Główne zmiany w zakresie funkcjonowania ww. preferencji:

• podniesienie do 85 528 zł rocznie (kwota stanowiąca górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej) górnego limitu możliwych do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu;

• określenie zamkniętego katalogu działalności umożliwiających skorzystanie z tej preferencji, tj. uzyskiwanie przychodów z działalności: 

1) twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
2) badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;
3) artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;
4) w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;
5) publicystycznej.

Dotychczasowe zasady

Do tej pory górny limit (roczny) możliwych do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu wynosił 42 764 zł (½ kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej).

Nie obowiązywał również zamknięty katalog działalności objętych preferencją w zakresie wyższych (50%) kosztów uzyskania przychodu. Dotychczasowe przepisy nie zawierały uszczegółowienia art. 22 ust. 9 pkt 3, tj. dotyczyły każdego twórcy / artysty wykonawcy korzystającego z praw autorskich / praw pokrewnych w rozumieniu przepisów dotyczących praw autorskich i pokrewnych.

Konsekwencje zmian dla podatników

Wskazane zmiany, które znajdą zastosowanie od początku 2018 r., uniemożliwią części podatników skorzystanie z obecnie dostępnej preferencji podatkowej. W takiej sytuacji może znaleźć się np. część informatyków, których wykonywane działania nie będą kwalifikowane jako działalność twórcza w zakresie programów komputerowych / działalność badawczo-rozwojowa. Oczywiście potencjalny katalog osób, które nie będą mogły skorzystać z dotychczas dostępnego rozwiązania jest szerszy. Będzie to krzywdzące dla części podatników, bowiem w wielu przypadkach trudno jest zaprzeczyć, że efekt pracy tych osób stanowi utwór w rozumieniu przepisów dotyczących praw autorskich i praw pokrewnych.

Pozytywną dla podatników zmianą jest podniesienie limitu możliwych do rozpoznania kosztów (dwukrotność obecnie obowiązującego limitu). W skrajnych przypadkach pozwoli to na dodatkowe zaoszczędzenie przez podatników powyżej 13 000 zł rocznie.

Działania zalecane pracodawcom

Przedstawione założenia nowelizacji powinny zostać m.in. wzięte pod uwagę przez pracodawców (i odpowiednio przez pracowników np. w zakresie zeznań rocznych), którzy wypłacają pracownikom wynagrodzenie z tytułu przeniesienia praw autorskich.

Potencjalnym modyfikacjom podlegać mogą wewnętrzne regulaminy dotyczące rozliczeń w zakresie przeniesienia na pracodawcę autorskich praw majątkowych oraz zawarte z pracownikami umowy o pracę.

Pracodawcy, których dotyczy niniejsza kwestia powinni również przeanalizować czy wprowadzenie przez ustawodawcę zamkniętego katalogu działalności objętych preferencją podatkową nie wpływa na grono pracowników, wobec których można zastosować korzystne przepisy podatkowe.

Odzwierciedlenie w rozliczeniach z pracownikami powinien również znaleźć (np. w sytuacji, gdy koszty rozpoznawane w odniesieniu do pracownika spotykały się z ograniczeniem wynikającym z obecnych przepisów) fakt podniesienia limitu możliwych do zastosowania kosztów uzyskania przychodu z tytułu dysponowania prawami autorskimi.

Praktyka organów podatkowych

Niezależnie od powyższych kwestii wynikających z modyfikacji przepisów, należy mieć na uwadze coraz bardziej restrykcyjną praktykę organów podatkowych w odniesieniu do stosowania podwyższonych (50%) kosztów uzyskania przychodu, która przejawia się w interpretacjach indywidualnych wydawanych w ostatnim czasie przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Mając to na uwadze, zalecana jest weryfikacja poprawności rozliczeń związanych z przeniesieniem przez pracowników praw autorskich do utworu.

Leszek Marciniak, supervisor w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce