Badanie stanu raportowania zrównoważonego rozwoju

Firmy na całym świecie przygotowują się do obowiązkowego raportowania ESG.

4 min

Badanie KPMG pokazuje, że największe firmy robią postępy w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju, które staje się dla nich częścią zwykłej działalności biznesowej. Rosnąca liczba przedsiębiorstw, szczególnie w Europie, przygotowuje się do wymogów dyrektywy CSRD, która wprowadza obowiązek raportowania ESG, uwzględniającego zasadę podwójnej istotności. W tym procesie firmy napotykają różnorodne wyzwania, co uwidacznia się w wysokim odsetku tych, które nadal preferują opisowe podejście do raportowania i unikają opartego na danych liczbowych modelowania wpływu ryzyk środowiskowych i społecznych. Choć rosnąca liczba przedsiębiorstw uwzględnia w raportach zagadnienia takie jak bioróżnorodność i ład korporacyjny, to brakuje kompleksowych analiz wpływu społecznego i związanego z zarządzaniem. Poniżej prezentujemy najciekawsze wnioski z raportu KPMG International „The move to mandatory reporting. Survey of Sustainability Reporting 2024”.

Wyślij zapytanie ofertowe

Analiza oddziaływań w zakresie ESG dostarcza istotnych informacji na temat zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa w perspektywie długoterminowej, dzięki czemu stanowi fundament zapewnienia ciągłości operacyjnej. Wydarzenia geopolityczne, takie jak gwałtowne wahania cen paliw wynikające z konfliktów w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie, jednoznacznie podkreślają znaczenie przejrzystości w raportowaniu, która pozwala ocenić, jak organizacja przygotowuje się na wyzwania przyszłości. Pomimo rosnącej świadomości wiele firm nadal zmaga się z wypracowaniem odpowiedniej równowagi w raportowaniu zagadnień ESG: przeważa podejście skoncentrowane na pozytywnych narracjach oraz jakościowych opisach działań, podczas gdy brakuje wystarczającego uwzględnienia wpływu środowiskowego i społecznego na prowadzenie działalności.

Kluczowe dane z raportu

250 największych firm na świecie¹	5800 największych firm z 58 jurysdykcji²
96% spośród 250 największych firm na świecie raportuje w zakresie zrównoważonego rozwoju (brak zmian od 2022 roku).	79% badanych dużych firm raportuje w zakresie zrównoważonego rozwoju (brak zmian od 2022 roku).
95% tych firm publikuje cele emisji dwutlenku węgla – ten odsetek wzrósł aż o 15 p.p. od 2022 roku.	80% tych organizacji publikuje cele emisji dwutlenku węgla, co oznacza wzrost o 9 p.p. od 2022 roku.
82% takich firm zintegrowało raportowanie i uwzględnia informacje na temat zrównoważonego rozwoju w swoich raportach rocznych. to istotny wzrost z poziomu 68% w 2022 roku, spowodowany w dużej mierze rosnącą adaptacją ESG przez firmy chińskie i amerykańskie, które łącznie stanowią 60% grupy najbardziej dochodowych firm.	62% takich firm uwzględniło ESG i zrównoważony rozwój w swoich raportach rocznych na przestrzeni ostatnich dwóch lat. Odsetek ten jest stabilny, choć istnieją znaczące różnice lokalne – na przykład w regionie Azji i Pacyfiku 81% procent spółek uwzględnia zrównoważony rozwój w raportach rocznych, w porównaniu z 50% na Bliskim Wschodzie i w Afryce.

89% największych polskich firm, raportuje ESG. To o 10 p.p. więcej niż średnia dla największych firm na świecie i wzrost o 7 p.p w ciągu dwóch lat.

22% z grupy 100 największych polskich firm deklaruje, że podejmuje działania w celu osiągnięcia zgodności ze standardami ESRS, co sytuuje nasz kraj na szóstym miejscu w Europie. Jest to trzykrotnie mniejszy wynik niż uzyskała w tym zakresie Hiszpania (66%), ale o 10 p.p. większy niż średnia europejska.

89% firm z sektora leśnictwa i papieru raportuje ESG, co daje mu pierwsze miejsce wśród wszystkich sektorów. Tuż za nim plasują się firmy motoryzacyjne (86%) i przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (85%). Zrównoważony rozwój najrzadziej raportują firmy z sektora opieki zdrowotnej (67%).

60% największych firm z 58 badanych jurysdykcji łączy obecnie swoje cele redukcji emisji dwutlenku węgla z celem ustalonym w Porozumieniu Paryskim, jakim jest utrzymanie globalnego wzrostu temperatury w granicach 2°C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej.

¹ Próba obejmuje 250 największych firm pod względem przychodów wymienionych w rankingu Global Fortune 2023.

² Próba obejmuje 5800 firm, po 100 z każdego z 58 włączonych krajów, terytoriów lub jurysdykcji. Lista firm w każdym z krajów została zdefiniowana przez specjalistów KPMG na podstawie uznanego krajowego źródła, a w przypadku jego braku – na podstawie kapitalizacji rynkowej lub podobnej miary. W Europie na próbę składają się przedsiębiorstwa z 24 krajów: Austrii, Belgii, Cypru, Czech, Estonii, Finlandii, Niemiec, Grecji, Węgier, Islandii, Irlandii, Włoch, Luksemburgu, Malty (od 2024 r.), Holandii, Norwegii, Polski, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii oraz Wielkiej Brytanii.

Document

Główne tendencje w ESG w 2024 roku:

Raportowanie ESG w dużych firmach staje się normą

Raportowanie zrównoważonego rozwoju oraz ustalanie i kontrolowanie celów w zakresie emisji dwutlenku węgla jest częścią zwykłej działalności biznesowej największych firm. Ponadto niektóre spółki, głównie z siedzibą lub prowadzące działalność w Europie, z wyprzedzeniem przygotowują się na obowiązkową sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju, zgodną z unijną dyrektywą CSRD.

Stopień realizacji zaleceń TCFD nadal rośnie

Prawie trzy czwarte z 250 najbardziej dochodowych firm na świecie raportuje ryzyko klimatyczne zgodnie z zaleceniami Task Force on Climate-related Financial Disclosures. Ponieważ TCFD było kluczowym wkładem zarówno w standardy ISSB, jak i ESRS, podmioty które wdrożyły te nieobowiązkowe zalecenia mają przewagę we wdrażaniu nowych, obowiązkowych regulacji.

Firmy raportują coraz więcej aspektów zrównoważonego rozwoju

Blisko połowa największych badanych spółek raportuje obecnie kwestie związane z bioróżnorodnością, co stanowi dwukrotny wzrost w ciągu czterech lat. Podobną dynamikę wzrostu odnotowało w niektórych grupach raportowanie ładu korporacyjnego.

Organizacje preferują opisowe zamiast opartego na liczbach raportowanie ryzyk

Niewielka liczba spółek stosuje alternatywy, takie jak modelowanie wpływu w zakresie ryzyk klimatycznych, a jeszcze mniej wykracza poza raportowanie narracyjne w zakresie ryzyk społecznego i zarządzania. W przypadku tych ostatnich, w zależności od podgrupy, jest to 0-2% firm, przy czym żadna z grupy 250 najbardziej dochodowych organizacji nie kwantyfikuje potencjalnego wpływu ryzyka związanego z zarządzaniem.

Rok 2024 był przełomowy dla firm na całym świecie, które intensywnie przygotowywały się do nowej rzeczywistości obowiązkowego raportowania ESG. W Polsce coraz więcej organizacji postrzega ESG nie jako regulacyjny obowiązek, ale jako element strategii, który zwiększa efektywność i buduje zaufanie interesariuszy. Dobrowolne standardy, takie jak GRI czy SASB, odegrały ważną rolę w przygotowaniu firm na wprowadzenie bardziej rygorystycznych wymogów wynikających z obowiązkowego raportowania ESRS. W 2025 roku kluczowe będzie nie tylko spełnienie regulacji, ale także skuteczne przełożenie globalnych praktyk na lokalny kontekst. Liderzy rynku już dziś wyznaczają trendy, pokazując, że profesjonalne podejście do raportowania ESG jest narzędziem budowania przewagi konkurencyjnej i długoterminowej wartości. Te firmy mogą stać się wzorem dla innych, wspierając transformację polskiego biznesu w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.

Iwona Galbierz-Sztrauch
Partner, Szef Działu Usług Finansowych
KPMG w Polsce

Zgodność z dyrektywą CSRD

Dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) wprowadza obowiązek raportowania niefinansowego dla około 50 000 firm, które na terenie Unii Europejskiej mają swoją siedzibę, spółki zależne lub są notowane na jej rynkach regulowanych. Legislacja wykracza poza zagadnienia związane z klimatem i obejmuje szereg kwestii ESG, od zanieczyszczenia środowiska, przez bioróżnorodność, eksploatację zasobów, wpływ społeczny na pracowników bezpośrednio zatrudnionych, dostawców, społeczności, konsumentów i użytkowników końcowych, po zarządzanie procesami biznesowymi.

Zgodnie z dyrektywą firmy muszą stosować unijne standardy raportowania i taksonomię, wprowadzającą klasyfikację zrównoważonej działalności gospodarczej, a następnie publikować zgodne z nimi sprawozdania jako część raportów zarządczych i poddawać je niezależnej weryfikacji. Regulacja wprowadza zasadę "podwójnej istotności", w której raportowanie uwzględnia z jednej strony wpływ na interesariuszy i społeczeństwo, a z drugiej – wpływ finansowy.

Niezależne zapewnienie rzetelności

Uzyskanie niezależnej weryfikacji będzie obowiązkowe dla spółek raportujących zgodnie z dyrektywą CSRD, co oznacza, że odsetek spółek uzyskujących taką weryfikację będzie wciąż wzrastał, kontynuując obecny trend. Formalne zapewnienie dotyczące ujawniania informacji na temat zrównoważonego rozwoju jest obecnie najczęściej stosowane przez firmy motoryzacyjne (70%), a najrzadziej przez dostawców usług transportowych i rekreacyjnych (47%). Spośród największych organizacji, które uzyskują zewnętrzne zapewnienia, blisko połowa firm korzysta w tym zakresie z usług tej samej organizacji, która przeprowadza jej audyt finansowy.

Wśród największych badanych firm europejskich odsetek tych, które uzyskują co najmniej częściowe zapewnienie zrównoważonego rozwoju, wynosi 59%. Jest to mniejszy odsetek niż w grupie 250 najbardziej dochodowych firm na świecie (w której wynosi on 69%), lecz większy niż w przypadku średniej dla grupy 5800 największych firm (54%).

Zasada podwójnej istotności

45%

europejskich firm stosuje zasadę podwójnej istotności. Odsetek ten jest mniejszy niż w grupie najbardziej dochodowych firm na świecie (gdzie wynosi on 50%), lecz większy niż w przypadku średniej dla grupy 5800 największych firm (42%).

Podwójna istotność polega na ocenie dwukierunkowego wpływu: po pierwsze, wpływu firmy na społeczeństwo i środowisko, a po drugie tego, jak uwarunkowania zrównoważonego rozwoju wpływają na wyniki finansowe i przepływy pieniężne firmy. Podwójna istotność jest najbardziej kompletną formą oceny istotności i stanowi kamień węgielny zgodności z unijną dyrektywą CSRD.

Jakiego rodzaju oceny istotności dokonują największe firmy europejskie: Firma nie przeprowadza oceny istotności - 24%, Tylko finansowa - 3%, Tylko wpływu - 28%, Podwójna istotność - 45%

Raportowanie kwestii zrównoważonego rozwoju staje się kluczowym elementem strategii biznesowych na całym świecie – także poza Europą. Wskaźniki dotyczące odpowiedzialności w obszarze ESG prezentują wszystkie 100 największych firm na rynkach takich jak USA, Japonia, Korea Południowa, ale również RPA czy Tajlandia. Potwierdza to, że odpowiedzialność biznesu za swoje otoczenie stała się globalnym trendem. Wzmacniać go będzie także oddziaływanie obowiązkowego raportowania w Unii Europejskiej, wprowadzanego na mocy dyrektywy CSRD na szerokie grono firm spoza Unii.

Dynamicznie zwiększa się nie tylko liczba firm ujawniających dane ESG, ale również zakres tematyczny ujawnień. Obecnie 95% podmiotów z grupy 250 największych globalnych spółek prezentuje swoje cele klimatyczne – to o 15 punktów procentowych więcej niż w 2022 roku. Kwestie ochrony bioróżnorodności raportuje już niemal co druga z badanych firm, podczas gdy cztery lata temu robiła to co czwarta. Zarówno obowiązkowe regulacje, jak i dobrowolne standardy raportowania, które wciąż cieszą się popularnością, sprzyjają poprawie jakości oraz poszerzaniu zakresu ujawnień w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Justyna Wysocka-Golec
Partnerka, Advisory, Liderka Zespołu ESG, Dekarbonizacji i Bioróżnorodności
KPMG w Polsce

Stosowanie dobrowolnych wytycznych i standardów raportowania ESG

45%

badanych firm w zakresie ESG korzysta z ram innych niż CSRD, taksonomia UE, ISSB, amerykańska reguła klimatyczna SEC lub Kalifornijska reguła klimatyczna.

Najbardziej popularne nieobowiązkowe standardy to Global Reporting Initiative (GRI) oraz standardy Rady Standardów Rachunkowości i Zrównoważonego Rozwoju (SASB), które są stosowane odpowiednio przez 71% i 36% największych europejskich spółek. Stosowanie dobrowolnych wytycznych ESG, takich jak GRI czy SASB, odegrało kluczową rolę w przygotowaniu firm do nadchodzącej ery obowiązkowego raportowania. Wprowadzenie standardów ISSB czy ESRS, wynikające z dyrektywy CSRD, nie jest dla liderów rynku jedynie spełnieniem wymogów regulacyjnych – to także okazja do zbudowania przewagi konkurencyjnej. Organizacje, które już wdrożyły bardziej elastyczne ramy raportowania, pokazują, że integracja ESG z codzienną działalnością biznesową może zwiększać efektywność operacyjną oraz budować zaufanie inwestorów i klientów.

Dane z raportu jasno wskazują, że raportowanie ESG staje się normą w największych firmach, a liderzy sektora coraz częściej wychodzą poza podstawowe wymogi, tworząc kompleksowe strategie obejmujące bioróżnorodność, ład korporacyjny czy ryzyka klimatyczne. Co więcej, adaptacja globalnych standardów, takich jak SASB, jest szczególnie widoczna w firmach działających w regionach o różnorodnych uwarunkowaniach rynkowych, jak Ameryka Północna czy Azja i Pacyfik. To właśnie tam obserwujemy dynamiczny wzrost liczby organizacji, które nie tylko spełniają wymogi, ale także wyznaczają nowe kierunki rozwoju, wykorzystując ESG jako narzędzie do przewidywania trendów i zarządzania ryzykiem.

Kluczowe wyzwania i praktyki w globalnym raportowaniu kwestii związanych z zarządzaniem ryzykiem ESG

78% firm z grupy 250 największych spółek z rankingu Fortune 500 za 2023 rok oraz 79% firm należących do grupy 5800 największych przedsiębiorstw z 58 krajów stosuje oceny istotności w raportowaniu ESG, co wskazuje na rosnącą integrację zarządzania ryzykiem ESG z decyzjami biznesowymi.

50% firm z grupy 250 największych spółek stosuje podejście podwójnej istotności, łącząc ocenę wpływu na społeczeństwo i środowisko z wpływem finansowym.

Prawie 75% firm z grupy 250 największych spółek raportuje ryzyka klimatyczne zgodnie z wytycznymi TCFD, co przygotowuje je na wdrożenie nowych standardów, takich jak ISSB S2 i ESRS.

Zarządzanie ryzykiem ESG zyskuje na znaczeniu, co potwierdza rosnące wykorzystanie ocen istotności przez największe firmy na świecie. W 2024 roku aż 78% firm z grupy 250 największych spółek z rankingu Fortune 500 za 2023 rok oraz 79% z grupy 5800 największych przedsiębiorstw z 58 krajów stosowało takie analizy. Połowa firm z grupy 250 wdrożyła podejście podwójnej istotności, które umożliwia ocenę zarówno wpływu działalności na środowisko i społeczeństwo, jak i finansowych skutków tych czynników. Takie podejście pozwala skutecznie zarządzać ryzykami ESG i zwiększa odporność organizacji na zmieniające się otoczenie regulacyjne.

Raportowanie ryzyk klimatycznych zgodnie z wytycznymi TCFD, realizowane przez niemal 75% firm z grupy 250 największych spółek, staje się kluczowym elementem przygotowań do wdrożenia bardziej zaawansowanych standardów, takich jak ISSB S2 i ESRS. Standaryzacja tych działań wspiera przejrzystość i budowanie zaufania interesariuszy, co z kolei wzmacnia konkurencyjność firm na rynku globalnym w kontekście wyzwań związanych z dekarbonizacją i zrównoważonym rozwojem.