AI en Privacy & Regelgeving

Het landschap van wet- en regelgeving rond Artificial Intelligence ontwikkelt zich in rap tempo en stelt organisaties voor uitdagingen. Voor een deel zit die uitdaging in efficiëntie bij het voldoen aan een veelheid aan regels, voor een minstens even belangrijk deel in het adequaat inspelen op maatschappelijke verwachtingen. 

Juridische afdelingen van organisaties krijgen fundamentele vraagstukken op hun bureau als gevolg van de opkomst van AI en de daarmee gepaard gaande wet- en regelgeving. Binnen de EU is er de afgelopen jaren onder meer voortvarend gewerkt aan de AI Act. Meer in algemene zin is er na de komst van de GDPR – gericht op de bescherming van de privacy – een pakket wet- en regelgeving gekomen dat meer vanuit andere perspectieven dan privacy is ontwikkeld. Denk daarbij aan het bevorderen of faciliteren van innovatie en het verbeteren van consumentenbescherming of het beter laten functioneren van markten. 

Juristen hebben de reputatie dat ze bij innovaties vooral aandacht schenken aan de risico’s en problemen van die innovaties en daarmee een remmende factor zijn. Dat is ook het geval bij de opkomst van AI binnen organisaties en de juridische afwegingen daarbij. Een gedegen blik op de risico’s van AI is een harde voorwaarde om deze technologie met vertrouwen in te kunnen zetten. Er staat immers veel op het spel: de risico’s op onder meer het vlak van privacy en informatiebeveiliging zijn evident en zijn qua karakter soms volledig nieuw. Hier en daar gaat het dan bij het voldoen aan wet- en regelgeving om terra incognita. Wat vaststaat is dat AI-tools toegang hebben tot een veelheid aan data- en kennisbronnen en dat deep learning risico’s oplevert. 

Niettemin willen organisaties in een tijd van snelle vernieuwing niet achterblijven en hebben de ambitie om de kansen van nieuwe technologie te exploreren. In veel gevallen zijn sandbox-structuren een effectieve manier om vernieuwing op een verantwoorde manier vorm te geven. Een sandbox biedt een veilige experimenteerruimte waarin ideeën getest kunnen worden zonder het risico dat mislukkingen een grote impact hebben op de reguliere bedrijfsvoering of de markt.

De opkomst van AI heeft ingrijpende consequenties op heel veel terreinen. Samenwerking tussen verschillende specialisten – waaronder juristen, ethici, technologen en bedrijfsstrategen – is dan ook meer dan ooit tevoren noodzakelijk. Juristen hebben bijvoorbeeld kennis van de wet, technologen begrijpen de technische mogelijkheden en beperkingen van AI, en mensen uit de business begrijpen de dynamiek van de markt en de eigen organisatie. Door samen te werken, kunnen deze professionals een holistisch begrip ontwikkelen van zowel de technische als de regelgevende aspecten van AI-projecten. 

Hierbij gaat het niet alleen om het op de juiste wijze incorporeren en naleven van wet- en regelgeving. Het gaat ook over maatschappelijke verwachtingen die kunnen afwijken van wat de wet bepaalt. AI-technologieën kunnen diep ingrijpen op de privacy, veiligheid en autonomie van individuen. Het voldoen aan wetten en regels is nog geen garantie dat is voldaan aan de verwachtingen van de maatschappij. Organisaties moeten daarom goede maatschappelijke voelsprieten hebben en ethische richtlijnen ontwikkelen die mogelijk verder gaan dan wat wettelijk vereist is. 

Een andere uitdaging is te zorgen voor een efficiënte compliance. Wetten en regels overlappen elkaar vaak maar hebben net weer even andere definities of kaders. Met een door KPMG ontwikkeld framework is het mogelijk om ongewenste stapeling van procedures of controls te voorkomen. Het principe achter dit beproefde framework is simpel: test once, apply many.  

Kortom, de opkomst van Artificial Intelligence is een mooie kans, maar leidt het ook tot complexe uitdagingen op het gebied van regelgeving en ethiek. Door efficiënte procedures, goede monitoring van maatschappelijke verwachtingen en multidisciplinaire samenwerking kunnen organisaties deze uitdagingen met doeltreffend aanpakken. Onze specialisten helpen graag hierbij.