W wyroku z dnia 3 lutego 2022 r., o sygn. akt II FSK 1413/19 Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie potwierdził prawo podatnika do obniżenia stawki odpisów amortyzacyjnych (a więc w konsekwencji wysokości kosztów podatkowych) za lata ubiegłe, które nie uległy jeszcze przedawnieniu.
Spór na linii organ – podatnik
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów ustawy o CIT spółka wskazała, że posiada składniki majątkowe stanowiące środki trwałe od których dokonuje odpisów amortyzacyjnych według metody liniowej. Stosowane przez nią stawki nie przekraczają wartości wskazanych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych. W związku z tym, że spółka posiada straty podatkowe do rozliczenia z lat ubiegłych, w celu ich zmniejszenia, na podstawie przepisu art. 16i ust. 5 ustawy o CIT rozważa możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych również za lata wcześniejsze, które nie uległy jeszcze przedawnieniu.
Dyrektor KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe, wskazując m.in. że zgodnie z konstrukcją powyższego przepisu zmiana (obniżka) stawki amortyzacyjnej może dokonać się tylko prospektywnie (w przód) i to w datach, które ten przepis ustanawia, czyli i) począwszy od miesiąca, w którym środek został wprowadzony do ewidencji lub ii) od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Zdaniem organu użyte w przepisie wyrażenie „następny rok podatkowy”, oznacza każdy następny rok podatkowy po obecnym. Biorąc powyższe pod uwagę, organ ograniczył możliwość zmiany odpisów amortyzacyjnych (a więc w konsekwencji wysokości kosztów podatkowych) jedynie do okresów przyszłych.
Wyrok sądu I instancji (sygn. akt III SA/Wa 566/18)
Zaskarżona przez spółkę interpretacja została uchylona w całości. W ocenie składu orzekającego, stanowisko organu stało w sprzeczności z wykładnią gramatyczną wspartą pomocniczo wykładnią celowościową analizowanego przepisu. Zdaniem sądu, przedmiotowa instytucja nie odnosi się w żadnym zakresie do tego czy zmiany stawki można dokonać tylko na przyszłość. W swym uzasadnieniu Sąd zwrócił również uwagę na niedoskonałą treść przepisu, wskazując, że wykładnia przepisów niejasnych powinna zawsze być dokonywana na korzyść podatnika. Sąd odniósł się również do uzasadnienia projektu nowelizacji ustawy o CIT (druk sejmowy nr 411 z 17 kwietnia 2002 r.), z którego jasno wynikało, że art. 16i ust. 5 został wprowadzony przez ustawodawcę po to by ułatwić podatnikom możliwość rozliczanie strat podatkowych.
Zważywszy na powyższe, sąd orzekł, że stawki amortyzacji środków trwałych można obniżać nie tylko w odniesieniu do przyszłych, lecz także przeszłych rozliczeń, mając jednak na uwadze przewidziane prawem okresy przedawnienia zobowiązań podatkowych.
Precedensowy wyrok
Rozpoznając skargę kasacyjną organu, Naczelny Sąd Administracyjny podtrzymał opinię sądu niższej instancji, z której wynikało, że na podstawie art. 16i ust. 5 ustawy o CIT spółka może zmienić stosowane stawki amortyzacyjne ze skutkiem wstecznym od pierwszego miesiąca danego roku podatkowego do dowolnej wysokości (nawet bliskiej zeru), dla środków trwałych, dla których przyjęto metodę amortyzacji liniowej.
Indywidualna wygrana, korzyść dla wszystkich
Przesądzony przez Naczelny Sąd Administracyjny spór ma duże znaczenie zwłaszcza dla podatników, którzy w ostatnich latach ponosili straty, na których wysokość wpływ miała amortyzacja podatkowa środków trwałych. W spółkach, które mają problem z rozliczeniem starych strat zmniejszenie stosowanych stawek za lata przeszłe może przesunąć koszty podatkowe na kolejne lata podatkowe oraz korzystnie wpłynąć na bieżący wynik podatkowy.
Decydując się na korektę deklaracji za lata poprzednie, w celu zmiany stawek amortyzacyjnych, podatnik powinien zweryfikować swoją sytuację mając również na uwadze przepisy o GAAR (klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania) oraz raportowaniu schematów podatkowych (MDR).
Zespół KPMG może Państwa wesprzeć zarówno w przygotowaniu stosowanej kalkulacji, jak i przeprowadzeniu analizy konkretnej sytuacji oraz wskazaniu rekomendowanego podejścia.
