Analiza istotności w nowych standardach GRI 2021 i ESRS

Dobry raport ESG to taki, w którym opisane są kluczowe działania z punktu widzenia firmy i jej otoczenia. Dlatego jednym z pierwszych kroków w raportowaniu jest przeprowadzenie badania istotności zagadnień, które powinny się w nim znaleźć. Jest to tzw. analiza istotności, kluczowa dla odpowiedzialnej i transparentnej komunikacji.

Standard GRI jest aktualnie najbardziej powszechnie stosowanym standardem raportowania niefinansowego, a jego nowa wersja w jeszcze większym stopniu niż poprzednia kładzie nacisk na proces identyfikacji wpływu firmy i na rzetelny proces wyboru istotnych tematów do opisania w raporcie ESG. 

W nowym standardzie zmienione zostały standardy uniwersalne (Universal Standards), w tym zestaw wytycznych „GRI 3: Material Topics 2021”, który zawiera szczegółowe wymogi dotyczące procesu identyfikacji istotnych tematów. Standard GRI opiera badanie istotności na określeniu istotnego wpływu, który firma ma na otoczenie (ang. impact materiality).

Zgodnie z GRI 2021, przygotowania do napisania raportu firma powinna zacząć od określenia szeroko rozumianego wpływu na otoczenie (ang. impacts) – otoczenie ekonomiczne, środowisko naturalne oraz ludzi – szczególnie na kwestie przestrzegania praw czlowieka. W tym celu należy zmapować wszystkie rodzaje prowadzonych działalności, a także relacje biznesowe (z partnerami, dostawcami, kontrahentami itp.) i przeanalizować je pod kątem wpływu zewnętrznego a także pod kątem procesów wewnętrznych i wpływu na pacowników.

Wpływ działalności spółki nie zawsze jest od razu widoczny dla przedstawicieli firmy, dlatego kluczowe jest, aby przeprowadzić dialog z interesariuszami, którzy mogą pomóc stwierdzić, w jaki sposób działalność biznesowa oddziałuje na otoczenie. Co więcej, zgodnie z wytycznymi GRI należy prowadzić również konsultacje z zewnętrznymi ekspertami lub analitykami danych, w zależności od rodzaju wpływu i sposobu mierzenia go.

W identyfikowaniu obszarów wpływu można posiłkować się tematycznymi i sektorowymi wskaźnikami GRI, które stanowią równocześnie listę potencjalnych tematów do zaraportowania.

Co ważne, GRI zwraca uwagę na to, by analizować zarówno pozytywny jak i negatywny wpływ spółki. Należy również brać pod uwagę nie tylko realny wpływ, który firma ma na otoczenie, ale także ten potencjalny, który dopiero może się wydarzyć.

Zgodnie z wytycznymi GRI 3 firma powinna opisać, w jaki sposób zarządza wpływem, a zwłaszcza mityguje realny negatywny wpływ, oraz w jaki sposób zapobiega wystąpieniu potencjalnego negatywnego wpływu.

Po zidentyfikowaniu obszarów wpływu, pora na określenie jego istotności. Badanie istotności wpływu dzieje się na dwóch poziomach:

• zewnętrznym, poprzez dialog z interesariuszami (w formie wywiadów lub ankiet),
• wewnętrznym, kiedy firma przeprowadza proces określenia wagi swojego wpływu lub ryzyka wystąpienia negatywnego wpływu w danym obszarze.

W raporcie zrównoważonego rozwoju powinny się znaleźć tylko wybrane zagdanienia – te, które zostaną wybrane jako najistotniejsze. 

Nowe standardy ESRS (Sustainability Reporting Standards) mają być przyjęte do końca czerwca 2023, zaś aktualnie są etapie prac prowadzonych przez Europejską Grupę Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group), której zadaniem jest stworzenie wytycznych raportowania niefinansowego odpowiadających nowej dyrektywie CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive).

Najważniejszą różnicą pomiędzy GRI a standardami ESRS jest to, że podczas gdy GRI opiera określanie istotności na wpływie, europejski standard wprowadza zasadę podwójnej istotności (ang. double mateirality) – zgodnie z ESRS-ami w raporcie należy opisać zarówno te tematy, które dotyczą wpływu, który firma ma na otoczenie, jak i kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem mające już teraz lub potencjalnie w przyszłości, wpływ na sytuację finansową firmy.

Innymi słowy double materiality jest połączeniem impact materiality i financial materiality, a raczej, w matematycznym rozumieniu tego określenia, sumą tych zbiorów. Oznacza to, że aby określenie było uznane za istotne, może być istotne tylko ze zględu na wpływ firmy na otoczenie lub tylko na finansowe konsekwencje tego zagadnienia dla firmy, lub może (ale nie musi!) spełniać oba te kryteria. We wszystkich trzech przypadkach zagdanienia są traktowane jako równie istotne. 

Dodatkowo, w procesie określania istotności tematów, ESRS zwraca szczególną uwagę na unijne regulacje i wskazuje, że jeżeli wymagają one zaraportowania jakiś kwestii, tematy te powinny być automatycznie uznawane za istotne. Nie oznacza to jednak, że nie trzeba wtedy ocenić, czy zagadnienie jest istotne ze względu na wpływ firmy, czy na istotność finansową, ponieważ proces określenia istotności z tych dwóch prespektyw jest potrzebny do wybrania odpowiednich wskaźników do uwzględnienia w raporcie. 

Co ciekawe pomimo tego, że GRI i ESRS to dwa różne standardy, GRI bierze udział w procesie tworzenia ESRSów i wspiera ideę stworzenia uniwersalnego europejskiego systemu raportowania.

W czerwcu 2022 roku GRI opublikowało opinię dotyczącą projektów standardów ESRS, w której wyraża poparcie dla koncepcji double materiality. Przede wszystkim wskazuje na zgodność definicji impact materiality pomiędzy GRI i ESRS – istotności opartej na wpływie. Co więcej, wg GRI, zagadnienia związane z wpływem firmy często okazują się mieć także finansowe skutki dla firm, dlatego aspekt financial materiality również został dobrze przyjęty przez GRI.

Projekty standardów ESRS są na etapie publicznych konsultacji do 8 siepnia 2022 roku, co oznacza, że mogą jeszcze ulec zmianom, a na ostateczną wersję standardów musimy jeszcze poczekać. Na chwilę obecną ESRS-y do pewnego stopnia uwzględniają wytyczne GRI, ale też poszerzają ich zakres poprzez dodanie obowiązkowych wskaźników i nakładają nowe wymogi na raportujących. 

W KPMG oferujemy wsparcie w zrozumieniu i wdrożeniu nowych standardów, a także w procesie tworzenia raportów niefinansowcyh zgodnie z aktualnymi wytycznymi i najlepszymi praktykami.

Zapraszamy do kontaktu w celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji.