Kluczowe zmiany wprowadzane przez Polski Ład obejmują m. in. zmiany zasad opłacania oraz odliczania od podatku obowiązkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zmiany te odczują zarówno pracownicy, zleceniobiorcy oraz przedsiębiorcy, szczególnie ci, którzy prowadzą małe i średnie firmy.
Rozliczenie skalą podatkową
Pierwsza z wprowadzonych zmian dotyczy podatników rozliczających się według skali podatkowej, czyli progresywnymi stawkami podatku – 17% i 32%, m. in. pracowników, zleceniobiorców oraz inne osoby opodatkowujące swoje dochody w ten sposób. Dotychczas wysokość składki zdrowotnej wynosiła 9% dochodu, przy czym uwzględniano możliwość odliczenia jej części (7,75%) od podatku. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne nie ulegnie zmianie, jednak od 1 stycznia 2022 r. niemożliwe będzie odliczanie jej od podatku. W praktyce oznacza to, że wynagrodzenie netto lepiej zarabiających pracowników będzie niższe niż do tej pory. Zmiana ta będzie miała wyraźny wpływ na osoby, których roczne zarobki przekroczą kwotę 133 692 zł. Pracownicy osiągający dochody nieprzekraczające tej kwoty, będą uprawnieni do skorzystania z dodatkowej ulgi, tzw. ulgi dla klasy średniej, która ma rekompensować brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od dochodu.
Poniższa tabela przedstawia porównanie wysokości wynagrodzenia osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, której miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi 20 000 PLN.
Wynagrodzenie netto |
Aktualnie |
Po wprowadzeniu zmian |
- miesięczne |
13 183,84 PLN |
12 642,43 PLN |
- roczne |
158 206,14 PLN |
151 709,14 PLN |
Zgodnie z proponowanymi zmianami przedsiębiorcy, zamiast odprowadzania ryczałtowej składki będą zobowiązani do obliczania jej od osiągniętego dochodu. Stopa procentowa odprowadzanej składki, tak jak w przypadku pracowników, będzie wynosiła 9% i nie będzie podlegała odliczeniu od podatku.
Członkowie zarządu
Obecnie, członkowie zarządu, otrzymujący wynagrodzenie na podstawie uchwały, nie podlegali ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zgodnie z założeniami Polskiego Ładu, od 1 stycznia 2022 członkowie zarządu zostaną objęci obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Tak jak w przypadku osób rozliczających się według skali podatkowej, składka będzie liczona według stawki 9%, a jej podstawą będzie wynagrodzenie otrzymywane z tytułu pełnienia funkcji w zarządzie. Również w tym przypadku składka nie będzie podlegała odliczeniu od podatku. Wprowadzona zmiana spowoduje znaczący spadek wynagrodzenia netto członków zarządu.
Poniższa tabela przedstawia porównanie wysokości wynagrodzenia członka zarządu, którego miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi 20 000 PLN.
Wynagrodzenie netto |
Aktualnie |
Po wprowadzeniu zmian |
- miesięczne |
14 749,08 PLN |
13 805,00 PLN |
- roczne |
176 989,00 PLN |
165 660,00 PLN |
Podatek liniowy
Istotną zmianą wprowadzaną przez Polski Ład jest zmiana w zakresie wysokości składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą, przy założeniu, że wybrały one rozliczenie 19-procentowym podatkiem liniowym. W przypadku takich osób, od 1 stycznia 2022 r. wysokość składki zdrowotnej wynosić będzie 4,9% podstawy wymiaru składek. Składka ta nie będzie podlegała odliczeniu od podatku.
W przypadku osób, które poniosą w danym roku podatkowym stratę z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, podstawę dla składek na ubezpieczenie zdrowotne będzie kwota minimalnego wynagrodzenia.
Poniższa tabela przedstawia porównanie wysokości wynagrodzenia osoby prowadzącej działalność gospodarczą, której miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi 20 000 PLN.
Wynagrodzenie netto |
Aktualnie |
Po wprowadzeniu zmian |
- miesięczne |
15 261,01 PLN |
14 382,91 PLN |
- roczne |
183 132,12 PLN |
172 594,93 PLN |
Rozliczenie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Sytuacja wygląda bardziej skomplikowanie w przypadku osób rozliczających się metodą ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Dla takich osób bardzo istotną kwestią będzie kwota osiąganych rocznych przychodów oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku podatkowego. Stawka składki zdrowotnej w przypadku rozliczenia ryczałtem również będzie wynosić 9%, bez możliwości odliczenia jej części od podatku.
Podstawa dla składki zdrowotnej dla osób rozliczających się metodą ryczałtu, będzie zależała od osiąganego przychodu rocznego:
- przychód do 60 tys. zł – 60% przeciętnego wynagrodzenia,
- przychód do 300 tys. zł – 100% przeciętnego wynagrodzenia,
- przychód powyżej 300 tys. zł – 180 % przeciętnego wynagrodzenia.
Warto jednak zaznaczyć, że w ciągu roku podatkowego składki na ubezpieczenia zdrowotne będą obliczane progresywnie, na podstawie wysokości przychodów od początku roku (stopniowo 60%, 100% i 180%). W związku z tym, ostatecznie może wystąpić konieczność dokonania dopłaty składek na bazie rocznej, ze względu na stosowane wcześniej niższe podstawy niż wynikające z rocznych przychodów. W przypadku nadpłaty wpłaconych w ciągu roku składek, będzie również możliwość wystąpienia o zwrot nadpłaconych składek zdrowotnych, pod warunkiem wystąpienia o zwrot w ciągu jednego miesiąca od upływu terminu złożenia zeznania podatkowego za dany rok.
Poniższa tabela przedstawia porównanie wysokości wynagrodzenia osoby rozliczającej się ryczałtem, której miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi 20 000 PLN.
Wynagrodzenie netto |
Aktualnie |
Po wprowadzeniu zmian |
- miesięczne |
15 641,01 PLN |
15 174,30 PLN |
- roczne |
187 692,12 PLN |
182 091,62 PLN |
Rozliczenie kartą podatkową
Zgodnie z wprowadzanymi 1 stycznia 2022 r. przepisami, prawo zastosowania karty podatkowej, jako sposobu opodatkowania będą mieli jedynie podatnicy, którzy rozliczali się w ten sposób na dzień 31 grudnia 2021 r.
U osób, które jako metodę opodatkowania wybiorą kartę podatkową, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne będzie stanowić kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku, a obowiązującą stawką składek będzie 9%. Również w tym przypadku nie będzie możliwe odliczenie składki od podatku.
Warto również pamiętać, że od 1 stycznia 2022 r. będzie obowiązywał nowy termin wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dotychczas terminem na wpłatę składek był 15 dzień miesiąca następującego, od 2022 roku składki terminem wpłaty będzie 20 dzień miesiąca, tak samo jak w przypadku wpłat zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Anna Koperska, specjalista w Zespole Global Mobility Services w KPMG w Polsce
