Raportowanie ESG obejmuje także zagadnienia z obszaru prawa pracy

W Polsce temat „ESG” spotyka się z coraz większym zainteresowaniem, co wynika m.in. z faktu przyjęcia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 roku  w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju („Dyrektywa CSRD”) oraz Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2023/2772 z dnia 31 lipca 2023 r. uzupełniającego tę Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju („Rozporządzenie”). Dyrektywa CSRD reguluje kwestie związane z raportowaniem niefinansowym w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz nakłada na przedsiębiorców obowiązek składania corocznych raportów.

Raport ESG będzie musiał odnosić się do wszystkich kwestii zrównoważonego rozwoju, a w szczególności do zagadnień z zakresu środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego (ESG to skrót od angielskich wyrazów Enviromental [środowisko], Social [społeczeństwo] oraz Corporate Governance [ład korporacyjny]). Przedsiębiorstwa będą zobowiązane do raportowania na temat wpływu ich przedsiębiorstwa na środowisko, społeczeństwo, w tym raportowaniu będą podlegać takie kwestie jak bioróżnorodność, różnorodność, zatrudnienie czy prawa człowieka. 

Raportowanie ESG to proces, który wymaga nie tylko gromadzenia i analizy danych, ale również prezentacji informacji dotyczących wpływu danego przedsiębiorstwa na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Raport ESG ma być pewnego rodzaju narzędziem, które będzie pomagało przedsiębiorcom (ale również kontrahentom czy inwestorom) ocenić wpływ prowadzonej działalności na otoczenie i zrównoważony rozwój. Wskazuje się, że raporty ESG mają pogłębiać zaufanie nie tylko wobec klientów czy inwestorów, ale również ogólnie rozumianego społeczeństwa co ma przekładać się na osiąganie przez przedsiębiorstwo sukcesów w różnych obszarach. 

Dyrektywa CSRD przewiduje harmonogram wdrożenia. Kolejność zobowiązywania przedsiębiorców do przygotowywania i podejmowania działań w obszarze ESG uzależniona jest od poziomu zatrudnienia oraz przychodów danego przedsiębiorstwa. Co więcej, przyjęte kryteria klasyfikacji powodują, że nawet przy mniejszej ilości zatrudnionych pracowników, na dany podmiot może zostać nałożony obowiązek raportowania o wiele szybciej, jeśli spełnia kryteria finansowe.

Zatem, kluczowym pierwszym krokiem jest odpowiednia weryfikacja kryteriów oraz sprawdzenie od kiedy dany podmiot będzie objęty obowiązkiem raportowania. 

Należy jednak zwrócić uwagę, że Dyrektywa CSRD przewiduje tzw. opcję opt-out w stosunku do małych i średnich przedsiębiorstw, która będzie pozwala na odroczenie raportowania o 2 lata. Warto też podkreślić, że Dyrektywa CSRD przewiduje również pewne wyłączenia, które będą zwalniać z obowiązku raportowania ESG. Jednakże zwolnienie z raportowania ESG nie będzie oznaczało, że dane przedsiębiorstwo nie będzie zobowiązane do dostarczenia informacji w zakresie pewnych obszarów. Będzie to wynikać z faktu, iż inny podmiot, który będzie zobowiązany do przygotowania raportu ESG może poprosić swoich dostawców czy klientów o przekazanie informacji czy stosują oni zasady zrównoważonego rozwoju.

Dyrektywa CSRD przewiduje, że przedsiębiorstwa, które będą przygotowywać raport ESG będą zobowiązane do stosowania tzw. ESRS, czyli europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Celem zastosowania tych standardów jest przede wszystkim zapewnienie spójności, jak i pewnej porównywalności przygotowywanych raportów ESG. Wśród standardów raportowania należy wyróżnić standardy ogólne (standardy przekrojowe) oraz standardy tematyczne.

W ramach standardów ogólnych (przekrojowych) należy wyróżnić:

Przedstawione powyżej standardy raportowania nazywane są również pełnymi ESRS-ami. Do 30 czerwca 2024 r. ma zostać przyjęty drugi standard ESRS-ów, tzw. ESRS-ów uproszczonych, które będą miały zastosowanie do małych i średnich przedsiębiorstw, zobowiązanych do sporządzania raportów ESG. 

Standard ESRS S1, zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia, jest to standard, którego celem jest określenie wymogów dotyczących ujawniania informacji, które umożliwią zrozumienie istotnych oddziaływań jednostki (danego podmiotu) na jej własnych pracowników, jak również powiązanych istotnych ryzyk i możliwości. Celem tego standardu jest nie tylko określenie w jaki sposób podmiot wpływa na własnych pracowników pod względem działań, jakie są wobec nich podejmowane (zarówno tych pozytywnych jak i negatywnych), potencjalnych działań, ale również określenie działań, które taki podmiot ma podejmować by przeciwdziałać negatywnym oddziaływaniom wobec pracowników. Dodatkowo na podstawie tego standardu podmioty będą mogły określić skutki finansowe dla danego podmiotu w perspektywie krótko, średnio i długoterminowej. W praktyce więc standard ESRS S1 powinien umożliwić podmiotom (a więc też pracodawcom) weryfikację ich praktyk oraz ocenę w jaki sposób wpływają lub będą mogły wpłynąć na ich pracowników. 

Standard ESRS S2, zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia, jest to standard, którego celem jest określenie wymogów dotyczących ujawniania informacji, które umożliwią użytkownikom oświadczenia dotyczącego zrównoważonego rozwoju zrozumienie istotnych oddziaływań na osoby wykonujące pracę w łańcuchu wartości związanych z własnymi operacjami i łańcuchem wartości jednostki, w tym za pośrednictwem jej produktów lub usług, ale także relacji biznesowych oraz powiązanych ostatnich ryzyk. W praktyce standard ten będzie wymagał od przedsiębiorcy analizy działań i procesów w ramach łańcucha wartości. Oznacza to nie tylko identyfikację i analizę wszystkich etapów działalności przedsiębiorstwa, które mają wpływ na zrównoważony rozwój, ale obejmuje również istotne działania podejmowane np. przez dostawców, klientów czy innych partnerów biznesowych.