Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej opublikowało harmonogram konkursów zaplanowanych na 2024 rok w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Oznacza to, że w kolejnych miesiącach sukcesywnie udostępniane będą środki UE przeznaczone m.in. na prace badawczo-rozwojowe, wdrażanie innowacyjnych technologii oraz podnoszenie poziomu efektywności i konkurencyjności przedsiębiorstw.
Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)
Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) to jeden z głównych programów finansowanych w ramach nowej polityki spójności na lata 2021-2027, który ma na celu wspieranie rozwoju gospodarczego krajów członkowskich Unii Europejskiej poprzez alokację środków finansowych na innowacyjne projekty. FENG to następca dwóch poprzednich, realizowanych w ramach wcześniejszych Perspektyw finansowych, programów operacyjnych – Innowacyjna Gospodarka (2007-2013) oraz Inteligentny Rozwój (2014-2020). Budżet FENG wynosi około 36 mld zł (7,9 mld euro). Celem programu jest zwiększenie konkurencyjności gospodarek, poprawa jakości życia obywateli oraz redukcja nierówności społeczno-ekonomicznych. Wsparcie obejmuje obszary takie jak: rozwój przedsiębiorczości, innowacyjność, edukacja, zatrudnienie i społeczeństwo informacyjne, co przyczynia się do tworzenia nowoczesnej i zrównoważonej gospodarki.
Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach FENG
Program przewiduje różne formy wsparcia dla przedsiębiorców oraz organizacji badawczych i pozarządowych: dotacje, instrumenty finansowe (kapitałowe oraz gwarancyjne) oraz instrumenty łączące finansowanie zwrotne i dotacyjne. Procedury przyznania wsparcia w ramach poszczególnych mechanizmów będą prowadzone przez właściwe instytucje, w tym w szczególności przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Narodowe Centrum Badań, Rozwoju, Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.
Ścieżka Smart
Ścieżka SMART to kluczowe i jedno z najbardziej atrakcyjnych narzędzi w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) na lata 2021-2027, którego celem jest m.in. wsparcie kompleksowych projektów przedsiębiorstw i ich konsorcjów ukierunkowanych na wzmocnienie innowacyjności i wzrost ich konkurencyjności.
Cechą charakterystyczną tego programu jest modułowość projektów, każdy może składać się maksymalnie z siedmiu różnych modułów, które mogą być realizowane zarówno w sposób linearny, jak i nielinearny. Moduły dostępne do realizacji w ramach projektu to:
- B+R – obejmuje bezzwrotne dofinansowanie (w zależności od statusu przedsiębiorstwa – do 80% kosztów badań przemysłowych i do 60% kosztów prac rozwojowych) prac B+R prowadzących do opracowania innowacji produktowej lub procesowej przynajmniej w skali kraju. Wsparciu podlegać może kompleksowy proces badawczy lub jego wybrana część;
- Wdrożenie innowacji – moduł finansować będzie wdrożenie wyników prac B+R, w formie innowacyjnych rozwiązań, posiadanych przez wnioskodawcę lub będących efektem realizacji modułu B+R;
- Infrastruktura B+R – umożliwia dofinansowanie utworzenia lub rozbudowy zlokalizowanego na terytorium RP centrum badawczo-rozwojowego, służącego do realizacji agendy badawczej prowadzącej do powstania innowacji produktowej lub procesowej w skali kraju;
- Kompetencje – celem modułu jest doskonalenie kompetencji kadry wnioskodawcy i osób zarządzających oraz zdobywanie przez nich nowej wiedzy i umiejętności wspierających realizacje zadań w pozostałych modułach, w szczególności z zakresu obszarów: prac B+R, inteligentnych specjalizacji, transformacji w kierunku Przemysłu 4.0, zarządzania innowacjami, polityki klimatycznej oraz gospodarki o obiegu zamkniętym;
- Zazielenienie przedsiębiorstw – moduł dotyczy wsparcia transformacji środowiskowej przedsiębiorstw w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu zamkniętym. Działania mogą dotyczyć wsparcia ekoprojektowania, przeprowadzania ocen środowiskowych, badania cyklu życia produktu, weryfikacji technologii środowiskowych oraz efektywniejszej gospodarki materiałowej.
- Cyfryzacja – finansowanie w ramach modułu ma na celu wsparcie inwestycji związanych z zastosowaniem w przedsiębiorstwie rozwiązań zmierzających do transformacji cyfrowej działalności produkcyjnej, usługowej, modelu biznesowego, procesów w przedsiębiorstwie oraz zapewnienie cyberbezpieczeństwa.
- Internacjonalizacja i współpraca międzynarodowa – moduł obejmie wsparciem zagraniczną promocję produktów oraz działania dotyczące uzyskania ochrony praw własności przemysłowej lub ich obrony w przypadku ich naruszenia. Aspekty możliwe do sfinansowania w ramach modułu mogą dotyczyć komercjalizacji wyników prac B+R za granicą, udziału w targach oraz promocji produktów.
Ponadto moduł B+R jest obligatoryjny dla dużych przedsiębiorstw, z kolei firmy z sektora MŚP są zobowiązane do realizacji co najmniej jednego modułu obligatoryjnego tj. modułu B+R lub modułu Wdrożenie innowacji.
Zgodnie z przedstawionym harmonogramem ogłoszenie pierwszego konkursu w ramach ścieżki SMART planowane jest na 23 maja, a samo rozpoczęcie naboru na 27 czerwca 2024 roku. W tych samych terminach przewidziany został również nabór dedykowany projektom B+R na rzecz dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami. Zakończenie naborów w ramach tego mechanizmu planowane jest na 24 października 2024 roku.
Ścieżka Smart przewiduje także możliwość realizacji projektu w ramach konsorcjum, w skład którego mogą wchodzić zarówno przedsiębiorstwa z sektora MŚP, jak i pozostali przedsiębiorcy, a także organizacje badawcze oraz pozarządowe (NGO). Aktualnie trwający nabór dla konsorcjów został uruchomiony przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju dnia 15 grudnia 2023 roku i potrwa on do 8 marca 2024 roku, do godz. 16:00. Całkowita kwota wsparcia alokowana w obecnym naborze wynosi 1,3 miliarda zł. Ogłoszenie kolejnej edycji konkursu dedykowanej dla konsorcjów zostało zaplanowane na 8 listopada 2024 roku, a wnioski o dofinansowanie mają być przyjmowane w terminie od 10 stycznia do 28 marca 2025 roku.
Granty na eurogranty
Celem programu jest wsparcie wzrostu innowacyjności i umiędzynarodowienia polskich MŚP oraz organizacji badawczych poprzez zwiększenie udziału tych podmiotów w programach UE zarządzanych centralnie, tj. przez KE.
Ogłoszenie naboru zostało zaplanowane na 26 marca 2024 roku, składanie wniosków do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości będzie możliwe w terminie od 18 kwietnia 2024 roku do 17 kwietnia 2025 roku.
Wsparciem objęte są działania polegające na przygotowaniu projektu realizowanego w ramach jednego z Programów UE zarządzanych centralnie tj. bezpośrednio przez Komisję Europejską. Są to działania podejmowane w związku z poszukiwaniem partnerów projektu, przygotowaniem, ewentualna korektą i prezentacją tego projektu w ramach oceny w jednym z Programów UE.
Kredyt ekologiczny
Celem programu jest wsparcie przedsiębiorstw w procesie transformacji energetycznej poprzez modernizację infrastruktury, w tym również poprzez inwestycje w nowe lub ulepszone produkty lub procesy. Wsparciem mogą zostać objęte różnorodne działania prowadzące do podniesienia poziomu efektywności energetycznej, w tym wymianę źródeł wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne lub wdrożenie energooszczędnych rozwiązań technologicznych. Program przeznaczony jest dla małych i średnich przedsiębiorstw a także small mid-caps, a więc podmiotów niebędących MŚP i zatrudniających nie więcej niż 499 pracowników oraz mid-caps czyli podmiotów niebędących MŚP ani small mid-caps, zatrudniających nie więcej niż 3 000 pracowników, których roczne obroty nie przekraczają 100 mln EUR, a roczna suma bilansowa – 86 mln EUR.
Wsparcie publiczne ma postać premii ekologicznej – dofinansowania stanowiącego refundację części kapitałowej kredytu ekologicznego przeznaczonego na pokrycie kosztów kwalifikowanych, poniesionych przez beneficjenta na realizację powyższej inwestycji. Instytucją przeprowadzającą konkurs jest Bank Gospodarstwa Krajowego.
