Do Sejmu pod koniec kwietnia trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych przygotowany przez Komisję Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. Projekt ustawy zakłada adaptację ustawy o związkach zawodowych do zmieniających się realiów technologicznych.
Obowiązek informacyjny wobec związków zawodowych
Obecna ustawa o związkach zawodowych, przewiduje, że pracodawca zobowiązany jest do udzielenia na wniosek zakładowej organizacji związkowej informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w terminie 30 dni od dnia otrzymania takiego wniosku. Ustawa o związkach zawodowych precyzuje, że informacje te dotyczą w szczególności:
warunków pracy i zasad wynagradzania
działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy związanych z zatrudnieniem oraz przewidywanych w tym zakresie zmian
stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia
działań, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia
Proponowane rozszerzenie obowiązku informacyjnego
W ostatnich latach obserwujemy znaczny wzrost zastosowania algorytmów i sztucznej inteligencji w wielu dziedzinach, w tym także w środowisku pracy. Wraz z postępem technologicznym, coraz więcej decyzji dotyczących warunków zatrudnienia, wynagrodzeń czy możliwości awansu jest podejmowanych z wykorzystaniem różnych systemów komputerowych.
W odpowiedzi na te wyzwania polski ustawodawca zdecydował się rozszerzyć katalog obowiązków informacyjnych pracodawcy wobec związków zawodowych. Projekt ustawy zakłada, że pracodawca będzie również zobowiązany do udzielenia na wniosek zakładowej organizacji związkowej informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej o:
paramenty, zasady i instrukcje, na których opierają się algorytmy lub systemy sztucznej inteligencji, które mają wpływ na podejmowanie decyzji, a które mogą mieć wpływ na warunki pracy i płacy, dostęp do zatrudnienia i jego utrzymanie, w tym profilowanie
Wydaje się, że dzięki temu związki zawodowe będą mogły lepiej kontrolować i zrozumieć, w jaki sposób systemy sztucznej inteligencji wpływają na sytuację pracowników. Przejrzystość tych procesów jest kluczowa, zwłaszcza w obliczu potencjalnego ryzyka dyskryminacji czy niesprawiedliwego traktowania pracowników wynikającego z błędów algorytmicznych lub tendencyjnych danych.
Projekt ustawy przewiduje, że nowe przepisy wejdą w życie w terminie 14 dni od dnia opublikowania ustawy w Dzienniku Ustaw.
Sztuczna inteligencja zdobywa coraz większą popularność, przenikając do wielu aspektów naszego życia, w tym do środowiska pracy. W miarę jak algorytmy i systemy AI stają się bardziej zaawansowane, ich wpływ na decyzje zawodowe będzie z pewnością narastać. Oznacza to, że konieczne będą nowe regulacje, które będą zabezpieczały pracowników w wielu obszarach. W związku z tym możemy spodziewać się, że w przyszłości będzie obowiązywało coraz więcej przepisów regulujących wykorzystanie AI w kontekście zatrudnienia.
