Podatkowe podsumowanie tygodnia 14.08 - 21.08.2023

W wyroku z dnia 17 sierpnia 2023 r., sygn. III SA/Wa 716/23 WSA w Warszawie stwierdził, że wydatki na zapłatę dla kontrahentów kar umownych związanych z niedokończoną realizacją zamówienia nie mieszczą się w zakresie zakazu potrącania kosztów uzyskania przychodów, o których stanowi art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT. Przyjęcie, że wszystkie kary umowne lub odszkodowania ze swej istoty nie są kosztem uzyskania przychodów prowadziłoby do zbędności tego przepisu.

17 sierpnia 2023 r. Sejm odrzucił poprawki Senatu do ustawy o systemie kaucyjnym opakowań. Ustawa przewiduje wprowadzenie obowiązku dla sklepów o powierzchni ponad 200 mkw. do odbioru pustych opakowań, natomiast mniejsze sklepy będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie. Dodatkowo do określonych rodzajów butelek doliczona zostanie kaucja, której wysokość zostanie określona w rozporządzeniu. Zgodnie z opublikowanym w kwietniu projektem ma ona wynieść 50 gr. Będzie zwracana w momencie oddania opakowań w sklepie bez konieczności pokazania paragonu. Kaucja nieodebrana zostanie przeznaczona na finansowanie całego systemu. Teraz ustawa trafi do Prezydenta, a przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 r.

Wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2023 r., sygn. II FSK 175/21 NSA stwierdził, że w przypadku sprzedaży produktów, których cena obejmuje uprawniony do uwzględnienia dochód z tytułu kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, o którym mowa w art. 24d ust. 7 pkt 3 ustawy o CIT, dochodem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej nie zawsze będzie wartość dochodu wynikająca z pełnej wartości ceny netto sprzedaży produktu. Zdaniem sądu istnieje różnica pomiędzy sprzedażą produktu, w którym wykorzystano sporne prawa a sprzedażą ich samych oraz licencji na nie.

NSA w wyroku z dnia 11 sierpnia 2023 r., sygn. II FSK 221/21 uznał, że organ podatkowy nie miał racji twierdząc, iż 50% kosztów uzyskania przychodu dotyczy tylko przeniesienia własności wynalazku, a nie korzystania z niego. Zapłata dla twórcy obejmująca prawo przeniesienia uprawnienia do uzyskania patentu jest zapłatą za przeniesienie prawa własności wynalazku. Zdaniem sądu odsetki za opóźnienie nie są związane z przeniesieniem praw własności wynalazku, więc nie podlegają podwyższonym kosztom uzyskania przychodu.

W wyroku z dnia 11 sierpnia 2023 r., sygn. II FSK 216/21, NSA rozstrzygnął kwestię, czy do wynagrodzenia wypłacanego w ramach transakcji swapów ryzyka kredytowego ma zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 28 sierpnia 2020 r. (sygn. III SA/Wa 2455/19) uznał, że zawierane przez spółkę instrumenty pochodne SRK (swapy ryzyka kredytowego), wypełniają funkcje gwarancji lub poręczenia, gdyż w razie braku spłaty całości lub części pożyczki udzielonej przez spółkę, objętej przedmiotowym instrumentem, zostanie jej wypłacona określona umownie kwota, a wierzytelność pożyczkowa w drodze cesji zostanie przeniesiona na przejmującego ryzyko (kontrahenta). NSA nie zgodził się ze stanowiskiem, że swap ryzyka kredytowego jest podobny do poręczenia czy gwarancji. Ponadto NSA nie podzielił stanowiska, że w analizowanej sprawie nie ma możliwości zastosowania wykładni systemowej wewnętrznej (art. 15e ustawy o CIT).

17 sierpnia br. Sejm głosował nad zmianami w ponad 20 ustawach. Sejm przyjął m.in.:

• nowelizację ustawy o gospodarce nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw. Zakłada ona ograniczenia w obrocie nieruchomościami rolnymi powyżej 1 ha w odniesieniu do fundacji rodzinnych, ich fundatorów i beneficjentów będących osobami bliskimi fundatora
• zmiany w procedurze cywilnej, zakładające m.in. wprowadzenie na stałe rozpraw zdalnych
• ustawę o Centralnej Informacji Emerytalnej
• nowelizację ustawy o PIT oraz o CIT, zgodnie z którą okres amortyzacji budynków i budowli niemieszkalnych ma zostać skrócony z 40 lat do odpowiednio 5 lub 10 lat, w zależności od stopy bezrobocia w powiecie położenia nieruchomości. Pozwoli to zastosować stawkę amortyzacji nawet do 20 proc. rocznie przez 5 lat; oraz
• nowelizację ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającą w Polsce system kaucyjny od 1 stycznia 2025 r. 

17 sierpnia 2023 r. WSA w Warszawie wydał wyrok (sygn. III SA/Wa 583/23) w sprawie spółki, która miała wątpliwości, czy w związku z przeniesieniem na pożyczkodawcę w ramach umowy datio in solutum wierzytelności własnych powinna rozpoznać przychód podatkowy z tego tytułu w wysokości spłacanego zobowiązania (zakładając, że wartość rynkowa tych wierzytelności własnych nie będzie wyższa od wysokości spłacanego zobowiązania). Chciała również wiedzieć, czy będzie uprawniona do rozpoznania kosztu w wysokości wartości nominalnej przenoszonych wierzytelności własnych na zasadach ogólnych określonych w art. 15 ust. 1, a zastosowania nie znajdzie art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Zdaniem sądu, jeżeli ustawodawca wprowadził z jednej strony przepis szczególny referujący do obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu odpłatnego zbycia m.in. praw majątkowych, a z drugiej – ograniczenie w możliwości rozpoznawania kosztów uzyskania przychodu z tytułu strat wynikających z odpłatnego zbycia wierzytelności, a skutki podatkowe spełnienia świadczenia w formie datio in solutum należy rozpatrywać poprzez pryzmat art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, to do transakcji zbycia wierzytelności na podstawie tzw. umowy datio in solutum nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, a tym samym, spółka będzie uprawniona do rozpoznania w kosztach uzyskania przychodu wartości nominalnej przenoszonej wierzytelności na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.