• Jakub Cybul, autor |
4 min

W toku prac legislacyjnych znajduje się projekt ustawy o dostępności niektórych produktów i usług (dalej jako „projekt”), którego celem jest transpozycja do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (tzw. Europejski akt o dostępności, ang. European Accessibility Act, EAA) zwanej w dalszej części tekstu „dyrektywą”.

Aktualnie projekt ten znajduje się na etapie opiniowania przed skierowaniem go do Sejmu; przewiduje on uzupełnienie polskiego porządku prawnego o dodatkowe regulacje dot. ułatwień dla osób niepełnosprawnych.

Aktualny stan prawny

Obecnie w Polsce obowiązuje ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 roku o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, która nakłada na te podmioty obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej przez spełnienie przez ich strony internetowe lub aplikacje mobilne wymagań WCAG 2.1 (Web Content Accessibility Guidelines) w zakresie określonym w załączniku do ustawy (wybrane kryteria sukcesu na poziomie A i AA). Dostępna cyfrowo musi być między innymi strona podmiotowa Biuletynu Informacji Publicznej, dane teleadresowe, narzędzia kontaktowe czy niektóre dokumenty. Obowiązkowe jest również zamieszczenie na stronie deklaracji dostępności zgodnej z wymaganiami określonymi przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.

Ustawa ta jest w trakcie nowelizacji, w toku której zaproponowano rozwiązania mające na celu m. in. uporządkowanie wymagań dla rozwiązań aplikacyjnych dostarczanych w wersjach przeglądarkowych, doprecyzowanie kwestii technicznych dotyczących deklaracji dostępności czy wyłączenia złożonych rozwiązań technologicznych (jak schematy techniczne czy gry) z zakresu obowiązywania ustawy.

Omawiana powyżej ustawa dot. podmiotów publicznych będzie funkcjonowała w obrocie prawnym obok ustawy, której projekt odnosi się do podmiotów gospodarczych.

Główne założenia proponowanego projektu ustawy

Planowane wejście w życie omawianego projektu, ma za zadanie uregulować kwestie dotyczące dostępności i usuwania przeszkód w dostępie do produktów i usług dla osób niepełnosprawnych, świadczonych przez podmioty gospodarcze. Obowiązki stosowania wymogów dostępności będą dotyczyły tych podmiotów, które oferują produkty lub usługi wymienione w dyrektywie. Mowa tutaj m.in. o sprzęcie komputerowym oraz oprogramowaniu, smartfonach, czytnikach książek, bankomatach, terminalach płatniczych, usługach handlu elektronicznego, bankowości detalicznej czy usługach transportu pasażerskiego. Projektowana ustawa ma za zadanie wprowadzić dostępność jako standard, zapewniając należytą jakość obsługi osobom z niepełnosprawnościami, wychodząc naprzeciw ich potrzebom w zakresie funkcjonowania przez nich w obrocie gospodarczym w roli konsumenta.

Nowe wymagania będą dotyczyły między innymi dostosowania instrukcji, ostrzeżeń, etykiet oferowanych produktów, zapewnienia informacji na opakowaniach, interfejsu użytkownika uzupełnionego o niezbędne elementy tekstowe, dźwiękowe (głosowe) czy graficzne. W szczególności przedsiębiorcy będą musieli zapewnić dostępność stron internetowych i aplikacji mobilnych wykorzystywanych do oferowania i świadczenia usług.

Warto zauważyć, iż wymogi dostępności przewidziane w projekcie ustawy będą miały zastosowanie jedynie w zakresie, w jakim nie stanowią nieproporcjonalnego obciążenia dla danego podmiotu gospodarczego  oraz nie wymagają znaczących zmian w produktach i usługach. Jednocześnie przewidziane zostały odpowiednie mechanizmy kontroli, które zapewnić mają organom nadzoru możliwość weryfikacji spełniania wymagań dostępności oraz przeprowadzenia oceny dotyczącej odstępstwa od stosowania przepisów ustawy, a w konsekwencji także wymierzanie kar za ich naruszenie.

Wytyczne WCAG jako wsparcie dla przedsiębiorców we wdrażaniu przepisów

Dla spełnienia tych wymagań konieczne może okazać się wdrożenie standardów takich jak WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) przy tworzeniu i dostosowywaniu stron internetowych. Wytyczne WCAG opierają się na 4 zasadach: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i kompatybilności i mają one na celu zapewnienie dostępności treści dla szerszego grona osób z niepełnosprawnościami (np. wzroku, słuchu, ruchu, ale też z niepełnosprawnością intelektualną czy zaburzeniami poznawczymi).

Nowe strony i aplikacje powinny domyślnie być tworzone zgodnie z wymaganiami dostępności. W przypadku dostosowywania istniejących rozwiązań, punktem wyjścia do projektowania usprawnień powinien być całościowy audyt dostępności. Badanie zgodności z WCAG polega na analizie eksperckiej i przeprowadzeniu zadań z użytkownikami, podsumowanych w raporcie opisującym zidentyfikowane nieprawidłowości, ich potencjalne skutki oraz rekomendacje – propozycje działań naprawczych.

Podsumowanie

Termin na wdrożenie dyrektywy upływa 28 czerwca 2022 roku, ustawa wdrożeniowa zacznie obowiązywać trzy lata później, tj. w czerwcu 2025 roku. Przedsiębiorcy mają zatem czas na dokonanie oceny, a także dostosowanie do proponowanych zmian. Przy okazji wdrażania nowych rozwiązań w produktach i usługach warto pamiętać również o kwestiach dotyczących prywatności, w tym o przeprowadzeniu analizy ryzyka związanej z gromadzeniem i przetwarzaniem danych osobowych.


Powyższa informacja uwzględnia stan prawny na dzień 20 kwietnia 2022 roku.

  1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 151, str. 70).
  2. Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz. U. poz. 848).
  3. Informacje o projekcie ustawy o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.
  4. Informacje o projekcie ustawy o dostępności niektórych produktów i usług na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji.