19 listopada 2024 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa z dnia 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych implementująca z blisko rocznym opóźnieniem dyrektywę Rady (UE) 2022/2523 z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej (dalej: „Dyrektywa”).
Dyrektywa ta wprowadza na poziomie UE globalne zasady ograniczające konkurencję podatkową w zakresie stawek podatku dochodowego od osób prawnych przez ustanowienie globalnego minimalnego poziomu opodatkowania na poziomie 15%. Zasady te określane są mianem filaru II.
Co do zasady, nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2025 r.
Kogo dotyczy?
Podatek obejmie jednostki składowe działających w Polsce grup międzynarodowych i krajowych, które w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej najwyższego szczebla, w co najmniej dwóch z czterech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających badany rok podatkowy, wykazały przychody w wysokości co najmniej 750 mln euro.
Mechanizm działania
Uchwalone przepisy przewidują 3 rodzaje podatku wyrównawczego:
- krajowy podatek wyrównawczy – nakładany od dochodu krajowych nisko opodatkowanych jednostek składowych i mający pierwszeństwo względem pozostałych zasad opodatkowania wyrównawczego. Z jednej strony umożliwia przez to zatrzymanie wpływów z tytułu podatku wyrównawczego w Polsce, jako kraju siedziby jednostek składowych, z drugiej strony ogranicza efektywność zwolnień i odliczeń podatkowych przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, a tym samym konkurencyjność podatkową i dotychczas realizowaną politykę podatkową zachęt inwestycyjnych.
- globalny podatek wyrównawczy (odzwierciedlający zasadę włączenia dochodu z Dyrektywy) – podstawowy rodzaj podatku wyrównawczego polegający na obowiązku zapłaty podatku przez jednostkę dominującą grupy (najczęściej najwyższego szczebla) od dochodu nisko opodatkowanych jednostek składowych grupy, w praktyce zagranicznych z uwagi na wprowadzony w Polsce krajowy podatek wyrównawczy i to w dodatku z takich jurysdykcji, w których nie zdecydowano się wprowadzić krajowego opodatkowania wyrównawczego odpowiadającego międzynarodowym uzgodnieniom.
- podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków (implementujący zasadę niedostatecznie opodatkowanych zysków z Dyrektywy) – stosowany w przypadku, gdy jednostka dominująca działa w jurysdykcji, w której nie obowiązuje globalny podatek wyrównawczy i która jednocześnie jest jurysdykcją o niskim poziomie opodatkowania. W takiej sytuacji obowiązek zapłaty podatku od jednostek nisko opodatkowanych przechodzi na jednostki składowe grupy z innych jurysdykcji. Zapewnia to skuteczność opodatkowania wyrównawczego utrudniając jego uniknięcie, niemniej może być problematyczne, chociażby ze względu na konieczność uzyskania od centrali grupy szczegółowych informacji potrzebnych do kalkulacji podatku i niejednokrotnie także środków na zapłatę podatku.
Grupy, które zostaną objęte systemem globalnego podatku wyrównawczego, będą obowiązane do ustalenia efektywnej stawki podatkowej (ang. effective tax rate, ETR) od dochodu z każdej jurysdykcji, w której działają. Ustalenie tej stawki będzie wymagało zebrania szeregu danych i dokonania korekt do dotychczas raportowanych informacji finansowych zarówno w zakresie licznika odzwierciedlającego poziom opodatkowania, jak i mianownika rozumianego jako kwalifikowany dochód netto z danej jurysdykcji.
Niejednokrotnie wystąpią przypadki, w których ETR będzie musiał zostać obliczony nie tylko względem każdej jurysdykcji odrębnie, ale także odrębnie w ramach poszczególnych części grupy kapitałowej. Tak będzie przykładowo w przypadku posiadania przez grupę jednostki typu joint venture w danej jurysdykcji, dla której i ewentualnie tworzonej przez nią podgrupy ETR będzie musiał zostać obliczony osobno.
Wyłączenia i bezpieczne przystanie
Ustawa przewiduje pewne wyjątki, które mogą pozwolić niektórym firmom na odroczenie pełnego stosowania nowych zasad.
W przypadku grupy krajowej nie oblicza się krajowego podatku wyrównawczego za pierwsze pięć lat podatkowych, licząc od pierwszego dnia roku podatkowego, w którym dana grupa krajowa spełnia warunki do objęcia opodatkowaniem wyrównawczym. Natomiast jednostki składowe grupy międzynarodowej, zlokalizowane na terytorium Polski mogą nie obliczać krajowego podatku wyrównawczego oraz podatku wyrównawczego od niedostatecznie opodatkowanych zysków za pierwsze pięć lat podatkowych początkowego okresu działalności tej grupy przy spełnieniu pewnych warunków.
Natomiast bez względu na upływ czasu, obowiązek obliczenia globalnego podatku wyrównawczego lub krajowego podatku wyrównawczego nie będzie miał zastosowania, na podstawie wyboru dokonanego przez uprawnioną jednostkę grupy, dla jednostek składowych zlokalizowanych w danej jurysdykcji, jeżeli za dany rok podatkowy łącznie spełnione są następujące warunki:
- średni trzyletni kwalifikowany przychód wszystkich jednostek składowych zlokalizowanych w tej jurysdykcji jest mniejszy niż 10 mln euro;
- średni trzyletni jurysdykcyjny kwalifikowany dochód wszystkich jednostek składowych zlokalizowanych w tej jurysdykcji wynosi mniej niż 1 mln euro albo została osiągnięta średnia jurysdykcyjna kwalifikowana strata wszystkich takich jednostek.
Niezależnie od przewidzianych w ślad za Dyrektywą wyłączeń, ustawa przewiduje także bezpieczne przystanie uzgodnione na szczeblu międzynarodowych w toku prac OECD, wśród których podkreślenia wymaga tymczasowa bezpieczna przystań CBCR. Na podstawie wyboru tej bezpiecznej przystani dla danej jurysdykcji nie oblicza się globalnego podatku wyrównawczego, krajowego podatku wyrównawczego ani podatku wyrównawczego od niedostatecznie opodatkowanych zysków.
Wybór tymczasowej bezpiecznej przystani CBCR obowiązuje przez okres roku podatkowego i może być on ponawiany, ale jego stosowanie jest ograniczone do lat podatkowych, które zaczynają się nie później niż dnia 31 grudnia 2026 r. i kończą się nie później niż dnia 30 czerwca 2028 r. Dodatkowo obowiązuje reguła, zgodnie z którą jeżeli w roku podatkowym, w którym grupa podlegała przepisom ustawy, nie dokonano tego wyboru, nie można go już dokonać w kolejnych latach (zasada „once out always out”).
Obowiązki administracyjne
Jednostki składowe grup objętych opodatkowaniem wyrównawczym, zlokalizowane na terytorium Polski, będą obowiązane do składania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego informacji o opodatkowaniu wyrównawczym za rok podatkowy, w terminie do końca 15. miesiąca następującego po zakończeniu tego roku podatkowego (w pierwszym roku obowiązywania podatku termin został wydłużony do 18 miesięcy).
Dodatkowo podatnicy globalnego podatku wyrównawczego, krajowego podatku wyrównawczego oraz podatku wyrównawczego od niedostatecznie opodatkowanych zysków będą obowiązani składać do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zeznania podatkowe w terminie do końca 18. miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego (w pierwszym roku obowiązywania podatku termin został wydłużony do 21 miesięcy).
Uwagi końcowe
Co do zasady, nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2025 r. jednak na zasadzie wyboru grupa może zadecydować o stosowaniu przepisów w odniesieniu do roku podatkowego rozpoczętego po 31 grudnia 2023 r.
Z tekstem ustawy można zapoznać się pod adresem : Dziennik Ustaw 2024 r. poz. 1685
Implementacja w Polsce systemu globalnego podatku wyrównawczego będzie wiązać się z licznymi wyzwaniami dla wielu podatników, zwłaszcza w zakresie gromadzenia i przetwarzania dużej ilości danych finansowych. Szacuje się, że w gronie podatników może znaleźć się nawet 7 000 spółek w Polsce, w tym około 40 jednostek dominujących najwyższego szczebla obowiązanych do przeprowadzania analiz i stosowania zarówno krajowego, jak i globalnego podatku wyrównawczego.
Niezwykle problematyczne stanie się stosowanie popularnych ulg podatkowych (zwolnienie strefowe, ulga B+R). W tym zakresie, oczekujemy na zapowiadane zmiany przepisów ze strony odpowiednich ministerstw.
Zespół KPMG pozostaje do dyspozycji w przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości.
Jak możemy pomoć?
Zobacz także
Rejestracja | Logowanie | Zarządzanie kontem
Chcesz otrzymywać powiadomienia o publikacjach i wydarzeniach?
Zarejestruj sięWyślij zapytanie ofertowe
Dowiedz się więcej, o tym w jaki sposób wiedza i technologia KPMG mogą pomóc Tobie i Twojej firmie.
Kliknij, aby rozpocząć