Globalne trendy, wyzwania i szanse w transformacji energetycznej

Rok 2024 charakteryzował się dalszym wzrostem zapotrzebowania na energię we wszystkich głównych segmentach – od ropy i gazu, przez węgiel, po odnawialne źródła i energetykę jądrową. Choć tempo rozwoju OZE jest imponujące, paliwa kopalne nadal stanowią 87% globalnego miksu. Wysoka dynamika w Azji i na rynkach wschodzących kontrastuje z wolniejszym tempem w Europie i Ameryce Północnej, gdzie coraz większy nacisk kładzie się na bezpieczeństwo energetyczne, dywersyfikację źródeł i stabilność systemów.

W tegorocznej edycji raportu po raz pierwszy zastosowano wskaźnik Total Energy Supply (TES), zgodny z metodologią ONZ. Mierzy on ilość energii dostępnej w danym systemie po uwzględnieniu produkcji, importu, eksportu oraz zmian w zapasach, a w przypadku energii elektrycznej – także efektywności jej wytwarzania. TES pozwala precyzyjniej ocenić wkład poszczególnych źródeł – zwłaszcza odnawialnych – oraz realne zmniejszenie emisji dzięki technologiom niskoemisyjnym. Dane z raportu pokazują, że według tego wskaźnika udział OZE w globalnej podaży energii jest wyższy niż według obliczeń opartych wyłącznie na energii pierwotnej, co podkreśla rosnące znaczenie efektywności systemów energetycznych i transformacji w kierunku czystych źródeł.

W raporcie podkreślono, że inwestycje w OZE to element dekarbonizacji oraz filar bezpieczeństwa energetycznego – pozwalający uniezależniać gospodarki od importu paliw i wahań cen na rynkach międzynarodowych. Jednocześnie rosnący udział źródeł niestabilnych, takich jak energia wiatrowa i słoneczna, wymaga modernizacji sieci i wdrażania systemów magazynowania, aby utrzymać stabilność dostaw.

Różnice w tempie transformacji są wyraźne zarówno między regionami, jak i wewnątrz poszczególnych rynków. Podczas gdy kraje OECD coraz częściej zmagają się z barierami inwestycyjnymi – takimi jak rosnące koszty finansowania projektów czy presja w łańcuchach dostaw – wiele państw spoza tej grupy intensyfikuje rozwój OZE, przyciągając kapitał i zwiększając moce produkcyjne. W Europie obserwuje się spowolnienie wdrażania nowych instalacji wiatrowych i fotowoltaicznych, podczas gdy w Chinach w 2024 roku przyłączono więcej nowych mocy odnawialnych niż w USA, Europie i Indiach łącznie. Z kolei w Ameryce Północnej rosnąca produkcja ropy i gazu wskazuje na utrzymującą się rolę paliw kopalnych w bilansie energetycznym, mimo dynamicznego rozwoju czystych technologii. Taka mozaika priorytetów i wyzwań powoduje, że globalna transformacja nie przebiega według jednolitego scenariusza, a lokalny kontekst staje się kluczowy dla skutecznego planowania inwestycji.

„Statistical Review of World Energy 2025” to 74. edycja opracowania Energy Institute i stanowi jedno z najbardziej uznanych źródeł danych o globalnych rynkach energii. Raport został przygotowany we współpracy z KPMG i Kearney, a dane opracował zespół z Heriot-Watt University ze wsparciem S&P Global Commodity Insights i bp. Publikacja zawiera szczegółową analizę światowej produkcji i zużycia energii oraz emisji, dostarczając rzetelnych informacji o dynamicznie zmieniającym się krajobrazie energetycznym.

Raport stanowi cenne narzędzie dla profesjonalistów z sektora energetycznego, decydentów i badaczy, oferując obiektywne dane wspierające podejmowanie strategicznych decyzji i kształtowanie polityk. Analizuje kluczowe trendy wpływające na sektor energii – od wzrostu udziału odnawialnych źródeł, przez zmiany w zużyciu paliw kopalnych, po skutki wydarzeń geopolitycznych dla światowych rynków energii.

Światowe zużycie energii oraz równoległy rozwój paliw kopalnych i odnawialnych źródeł kształtują nowe realia działania przedsiębiorstw. Coraz większe znaczenie zyskuje elektryfikacja, a środek ciężkości transformacji przesuwa się w stronę rynków wschodzących, co sprawia, że kierunki inwestycji i przepływy kapitału stają się coraz bardziej zróżnicowane. Firmy muszą funkcjonować w otoczeniu nasilającej się niepewności regulacyjnej i geopolitycznej, a także w warunkach wyższych kosztów finansowania projektów i presji w łańcuchach dostaw. W tym kontekście szczególnie istotne dla utrzymania konkurencyjności i przygotowania się na zmiany są takie aspekty jak:

• Odporność i elastyczność biznesu – konieczność reagowania na zakłócenia w dostawach i zmienność rynków energetycznych.
• Dywersyfikacja portfela energetycznego – rosnące oczekiwania dotyczące łączenia inwestycji w OZE z zabezpieczeniem stabilnych źródeł w okresie przejściowym.
• Nowe centra wzrostu – przesunięcie popytu i inwestycji w stronę rynków wschodzących, wymagające dostosowania globalnych strategii firm.
• Technologie niskoemisyjne jako czynnik przewagi konkurencyjnej – przyspieszone wdrażanie innowacji redukujących emisje i poprawiających efektywność energetyczną.