatek za miesiąc w którym darowizna została dokonana. Co ważne, w przypadku darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID-19 nie obowiązuję 6% limit osiągniętego dochodu, jak to ma miejsce np. w przypadku darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego lub kultu religijnego.
Zwiększone limity zwolnień przedmiotowych
Kolejną zmianą wynikająca z przepisów tzw. tarczy antykryzysowej, są regulacje zwiększające limity świadczeń które pracownicy mogą otrzymać bez obciążeń publicznoprawnych. Chodzi tutaj głównie o świadczenia mające charakter pomocy dla pracownika. Kwota zapomogi tytułu zdarzenia losowego, klęski żywiołowej, długotrwałej choroby lub śmierci, w przypadku finansowania ze źródeł innych niż fundusz socjalny, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, która podlega zwolnieniu z podatku wzrosła z 6000 zł do 10000 zł. Kwota zwolnienia w przypadku innych zapomóg wzrosła z 1000 zł do 3000 zł. Ponadto, wzrósł limit świadczeń związanych z finansowaniem działalności socjalnej z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszu związków zawodowych z 1000 zł do 2000 zł. Wyższy limit obowiązuję również w przypadku dopłat do wypoczynku, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych oraz leczniczo-opiekuńczych i wzrósł z 2000 zł do 3000 zł. Wprowadzone zmiany mają charakter tymczasowy i obowiązywać będą do końca roku podatkowego, następującego po roku w którym odwołano stan epidemii. Z jednej strony wprowadzone zmiany mogą znacząco przyczynić się do zmniejszenia obciążeń podatkowych określonych grup pracowników, z drugiej jednak strony nie sposób zauważyć, że wprowadzone zmiany skierowane są tylko do określonej grupy pracowników. Pracownicy, którzy nie korzystają z zapomóg oferowanych przez pracodawcę oraz innych form dofinansowania, nie skorzystają na zwiększonych limitach. Podkreślić należy, że zmiany dotyczą wyłącznie wysokości obowiązujących limitów, nowe regulacje nie zmieniają zasad przyznawania omawianych świadczeń. Być może za zasadne należałoby uznać wprowadzenie nowych rozwiązań, które pozwalałaby na zwolnienie z podatku dochodowego świadczeń wypłacanych szerszej grupie pracowników, np. w ramach ekwiwalentu za zwiększone wydatki z tytułu pracy w ramach tzw. „home office”. Niejednokrotnie praca z domu wiążę się z dodatkowymi kosztami, m. in. z tytułu zwiększonego zużycia energii elektrycznej, dostosowania miejsca pracy itd.
Zwolnienie ze składek ZUS
Regulacją która ma chyba największe znaczenie dla przedsiębiorców w związku z panującą pandemią jest zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Obecnie zwolnienie obowiązuje w przypadku składek za miesiące lipiec, sierpień, wrzesień oraz listopad 2020 roku. Co istotne, zwolnienie skierowane jest tylko do określonych rodzajów działalności, w teorii najbardziej dotkniętych pandemią i kryzysem gospodarczym nią spowodowanym. Ponadto, omawiane zwolnienie przysługuje tym przedsiębiorcom, którzy prowadzą zarejestrowaną działalność odpowiednio długo, jak również których przychody uległy odpowiednio zmniejszeniu na skutek pandemii. Wnioski o zwolnienie z opłacania składek za wspomniane miesiące można składać do ZUS od 30 grudnia 2020 roku.
Odroczenie terminu płatności zaliczek na podatek
Kolejnym instrumentem pozwalającym przedsiębiorcom na złagodzenie skutków gospodarczych pandemii jest odroczenie terminu płatności zaliczek na podatek, pobranych w miesiącach październik, listopad i grudzień, od wynagrodzeń z umowy o prace, umów zlecenia oraz praw autorskich. Podobnie, jak ma to miejsce w przypadku zwolnienia z opłacania składek ZUS, odroczenie skierowane jest do konkretnego katalogu przedsiębiorców. Terminy na dokonanie płatności zostały odpowiednio przedłużone do maja, czerwca oraz lipca 2021 roku. Ta regulacja nie zmniejsza wprost obciążeń publicznoprawnych, niemniej znacząco poprawia płynności finansową przedsiębiorców, przesuwając wydatki z okresu największego kryzysu, na okres, w którym miejmy nadzieję sytuacja gospodarcza zacznie powoli wracać do normy.
Autor: Piotr Hanuszewski, młodszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego w zespole Global Mobility Service w KPMG w Polsce