ZUS a koronawirus – na co mogą liczyć pracodawcy (przedsiębiorcy) i pracownicy?
ZUS a koronawirus – pomoc dla pracodawcy i pracownika
Sytuacja związana z zagrożeniem rozprzestrzenia i zachorowania na koronawirusa (SARS-CoV-2) staje się coraz bardziej poważna i powoduje coraz więcej niepewności wśród pracodawców, którzy analizują, jakie mają uprawnienia i obowiązki w związku z zagrożeniem rozprzestrzeniania się tego wirusa. Nadal czekamy na rozwiązania i pomoc jakie ma przynieść pracodawcom tzw. „tarcza antykryzysowa”, jednak w międzyczasie możesz sprawdzić jaką pomoc można otrzymać od ZUS.
Pracodawco, masz możliwość skorzystania z ulg oferowanych przez ZUS
Zgodnie z wytycznymi udzielonymi przez ZUS, jak i zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, przedsiębiorca (pracodawca) może skorzystać z następujących ulg oferowanych przez ZUS:
- odroczenie terminu płatności składek ZUS,
- rozłożenie na raty płatności składek ZUS,
- zawieszenie realizacji umowy zawartej z ZUS,
poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje w powyższym zakresie.
Odroczenie terminu płatności składek ZUS / Rozłożenie na raty płatności składek ZUS
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje, iż przedsiębiorca może złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:
- wniosek o odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek ZUS,
- wniosek o rozłożenie należności na raty z tytułu składek ZUS.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż w takim wniosku przedsiębiorca musi wykazać w jaki sposób epidemia koronawirusa wpłynęła na sytuację finansową jego firmy i brak możliwości opłacenia w terminie należności. Jest to uzasadnione tym, iż ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje, iż przedsiębiorca ma możliwość złożenia wniosku o odroczenie terminu płatności lub o rozłożenie należności na raty jedynie ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie przez ZUS.
Zgodnie z wytycznymi ZUS, przedsiębiorca może złożyć wniosek o odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek ZUS o 3 miesiące za okres od lutego do kwietnia 2020 roku. Przypomina również, iż wniosek taki można złożyć elektronicznie za pośrednictwem Portalu PUE.
Zawieszenie realizacji umowy zawartej z ZUS
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w komunikacie z dnia 17 marca 2020 roku przewiduje również, iż z powodu epidemii koronawirusa w sytuacji występowania problemów z bieżącym regulowaniem składek lub należności wobec ZUS, przedsiębiorca może wnioskować o zawieszenie na okres 3 miesięcy realizacji umowy zawartej z ZUS, w której termin płatności rat bądź składek wyznaczono w okresie od marca do maja 2020 roku i tym samym wydłużenia o 3 miesiące terminu realizacji zawartej umowy.
Więcej informacji można znaleźć na stronie ZUS: https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/ulgi-dla-przedsiebiorcow-w-zwiazku-z-koronawirusem/3223283
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy
Jak wspominaliśmy wcześniej, Ustawa z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej „Specustawa”) wprowadziła tzw. dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Poniżej zamieszczamy najważniejsze informacje dotyczące dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Czy wszystkim pracownikom przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Zgodnie z przepisami Specustawy do dodatkowego zasiłku opiekuńczego uprawniony jest ubezpieczony, który musi sprawować opiekę nad dzieckiem w związku z zamknięciem żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do której uczęszcza dziecko, z powodu koronawirusa.
W praktyce oznacza to, że do dodatkowego zasiłku opiekuńczego uprawniony jest rodzic lub opiekun prawny dzieci, który spełnia dwa następujące warunki:
- opiekuje się dzieckiem poniżej 8 roku życia,
- jest on objęty ubezpieczeniem chorobowym.
Z dodatkowego zasiłku opiekuńczego mogą skorzystać pracownicy zatrudnieni na podstawie umowę o pracę, ale również zleceniobiorcy czy osoby prowadzące działalność pozarolniczą.
W jakim okresie pracownik-rodzic może starać się o dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje za okres od dnia 12 marca do 25 marca 2020 roku, czyli za okres, w którym żłobek, klub dziecięcy czy szkoła pozostają zamknięte w związku z koronawirusem.
Zgodnie z przepisami Specustawy, maksymalny okres pobierania przez pracownika-rodzica dodatkowego zasiłku opiekuńczego wynosi 14 dni.
Specustawa podkreśla również, iż okres wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego (14 dni) nie wlicza się do okresu zasiłku opiekuńczego (60 dni), które przysługują na opiekę nad dzieckiem do lat 14.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w swoich wyjaśnieniach podkreśla, iż:
- dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje pracownikowi-rodzicowi, który nie świadczy pracy z powodu zamknięcia zakładu pracy i otrzymuje wynagrodzenie postojowe,
- dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje pracownikowi-rodzicowi, który sprawuje opiekę nad dzieckiem – a zatem gdy jeden z rodziców korzystania z tzw. pracy zdalnej, to drugiemu rodzicowi nadal przysługuje prawo otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Czy pracownik musi poinformować swojego pracodawcę o skorzystaniu z dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Tak, po pierwsze należy zauważyć że w przypadku pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę czy zleceniobiorcy (czyli osoby świadczącej pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej), jest on zobowiązany do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z tego zasiłku swojemu pracodawcy/ zleceniodawcy.
Natomiast osoby prowadzące działalność pozarolniczą i osoby z nimi współpracujące składają oświadczenie bezpośrednio w ZUS. Należy jednak pamiętać, iż te osoby nie mają obowiązku dostarczenia oryginału bezpośrednio do ZUS, mogą to zrobić za pośrednictwem portalu PUE ZUS.
Zawieszenie działalności gospodarczej też możliwe, jednak jest jedno „ale”…
Prawo przedsiębiorców przewiduje, iż przedsiębiorca zarówno wpisany do CEiDG jak i do KRS może skorzystać z przysługującego mu prawa zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Prawo przedsiębiorców wprowadza jednak ograniczenie czasowe takiego zawieszenia. Zgodnie z art. 23 Prawa przedsiębiorców:
- przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni, natomiast
- przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
Należy jednak pamiętać, iż nie każdy przedsiębiorca ma możliwość czasowo zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej. Pracodawca, który zatrudnia pracowników niestety nie może skorzystać z tego uprawnienia. Zgodnie z przepisami Prawa przedsiębiorców, zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej może jedynie:
- przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników lub
- przedsiębiorca, który zatrudnia pracowników, ale wszyscy pracownicy przebywają na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej (zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) powoduje, iż przedsiębiorca nie ma obowiązku opłacania składek ZUS od dnia zawieszenia działalności do dnia poprzedzającego dzień, w którym przedsiębiorca wznowił wykonywanie działalności gospodarczej, ponieważ przedsiębiorca zostaje wyrejestrowany jako płatnik składek.
Należy jednak pamiętać, iż zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje powstanie po stronie przedsiębiorcy wielu obowiązków, jak na przykład zgłoszenie tego faktu w CEiDG lub KRS, a jednocześnie w trakcie zawieszenia przedsiębiorca może wykonywać jedynie czynności dopuszczone w Prawie przedsiębiorców.
Będziemy informować Państwa o dalszym procedowaniu w odniesieniu do Specustawy, Tarczy Antykryzysowej jak i ewentualnych dalszych wytycznych dla pracowników w związku z wirusem SARS-CoV-2.
© 2024 KPMG Sp. z o.o., polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.
Informacje zawarte w niniejszej publikacji mają charakter ogólny i nie odnoszą się do sytuacji konkretnej firmy. Ze względu na szybkość zmian zachodzących w polskim prawodawstwie prosimy o upewnienie się w dniu zapoznania się z niniejszą publikacją, czy informacje w niej zawarte są wciąż aktualne. Przed podjęciem konkretnych decyzji proponujemy skonsultowanie ich z naszymi doradcami.