Branża life sciences musi nieustannie ewoluować w kierunku rozwiązań bardziej zrównoważonych, a jednocześnie dostępnych dla każdego potencjalnego odbiorcy. Wynika to z kluczowego znaczenia tego sektora dla społeczeństwa i z wyzwań przed jakimi stoi – zmian w środowisku naturalnym, uwarunkowań demograficznych i geopolitycznych. Proces zrównoważonej transformacji branży life sciences to także kluczowy element wsparcia funkcji biznesowej: pomaga firmom inwestować w sposób, który poprawia efektywność wykorzystania zasobów oraz identyfikuje przyszłe ryzyka i możliwości rozwoju. Zachęcamy do zapoznania się z raportem KPMG „Unravelling Sustainable Business Transformation in Life Sciences” oraz jego podsumowaniem.
Najważniejsze informacje z raportu
Z raportu wynika, że firmy będące liderami w zakresie ESG mogą osiągać nawet 2,5-krotnie wyższe zyski przed odliczeniem odsetek, podatków, amortyzacji i umorzeń (EBITDA) w porównaniu z firmami, które pozostają w tyle pod względem raportowania ESG.
System ochrony zdrowia z uwzględnieniem branży life sciences odpowiada za 4,4% globalnych emisji dwutlenku węgla.
Według wyników badania1 (2023) aż 53% respondentów z sektora life sciences przyznało, że zmiana podejścia do kwestii ESG jest kluczowa dla przetrwania ich organizacji.
79% tej samej grupy ankietowanych zadeklarowało, że w ciągu następnych trzech lat wzrosną ich inwestycje w kwestie związane z ESG i zrównoważonym rozwojem, w tym prawie 1/3 (28%) ogółu stwierdziła, że wzrost wydatków na te cele będzie znaczny.
1B. Price, "Life Sciences: KPMG EMEIA Sector Growth Opportunities", Source, 2023.
Kluczowe kierunki efektywnej transformacji
1. Przygotowanie na zmiany klimatyczne
Zmiany klimatyczne wymuszają nie tylko konieczność ograniczania skutków szkodliwej działalności człowieka na środowisko i zwrócenia się w stronę zrównoważonych rozwiązań. Stwarzają także sprzyjające warunki do powstawania nowych chorób, jak i szybszego rozprzestrzeniania się już istniejących chorób zakaźnych. Dodatkowo anomalie, takie jak susze i powodzie, wzmagają zapotrzebowanie na ratujące życie leki, do których dostęp jest jeszcze trudniejszy na skutek spowodowanych kataklizmami przerw w łańcuchach dostaw.
2. Zapewnienie dostępu do wody dobrej jakości
Oczekuje się, że do 2050 roku globalne zapotrzebowanie na wodę wzrośnie o 20-30%, a 75% ziemskiej populacji zostanie dotkniętej suszą oraz niedoborem lub zanieczyszczeniem wody pitnej. Europa nie jest tu wyjątkiem – około 30% jej obszaru już teraz doświadcza niedoboru wody przez znaczną część roku, a sytuacja wciąż się pogarsza. Przemysł life sciences wykorzystuje duże ilości wody, w wielu przypadkach specjalnie oczyszczanej (koniecznej przy produkcji farmaceutycznej) i chronionej przed zanieczyszczeniami biologicznymi. Firmy z branży life sciences powinny więc już teraz szukać rozwiązań redukujących jej zużycie. Niezbędne są inwestycje w infrastrukturę zamkniętego obiegu wody i inne, pozwalające uniezależnić się od dostaw zewnętrznych. Należy o tym myśleć nie tylko jako o wyzwaniu, ale także szansie na rozwój – dla firm działających przyszłościowo może nią być generowanie dodatniego bilansu wodnego netto, jak i opracowanie wodooszczędnych technologii, które można następnie opatentować i sprzedać.
3. Dostępność terapii i środków medycznych
Według danych WHO i World Bank Group z 2023 roku, 4,5 mld ludzi nie ma dostępu do opieki zdrowotnej i leków lub posiada go tylko w stopniu ograniczonym, a jeden na dziesięć leków sprzedawanych w krajach rozwijających się jest fałszywką lub nie spełnia standardów. Biorąc pod uwagę wzrost globalnej populacji i fakt, że największy przyrost naturalny obserwuje się w krajach o niskich i średnich dochodach, ważne jest podjęcie działań zmierzających do sprawiedliwej dystrybucji leków, ze szczególnym uwzględnieniem społeczności defaworyzowanych. Nie chodzi jednak tylko o problemy związane z trudną dostępnością na poziomie ostatnich ogniw w łańcuchu dostaw – dostępność lekarstw i terapii oznacza, że powinny być one spersonalizowane i odpowiedniej jakości, a informacje o nich przekazywane w sposób przystępny.
4. Rozwój sztucznej inteligencji
Podobnie jak większość sektorów gospodarki, również branża life sciences intensywnie pracuje nad rozwojem narzędzi opartych na sztucznej inteligencji. AI może między innymi skrócić czas potrzebny na wypuszczenie nowego rozwiązania na rynek, a także optymalizować zużycie energii w produkcji. Dobrze sprawdza się w analizie elektrycznej dokumentacji medycznej czy przy odkrywaniu i projektowaniu nowych substancji chemicznych (docelowo leków). Stwarza to potencjał dla skonstruowania łatwo dostępnego urządzenia, które będzie wykrywać niebezpieczne dla zdrowia podróbki lekarstw. W fazie rozwoju są także rozwiązania, które przyczynią się do większej inkluzywności terapii leczniczych dzięki wspomaganej przez AI personalizacji terapii (np. terapii genowej) czy bardziej trafnemu doborowi populacji pacjentów do badań klinicznych – tak, aby była reprezentatywna dla ludzi o różnych, unikalnych uwarunkowaniach fizycznych i zdrowotnych.
5. Myślenie systemowe
Aby przeprowadzić skuteczną transformację w kierunku zrównoważonego rozwoju w branży tak bliskiej potrzeb człowieka jak life sciences, konieczna jest zmiana myślenia na systemowe, które uwzględni połączenia między uwarunkowaniami prawnymi, gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi. Produkty muszą być względnie przystępne cenowo, produkcja zrównoważona, a zarządzanie łańcuchem wartości przejrzyste. Myślenie systemowe jest korzystne także z biznesowego punktu widzienia, gdyż pozwala na stworzenie kompleksowych rozwiązań – na przykład innowacyjne technologie w zakresie oczyszczania ścieków i tworzenia obiegów zamkniętych mogą zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, a takie przyjazne naturze działania zwiększyć dostępność i jakość wody.
6. Współpraca między organizacjami
Firmy z branży life sciences powinny zintensyfikować działania zmierzające do zawierania partnerstw z innymi przedsiębiorstwami i organizacjami z sektora. Współpraca pozwala nie tylko projektować lepszej jakości produkty i usługi czy zwiększyć dostępność terapii, ale również maksymalizować zyski biznesów poprzez lepszą optymalizację pracy i zasobów. Często wielkie koncerny z funduszami na badania nie mają bezpośrednich przedstawicieli w krajach rozwijających się, dlatego szczególnie ważne są partnerstwa na poziomie lokalnym z organizacjami i biznesami, które rozumieją miejscowe uwarunkowania.
7. Partycypacja pacjentów
Ważną kwestią jest sprawiedliwy dobór próby badawczej do badań klinicznych – taki, który nie dyskryminuje żadnych warstw społecznych, bez względu na płeć, wiek czy pochodzenie. Branża medyczna ma dużo do nadrobienia, ponieważ większość testów medycznych, które obecnie stanowią podstawę doboru metod badawczych i środków medycznych, była wykonywana na mężczyznach w wieku 18-35 lat, a więc nie oddaje charakterystyki większości populacji. Ponadto pacjenci powinni być aktywnie angażowani w procesy tworzenia innowacji medycznych, aby ich realne potrzeby, upodobania i priorytety mogły kształtować nowe rozwiązania. Wybrane firmy z branży life sciences już teraz wykorzystują opinie klientów i pacjentów, którzy jako członkowie specjalistycznych ciał doradczych tworzą wartościowe ekspertyzy. Taki feedback pozwala na sprawne dostosowywanie opracowywanych rozwiązań do potrzeb odbiorców i wdrażanie poprawek już w początkowych fazach procesu opracowywania nowego leku, narzędzia czy terapii.
Im szybciej, tym lepiej – firmy, które priorytetowo traktują zrównoważony rozwój już dziś, mają do dyspozycji szerszy zakres instrumentów finansowych niż te, które zwlekają z wprowadzeniem odpowiednich rozwiązań. Ta przewaga, wiążąca się ze stosunkowo małą obecnie konkurencją o dotacje na cele związane ze zrównoważonym rozwojem, pozwoli na maksymalizację zwrotu z inwestycji.
Sektor Life Sciences w Polsce ma szansę odegrać kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego rozwoju, wykraczając poza standardowe wymogi ESG. Firmy, które podejmują działania na rzecz redukcji śladu węglowego oraz racjonalnego zarządzania zasobami naturalnymi, nie tylko zyskują zaufanie inwestorów i konsumentów, ale również budują swoją pozycję jako liderzy w branży. Inwestując w innowacje i transparentność, organizacje mogą wzmocnić swoje relacje z interesariuszami oraz lepiej przygotować się na przyszłe wyzwania, takie jak zmiany regulacyjne czy rosnące oczekiwania społeczne. W ten sposób, sektor Life Sciences nie tylko odpowiada na aktualne potrzeby, ale także kształtuje przyszłość opartą na odpowiedzialności i zrównoważonym rozwoju.
Cel: dekarbonizacja
Szacuje się, że ponad 70% emisji w sektorze life sciences pochodzi z łańcucha dostaw.
Głównymi emitentami zanieczyszczeń są dostawcy surowych materiałów i wytwórcy składników, jednak nie bez znaczenia są działania samych firm produkcyjnych.
Jak ograniczać emisję CO2 w sektorze life sciences?
1. Rozwiązania cyrkularne
Przetwarzanie, naprawa i recykling aparatury i odpadów medycznych ograniczają koszty związane z logistyką i zakupem surowych materiałów i stwarzają nowe możliwości rozwoju biznesu poprzez uruchomienie nowych linii biznesowych.
2. Korzystanie z zeroemisyjnych lub niskoemisyjnych środków transportu, odnawialnych źródeł ciepła i energii elektrycznej
W łańcuchach dostaw możliwe jest wykorzystanie środków transportu opartych na energii elektrycznej, wodnej lub biologicznej.
3. Gruntowny audyt energetyczny
Audyt powinien obejmować szczególnie obszary takie jak ciepłownictwo, gazownictwo, systemy wentylacyjne i grzewcze (COWiG).
4. Stosowanie nowych technologii w procesach produkcyjnych
Do technologii optymalizujących zużycie materiałów i innych zasobów (np. energetycznych) zalicza się druk 3D oraz sztuczną inteligencję.
5. Umieszczanie na opakowaniach oznaczeń
Opakowania produktów medycznych powinny posiadać oznaczenia, które wskazują, w jaki sposób poprawnie je utylizować.
6. Inwestycje w projekty usuwania dwutlenku węgla ze środowiska
Efektywne są rozwiązania, które pozwalają wytwarzać energię przy jednoczesnym wychwytywaniu dwutlenku węgla – na przykład BECCS (Bioenergy with Carbon Capture and Storage), opierające się na biomasie.
7. Dodatkowe inwestycje na rzecz środowiska naturalnego
Choć dodatkowe inwestycje, na przykład w zalesianie czy ochronę torfowisk, nie zmniejszą emisji dwutlenku węgla, to mogą naprawić ich szkodliwe skutki.
Ambitne cele klimatyczne w sektorze life sciences inspirują do działania – za przykład posłużyć może cel net zero angielskiej Narodowej Służby Zdrowia (NHS) do roku 2045, uwzględniający nie tylko samą organizację, ale również jej łańcuch dostaw. Podobne cele stawiają sobie również globalni gracze, tacy jak AstraZeneca (net zero w całym łańcuchu wartości do 2030 r.) czy Novartis (zakres 1-3 emisji gazów cieplarnianych do 2040 r.). Oczekiwania interesariuszy i wymogi regulacyjne Unii Europejskiej nie ominą działających w tym sektorze przedsiębiorstw w Polsce – tym bardziej, że mierzyć się muszą z własnymi, szczególnymi wyzwaniami. Ich przykładami może być miks energetyczny, generujący często wyższy ślad węglowy działalności gospodarczej w porównaniu do innych krajów Europy, czy ograniczone zasoby wodne w naszym kraju. To ważne, by sektor zmieniał swoje modele biznesowe, co pozwoli na minimalizację związanych ze zmianą klimatu ryzyk – w tym zdrowotnych, takich jak zagrożenia związane z upałami i gwałtownymi zjawiskami pogodowymi czy zmianą zasięgu występowania chorób, do tej pory ograniczających się do rejonów tropikalnych.
Główne wyzwania podczas wprowadzania rozwiązań zeroemisyjnych:
Koszty
Chociaż możliwości dekarbonizacji jest wiele, to ich stosowanie jest znacznie utrudnione ze względów finansowych.
Regulacje spowalniające proces zmian
Rozległe regulacje, którym muszą podlegać firmy z branży life sciences, spowalniają proces wdrażania nowych rozwiązań.
Utrudniona kontrola globalnych łańcuchów dostaw
Konieczne jest wdrożenie zaawansowanych rozwiązań trackingowych na poziomie łańcucha dostaw, a także nieustanna współpraca między sektorami i liniami biznesowymi.
Wsparcie i regulacje w zakresie zielonej transformacji
Branża life sciences ma okazję skorzystać ze wspierających tematy ESG instrumentów finansowych, takich jak zielone obligacje i pożyczki powiązane z ESG, obligacje na rzecz zrównoważonego rozwoju i społeczne. Ponadto istnieją dotacje i subsydia dostępne na szczeblach od gminnego do europejskiego, z których najważniejsze są programy Unii Europejskiej: Plan przemysłowy Zielonego Ładu, Inicjatywa na rzecz Innowacji w dziedzinie Zdrowia (ang. IHI) oraz program EU4Health.
- Europejski Zielony Ład to flagowy projekt klimatyczny UE, który obejmuje kompleksowy zakres inicjatyw politycznych i finansowych, mających na celu zapewnienie, że UE stanie się neutralnym dla klimatu blokiem państw do 2050 roku. Instrumenty unijne, regulujące i kontrolujące spełnianie wymogów Zielonego Ładu, to między innymi EU Taxonomy Regulation, Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), European Sustainability Reporting Standards (ESRS) oraz Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CDDD). W ramach tej ostatniej dyrektywy państwa członkowskie UE wyznaczają organ do nadzorowania i nakładania sankcji za niestosowanie się do zasad ochrony środowiska, a także zobowiązujący do wypłacania odszkodowań ewentualnym ofiarom.
- Płacenie zielonych podatków jest egzekwowane i kontrolowane także przez instrumenty niezależne od zielonego ładu – od czerwca 2024 grupy kapitałowe o skonsolidowanym obrocie powyżej 750 milionów euro, działające na teranie Unii Europejskiej, muszą spełnić wymóg przejrzystości podatkowej, związany z wprowadzeniem publicznego Country-by-Country Report (CbCR). Wymaga on ujawniania przez firmy informacji z podziałem na kraje, w których są przeprowadzane transakcje.
W branży life sciences istnieje coraz większa świadomość, że inwestycje w zrównoważony rozwój i ESG są nie tylko konieczne i pożyteczne społecznie, ale także stanowią strategiczną szansę na uzyskanie przewagi konkurencyjnej – klienci i partnerzy coraz częściej priorytetowo traktują odpowiedzialnych dostawców, działających w zgodzie z wartościami zrównoważonego rozwoju i ESG. Jest to jedyny właściwy kierunek – powoli kończy się etap dawania firmom czasu na transformację, a regulacje będą coraz ściślejsze. Im szybciej zrównoważone rozwiązania zostaną wdrożone, tym lepiej nie tylko dla środowiska, ale także dla biznesów – zielone subsydia będą stopniowo maleć wraz z popularyzacją nowych standardów.
Zachęcamy do lektury pełnej treści globalnego raportu KPMG.
Zrównoważona transformacja w sektorze Life Sciences
Pobierz raport ⤓
