Mechanizm WHT pay and refund

Z dniem 1 stycznia 2025 roku upłynęły trzy lata obowiązywania mechanizmu pay and refund w zakresie zasad poboru podatku u źródła (WHT) w Polsce. Rozwiązanie to w diametralny sposób zmieniło wymagania stawiane płatnikom i podatnikom podatku u źródła, przez co dokonywanie transgranicznych płatności wymaga obecnie znacznie większego zaangażowania funkcji podatkowej.

Jako że podatek u źródła ma wpływ na potencjał inwestycyjny Polski, w raporcie przypominamy, że im prostsze i bardziej przewidywalne w stosowaniu przepisy, tym wyższe prawdopodobieństwo wzrostu poziomu inwestycji i prawidłowego rozliczania się przez podatników. Raport KPMG „Mechanizm WHT pay and refund. Podsumowanie trzech lat rewolucji podatkowej” kompleksowo adresuje zagadnienia i wyzwania związane ze stosowaniem mechanizmu pay and refund w Polsce.

Znaczenie podatku u źródła dla płatników i podatników

Zgodnie z pierwotnymi założeniami ustawodawcy, ewaluacja zmian podatkowych tzw. Polskiego Ładu, którego częścią było wprowadzenie mechanizmu pay and refund, powinna nastąpić po trzech latach. Eksperci KPMG dokonali własnej analizy kolejnych etapów wdrożenia tego mechanizmu oraz podsumowali wyzwania związane ze stosowaniem nowych przepisów z perspektywy polskich płatników oraz zagranicznych podatników uzyskujących przychody w Polsce.
Od 2022 roku analiza płatności dokonywanych na rzecz nierezydentów ma szczególnie istotne znaczenie. Niestety sprostaniu wymogom w zakresie podatku u źródła nie ułatwiają skomplikowane i nieprecyzyjne przepisy oraz brak ich wiążącej wykładni w formie objaśnień podatkowych zapewniających jednolite stosowanie tych przepisów.
Nieskonkretyzowany obowiązek należytej staranności płatnika, zmiany definicji rzeczywistego właściciela, niestabilność praktyki w zakresie interpretacji warunków stosowania zwolnień, czy praktyczne trudności i czas oczekiwania związane z instrumentami przewidzianymi w mechanizmie pay and refund pozwalającymi na wyłączenie obowiązku pobrania podatku, to tylko niektóre z opisanych w raporcie problemów.

Pomimo że mechanizm pay and refund obowiązuje już od ponad trzech lat, obszar podatku u źródła wciąż budzi wiele wątpliwości. Jest pełen wyzwań, a czasem nawet pułapek legislacyjnych. Ministerstwo Finansów podejmowało liczne próby ich zaadresowania, czego przykładem jest dwukrotne podejście do wydania objaśnień podatkowych WHT, które do tej pory nie wyszły poza fazę projektów. W rezultacie wiele praktycznych kwestii istotnych dla płatników i podatników podatku u źródła nadal wymaga modyfikacji lub usprawnienia.

Cel uszczelnienia systemu podatkowego jest zrozumiały i akceptowalny także dla biznesu. Przedsiębiorcy chcą działać w warunkach zdrowej konkurencji rynkowej oraz w stabilnym otoczeniu prawno-biznesowym. Jednak realizacja tego celu powinna opierać się na odpowiednich instrumentach, m.in. pozwalających racjonalnie przewidzieć skutki podatkowe w określonym horyzoncie czasowym oraz umożliwiających stosowanie preferencji przewidzianych prawem. Muszą być one dostępne tak długo, jak nie wynikają z chęci unikania opodatkowania ani ich niezgodnego z przepisami zastosowania. Niestety, w przypadku podatku u źródła nie zawsze tak jest.

W związku z upływem trzech lat funkcjonowania mechanizmu pay and refund, w raporcie KPMG przedstawiamy etapy jego wdrażania do polskiego porządku prawnego. Dokonujemy także oceny funkcjonowania tych przepisów oraz podsumowujemy wyzwania związane z ich stosowaniem, głównie z perspektywy polskich płatników oraz zagranicznych podatników objętych WHT, których KPMG w Polsce wspiera w realizacji obowiązków podatkowych.

„Ocena zmian w podatku u źródła wprowadzonych w ramach tzw. Polskiego Ładu jest niejednoznaczna. Niewątpliwie na plus można zaliczyć przekształcenie instytucji opinii o stosowaniu zwolnienia w opinię o stosowaniu preferencji, która obejmuje również korzyści wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO). Pozytywnym krokiem jest także umożliwienie ubiegania się o opinię zarówno zagranicznym podatnikom, jak i płatnikom. Z drugiej strony proces weryfikacji statusu beneficjenta rzeczywistego oraz prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej wciąż cechuje się dużą uznaniowością. To ogranicza pewność płatników i podatników co do prawidłowej interpretacji przepisów oraz ich zastosowania w odniesieniu do indywidulanych stanów faktycznych.”

Sabina Sampławska

Partner, Zespół ds. Podatków Międzynarodowych, Lider doradztwa dla sektora Life Sciences

KPMG w Polsce

mail
call

„Analiza i wnioski zawarte w raporcie zostały wzbogacone o ciekawe statystyki. Dodatkową wartością jest wskazanie rozwiązań stosowanych w wybranych zagranicznych jurysdykcjach. Ich implementację warto, naszym zdaniem, rozważyć w Polsce w przyszłości. Mamy nadzieję, że informacje i dane zawarte w raporcie będą dla Państwa wartościowym źródłem wiedzy. Zachęcamy do lektury pełnej treści raportu.”