Artificial Intelligence (AI) is momenteel een van de meest besproken technologieën. Organisaties investeren massaal in AI-tools zoals ChatGPT, Perplexity en Le Chat. Ondanks de beschikbaarheid van geavanceerde technologieën, blijkt succes niet vanzelfsprekend. Technologie alleen is niet voldoende; de echte uitdaging ligt in het meenemen van medewerkers in deze transformatie.
AI-cultuur binnen organisaties
Het proces van AI-integratie binnen organisaties is complex. Medewerkers kunnen enthousiast zijn over de mogelijkheden van AI, maar worden soms beperkt door organisatorische richtlijnen. Daarentegen kunnen organisaties ambitieus zijn in hun AI-doelstellingen, terwijl medewerkers nog twijfels hebben over de impact op hun functie of de betrouwbaarheid van AI.
Uit het Algoritme Vertrouwensmonitor-onderzoek blijkt dat het vertrouwen in AI onder Nederlanders laag is, met een score van 5,3 op een schaal van 10. Slechts 35% van de Nederlanders gebruikt generatieve AI actief. Jongeren gebruiken AI meer dan ouderen, maar het percentage blijft laag. Dit verklaart waarom veel organisaties worstelen met de adoptie van AI. Hoe krijg je mensen enthousiast over iets wat ze misschien niet vertrouwen of begrijpen? En hoe zorg je ervoor dat medewerkers zich veilig voelen om deze technologie te gebruiken? Enkele kritieke succesfactoren worden uitgelicht:
Factor 1: Creëer mogelijkheden
Bij de implementatie van AI begint men met de zogenoemde enable-fase. Deze fase richt zich op het creëren van mogelijkheden en het wegnemen van barrières. Het begint met bewustwording: medewerkers moeten begrijpen wat AI is, wat het kan en hoe ze het veilig kunnen toepassen in hun dagelijkse werkzaamheden. Enkele aanbevelingen die hierbij kunnen helpen:
- Communiceer duidelijk over wat wel en niet mag binnen de organisatie. Welke tools zijn toegestaan en waarom gelden bepaalde beperkingen? Dit voorkomt verwarring en creëert vertrouwen in het proces.
- Zorg ervoor dat er toegang is tot tools die minstens net zo goed zijn als externe tools. Dit voorkomt dat medewerkers tegen de regels in externe, mogelijk onveilige tools gaan gebruiken.
- Bied niet alleen de juiste tooling aan, maar ook praktische ondersteuning. Door trainingen, cursussen en workshops aan te bieden, worden medewerkers meegenomen in het proces om AI te omarmen.
Factor 2: Zorg voor leiderschap met empathie en visie
Naast het creëren van de juiste mogelijkheden, speelt leiderschap een cruciale rol. Het gaat niet alleen om technische implementatie, maar ook om het meenemen van mensen in verandering. Leiders moeten het goede voorbeeld geven door openlijk gebruik te maken van AI-tools. Als leiders vertrouwen hebben in de technologie, zullen medewerkers sneller volgen. Transparante communicatie en het motiveren van medewerkers om gebruik te maken van de aangeboden training en ondersteuning zijn essentieel.
Factor 3: Creëer vertrouwen
Vertrouwen is cruciaal bij het neerzetten van een AI-cultuur. Maar hoe bouw je vertrouwen op?
- Creëer een veilige leeromgeving waarin experimenteren wordt aangemoedigd en fouten maken mag. Medewerkers moeten zich vrij voelen om nieuwe technologieën uit te proberen zonder angst voor gevolgen bij fouten.
- Start met kleinschalige projecten die snel resultaat opleveren. Begin bijvoorbeeld met eenvoudige toepassingen zoals automatische rapportages of voorspellende analyses. Laat zien hoe AI kan ondersteunen en dat er geen intentie is om medewerkers te vervangen.
- Voer open gesprekken over zorgen zoals: "Zal AI mijn baan overnemen?" of "Wat betekent dit voor mijn rol binnen de organisatie?" Deze vragen raken aan fundamentele angsten bij medewerkers en mogen niet worden genegeerd. Door transparant te zijn over hoe AI wordt ingezet en hoe het juist kansen creëert, kunnen deze zorgen worden weggenomen en vertrouwen worden opgebouwd.
Geduld is essentieel
Het ontwikkelen van een AI-cultuur vereist een stapsgewijze aanpak die uiteindelijk tot substantiële veranderingen leidt. Het is van belang om voort te bouwen op successen uit pilots en deze uit te breiden naar andere afdelingen of processen binnen de organisatie. Het is cruciaal om niet te snel te gaan zonder voldoende draagvlak te creëren onder medewerkers. Overhaaste implementatie kan leiden tot weerstand of wantrouwen tegenover de technologie.
Artificial Intelligence is bedoeld om menselijke capaciteiten te versterken, niet om deze te vervangen. Het fungeert als een partner of collega bij het oplossen van problemen en het nemen van betere beslissingen. Het is essentieel om medewerkers centraal te stellen, vertrouwen op te bouwen, hen te ondersteunen en samen te werken aan verandering. Zo ontstaat een cultuur waarin groei en samenwerking tussen mens en technologie centraal staan. Voor een succesvolle AI-transformatie zijn zowel de technologie als de mensen onmisbaar.
AI-expertsessie aanvragen
Heb je behoefte aan het concretiseren van de mogelijkheden van AI voor jouw organisatie? Of wil je ontdekken welke acties je moet ondernemen om verantwoord, duurzaam en mensgericht je organisatie in te richten met en voor AI?
KPMG helpt je graag verder in deze interactieve en op maat gemaakte AI workshop. In het Insights Center bij KPMG in Amstelveen, ga je samen met jouw team en de KPMG AI-experts aan de slag met verschillende use cases uit jouw sector, duik je in de wereld van AI en ga je aan de slag met het opstellen van praktische richtlijnen voor een betrouwbare en kwalitatieve AI-adoptie. In slechts een paar uur loop jij naar buiten met concrete, praktijkgerichte acties om jouw AI-reis vorm te kunnen geven.
