Darowizna bez podatku? Rewolucyjny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego
Darowizna bez podatku? Rewolucyjny wyrok NSA!
2018-07-02
Z najnowszego wyroku NSA wynika, że darowizna z poleceniem na rzecz obdarowanego nie będzie opodatkowana. To rewolucja – mówią eksperci. Jednak czy na pewno?
W świetle najnowszego wyroku NSA, jeśli darczyńca lub spadkodawca wyda polecenie co do celu przeznaczenia przekazywanej darowizny a obdarowany lub spadkobierca je wypełni to podatku od darowizny nie ma od części majątku wydatkowanej zgodnie z wolą darczyńcy lub spadkodawcy.
Dotychczas wszystkich podatników obowiązywał podatek od spadków i darowizn, choć członkowie najbliższej rodziny mogli skorzystać ze zwolnienia, składając w terminie sześciu miesięcy od dnia otrzymania darowizny oświadczenie do urzędu skarbowego. Osoby dalej spokrewnione korzystały ze zwolnienia do określonej kwoty.
W przytoczonym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny zmienia taki stan rzeczy. Sąd rozstrzygnął kwestie, w której podatniczka zgodnie z poleceniem darczyńcy przeznaczyła część otrzymanej darowizny na zakup własnego mieszkania. Darowizna pochodziła od matki, w związku z tym do jej przekazania doszło w tzw. grupie zerowej, jednak podatniczka nie złożyła w terminie odpowiedniego pisma do urzędu skarbowego. W związku z tym powołała się zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn na wykonanie polecenia, którego wartość zmniejsza podstawę opodatkowania darowizny.
Naczelny Sąd Administracyjny przyznał podatniczce rację i w uzasadnieniu ustnym stwierdził (brak dotychczas uzasadnienia pisemnego), że organ podatkowy broniąc wpływów do budżetu z podatków od darowizn, zmienił znaczenie instytucji polecenia. Sąd kasacyjny zwrócił uwagę, że istnieją tylko dwa warunki do zmniejszenia podstawy opodatkowania przy podatku od darowizn. Po pierwsze darczyńca musi wydać polecenie co do celu przeznaczenia darowanej kwoty. A po drugie obdarowany musi takie polecenie wypełnić. Nie ważne jest przy tym czy adresatem wykonania polecenia będzie osoba trzecie, czy sam obdarowany.
Ministerstwo Finansów w wydanym komunikacie uważa, że brak podatku od darowizny nie oznacza całkowitego nieopodatkowania i podkreśla, że darowizna a nabycie w wyniku wykonania polecenia to dwa różne tytuły. Skutkuje to tym, że wykonanie polecenia darczyńcy również jest opodatkowane. Według Ministerstwa Finansów dotyczy to zarówno sytuacji, gdy polecenie jest wykonywane przez samego obdarowanego (to on jest obowiązany do uiszczenia podatku od polecenia) oraz gdy nabywcą, tytułem polecenia darczyńcy jest osoba trzecia (wówczas to ona musi uregulować podatek).
Ponadto zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu z
polecenia darczyńcy z chwilą wykonania polecenia. Zatem nie można obniżyć podstawy opodatkowania ciężarami przyszłymi. Choć przepisy prawa nie precyzują konkretnej daty, w której polecenie wykonania ma dojść do skutku, należy przyjąć, że nie jest to data dowolna i termin ustalenia podstawy opodatkowania jest taki sam jak przy darowiźnie. Ponadto Ministerstwo Finansów tłumaczy, że przy nabyciu tytułem polecenia obowiązują te same kwoty wolne, ta sama skala podatkowa i te same warunki zwolnienia jak przy darowiźnie.
Z powyższego wynika, że podatku od spadków i darowizn może rzeczywiście nie być. Podatek będzie jednak należny od nabycia z polecenia darczyńcy. Jednak NSA wydał do tej pory jedynie ustne uzasadnienie przedmiotowego wyroku, który budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych wśród podatników. W związku z tym sformułowanie ostatecznych konkluzji będzie możliwe dopiero po ukazaniu się jego pisemnego uzasadnienia. Ponadto, należy zauważyć, że sąd rozstrzygał kwestię podatku od spadków i darowizn jedynie w zakresie darowizny, nie odnosząc się do opodatkowania polecenia darczyńcy. W takim stanie rzeczy należy zadać pytanie, czy w pisemnych motywach rozstrzygnięcia darowizna zostanie uznana za podlegającą opodatkowaniu.