Uchwalenie tzw. ustawy „wiatrakowej”¹ doprowadziło począwszy od 2017 roku do powstania kontrowersji w zakresie sposobu opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości. Wątpliwości w tym temacie miała wyjaśnić tegoroczna nowelizacja przepisów², która korzystne dla podatników zmiany wprowadziła w życie począwszy od 1 stycznia 2018 roku. Rozwiązało to problem jedynie częściowo, tj. w odniesieniu do 2018 roku. Co jednak z podatkiem od nieruchomości już zapłaconym za 2017 rok? Nowelizacja ustawy pomija całkowicie to zagadnienie. Podatnikom pozostaje już tylko oczekiwanie na wyrok NSA, który w powiększonym 7-osobowym składzie rozstrzygnie czy w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. budowlą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości była tylko część budowlana (wzniesiona z użyciem wyrobów budowlanych) elektrowni wiatrowej czy też budowlę tę stanowił fundament, wieża i elementy techniczne elektrowni wiatrowej.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że do 31 grudnia 2016 r. przepisy w sposób jasny określały, że opodatkowaniem podatkiem od nieruchomości w odniesieniu do elektrowni wiatrowej podlegać powinna jedynie część budowlana elektrowni, tj. budowla składająca się z fundamentu i wieży.

Okazuje się, że ustawodawca uchwalając w 2016 roku ustawę „wiatrakową” zdefiniował „elektrownię wiatrową” oraz wprowadził nowe brzmienie definicji „budowli” w Prawie budowlanym. Co więcej art. 17 ustawy „wiatrakowej” przewidywał, że od dnia jej wejścia w życie do 31 grudnia 2016 roku podatek od nieruchomości dotyczący elektrowni wiatrowej ustala się i pobiera zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem wejścia w życie ustawy. Przepis w tej treści miał wskazywać, że opodatkowanie elektrowni wiatrowych miało ulec zmianie od 2017 roku.

W konsekwencji samorządy uznały, że od 1 stycznia 2017 roku elektrownie wiatrowe powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości w większym zakresie, tj. jako budowle składające się z fundamentu, wieży oraz elementów technicznych. A taki sposób określenia podstawy opodatkowania zwiększał nawet kilkukrotnie wysokość podatku od nieruchomości do zapłaty.

Uchwalenie przepisów w takim kształcie doprowadziło do powstania dyskusyjnej kwestii czy wejście w życie ustawy „wiatrakowej” mogło spowodować od 1 stycznia 2017 roku zmiany w sposobie opodatkowania elektrowni wiatrowych, czy jedynie wywołało wątpliwości interpretacyjne na skutek nieprecyzyjnego brzmienia niektórych jej przepisów. Najwięcej kontrowencji narosło w odniesieniu do treści ww. art. 17 tej ustawy, który to miał charakter przepisu przejściowego. Co do zasady wywodzenie skutków podatkowych z przepisu przejściowego nie znajduje bowiem oparcia w obowiązujących przepisach, które jasno wskazują, że obowiązek podatkowy może wynikać wyłącznie z ustaw podatkowych. Ustawy „wiatrakowej” w żadnym jednak wypadku nie można traktować jako ustawy podatkowej. W takim ujęciu należałoby rozważyć czy racjonalny ustawodawca, działając zgodnie z regulacjami Konstytucji dotyczącymi nakładania podatków, decudujac się na wprowadzenie zmian w zakresie opodatkowania elektrowni wiatrowych, nie powinien raczej dokonać tego poprzez jednoznaczne wskazanie elektrowni wiatrowej jako budowli w Prawie budowlanym? Do definicji z tej ustawy odwołuje się bowiem ustawa o podatkach i opłatach lokalnych traktująca o podatku od nieruchomości.

Skoro jednak w przepisach prawa podatkowego nie nastąpiły bezpośrednie zmiany powodujące objęcie całości elektrowni wiatrowych opodatkowaniem, to wśród części podatników pojawiły się głosy krytyczne czy zmiana sposobu opodatkowania elektrowni wiatrowych faktycznie miała miejsce od 1 stycznia 2017 roku.

Na tej podstawie opodatkowanie podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych w rozszerzonym zakresie od 1 stycznia 2017 roku stało się przedmiotem licznych sporów pomiędzy podatnikami a samorządami. Co więcej ustawa „wiatrakowa” w tej części nie została również przychylnie przyjęta przez Komisję Europejską. W związku z powyższym koniecznym okazało się wprowadzenie odpowiednich zmian rangi ustawowej, które to miały za zadanie doprecyzować regulacje odnoszące się do sposobu opodatkowania elektrowni wiatrowych.

Wprowadzona w tym roku zmiana przepisów nie usuwa jednak wszystkich kontrowersji. Nadal problematycznym zagadnieniem pozostaje przede wszystkim opodatkowanie elektrowni wiatrowych za 2017 r. Zmiana ustawy wprowadza korzystne rozstrzygnięcia dla podatników jedynie w odniesieniu do opodatkowania elektrowni wiatrowych począwszy od 1 stycznia 2018 r. Ustawa potwierdza, że opodatkowaniem podatkiem od nieruchomości od 2018 r. powinny podlegać jedynie części budowlane elektrowni wiatrowej. Ustawa nie odniosła się jednak do 2017 r., za który podatnicy odprowadzili podatek od nieruchomości od całości elektrowni wiatrowej, a nie tylko od jej fundamentu i wieży. Biorąc pod uwagę treść znowelizowanej ustawy można byłoby nawet zaryzykować tezę, że ustawodawca uchwalając ustawę „wiatrakową” w pierwotnej wersji popełnił błąd, który następnie starał się naprawić w znowelizowanej ustawie. Co więcej, niejako na potwierdzenie postawionej tezy ustawodawca zdecydował się wprowadzić retroaktywne przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2018 r. Tym bardziej niejasna i problematyczna staje się kwestia dotycząca zakresu opodatkowania za 2017 rok.

Kluczowym do rozstrzygnięcia narosłych wątpliwości może się zatem okazać podjęcie uchwały 7 sędziów NSA. Na wiosnę tego roku postanowiono sprawę dotyczącą zasad opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości od 2017 r. przekazać do rozstrzygnięcia poszerzonemu składowi NSA jako zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Jednym z motywów do przedstawienia sprawy rozszerzonemu składowi NSA był fakt, że obecnie na rozpoznanie czeka ponad 100 skarg kasacyjnych, dotyczących tego samego problemu. Ponadto uznano, że rozstrzygnięcie zaistniałych wątpliwości będzie miało duży wpływ zarówno na sytuację finansową podatników, jak i dochody jednostek samorządu terytorialnego (z uwagi na ewentualne zagrożenie koniecznością zwrotu nadpłaconego podatku przy przyjęciu odmiennej interpretacji przepisów prawa niż wynikająca z zaskarżonych wyroków WSA).
Uchwała w tej sprawie ma zapaść w dniu 24 września 2018 r. Do czasu jej podjęcia podatnicy muszą się jednak uzbroić w cierpliwość.

Będziemy Państwa informować na bieżąco w tej sprawie.
W razie pytań, zapraszamy do kontaktu.

¹  Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.
²  W dniu 29 czerwca 2018 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, która to ustawa dokonała m.in. zmiany definicji „budowli” w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane oraz zmiany definicji „elektrowni wiatrowej” w ustawie z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (tzw. ustawa „wiatrakowa”).