Odmowa wydania opinii zabezpieczającej przez Szefa KAS

Zgodnie z treścią wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej, Spółka planowała uproszczenie struktury grupy kapitałowej. Rozważając dostępne formy reorganizacji Spółka kierowała się długoterminowymi korzyściami, mniejszą złożonością procesu oraz koniecznością ograniczenia kosztów. W konsekwencji zdecydowano się dokonać połączenia przez przejęcie spółki zależnej.

Spółka wystąpiła do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z wnioskiem o wydanie opinii zabezpieczającej. Organ uznał, że głównym celem planowanej czynności było osiągnięcie korzyści podatkowych, a w konsekwencji odmówił wydania opinii.

Poniżej przedstawiamy argumentację organu podatkowego:

Proces połączenia spółek jest zasadniczo neutralny podatkowo, co oznacza, że nie generuje dodatkowych obciążeń podatkowych. Właśnie wskazana neutralność stanowiła główny „zarzut” organu podatkowego.

Z kolei likwidacja spółki, w odróżnieniu od połączenia, co do zasady nie jest neutralna podatkowo. Co istotne, zdaniem organu, likwidacja jest bardziej naturalnym i transparentnym działaniem w sytuacji, gdy dana spółka staje się zbędna w strukturze organizacyjnej. W związku z tym, organ porównał skutki podatkowe likwidacji do połączenia.

W ocenie organu, w sytuacji będącej przedmiotem wniosku, dojdzie do powstania następujących korzyści podatkowych:

1. Brak opodatkowania połączenia wnioskodawcy ze spółką przejmowaną podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), które to opodatkowanie miałoby miejsce, gdyby dokonano likwidacji spółki przejmowanej, wiążącego się z powstaniem po stronie wnioskodawcy, jako wspólnika spółki przejmowanej, przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT – w związku z otrzymaniem przez niego składników majątkowych likwidowanej spółki,
2. Brak powstania po stronie wnioskodawcy przychodu w związku z wygaśnięciem wierzytelności przysługujących spółce przejmowanej wobec wnioskodawcy, który to przychód wystąpiłby, gdyby przedmiotowe wierzytelności były spłacane lub umarzane,
3. Brak dalszego generowania po stronie spółki przejmowanej podlegającego opodatkowaniu CIT przychodu z tytułu otrzymywania przez spółkę przejmowaną wynagrodzenia z tytułu licencji znaków towarowych, czynszu najmu hali produkcyjnej oraz odsetek od pożyczek udzielonych wnioskodawcy przez spółkę przejmowaną. W treści wniosku spółka przejmująca wskazała, że uiszcza względem spółki przejmowanej opłaty licencyjne z tytułu użytkowania znaków towarowych. W konsekwencji, połączenie spowodowałoby wygaśnięcie wierzytelności przysługujących spółce przejmowanej wobec wnioskodawcy. Połączenie pozwala uniknąć opodatkowania w tym zakresie, co stanowi kolejną korzyść podatkową.

Ponadto, Szef KAS zwrócił uwagę, że w przypadku połączenia spółek nie dojdzie do powstania obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych. Warto wskazać, że likwidacja spółki sama w sobie nie podlega bezpośrednio opodatkowaniu PCC. Jednak pewne czynności wykonywane w trakcie likwidacji, takie jak przeniesienie własności nieruchomości czy innych praw majątkowych, mogą podlegać PCC. Z kolei dzięki przepisom art. 2 pkt 6 lit. a) ustawy o PCC, umowy spółki i ich zmiany związane z łączeniem spółek kapitałowych są zwolnione z opodatkowania.

Zdaniem Szefa KAS, przedstawione we wniosku argumenty ekonomiczne dotyczące przeprowadzenia czynności były nieprzekonujące i drugorzędne w stosunku do korzyści podatkowych. Zakładane cele mogłyby zostać osiągnięte poprzez likwidację spółki przejmowanej, a nie przez połączenie. W takim przypadku wnioskodawca nie uzyskałby jednak zamierzonych korzyści podatkowych, które według Szefa KAS są główną motywacją dla opisanej we wniosku czynności.

Szef KAS podkreślił, że planowane połączenie mogłoby zostać przeprowadzone w sposób sztuczny, ponieważ nie można uznać, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami wybrałby ten sposób działania głównie z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Gdyby intencją wnioskodawcy było wyeliminowanie spółki przejmowanej jako zbędnego podmiotu w strukturze (tj. generującego niepotrzebne przepływy finansowe, komplikującego strukturę korporacyjną, utrudniającego zarządzanie itd.), to uzasadnionym ekonomicznie działaniem byłaby likwidacja spółki przejmowanej, a nie jej przejęcie. W konsekwencji, w ocenie Szefa KAS przedstawione we wniosku motywacje ekonomiczne połączenia nie wydały się wiarygodne i nie uzasadniały przeprowadzenia połączenia ze względu na przesłanki gospodarcze, a nie możliwe do osiągnięcia korzyści podatkowe.

Krytyka praktyków prawa podatkowego z jaką spotkało się przedstawione stanowisko Szefa KAS jest jak najbardziej uzasadniona. Po pierwsze, stwierdzenie, że wybór połączenia był sztuczny wydaje się nie znajdować potwierdzenia w opisie stanu faktycznego. W naszej ocenie połączenie spółek, zwłaszcza w trybie uproszczonym (bez emisji udziałów, badania planu połączenia przez biegłego itp.) jest efektywne i mniej czasochłonne niż likwidacja spółki, która wiąże się z długotrwałymi procedurami i istotnymi kosztami. Połączenie stanowi powszechnie wykorzystywaną w praktyce drogę do wyeliminowania zbędnego podmiotu.

Ponadto, argument, że likwidacja spółki przejmowanej byłaby bardziej uzasadniona ekonomicznie należy uznać za nieuprawniony. Przede wszystkim likwidacja, w przeciwieństwie do połączenia, nie zapewnia sukcesji (kontynuacji z mocy prawa) praw i obowiązków do spółki przejmowanej (wspólnika), a także przejścia zakładu pracy, tj. przeniesienia umów z pracownikami. Likwidacja może prowadzić do utraty wartościowych zasobów, takich jak pracownicy, know-how czy aktywa (likwidacja zasadniczo wymusza ich upłynnienie). Uważamy, że połączenie może również przynieść korzyści w postaci synergii, optymalizacji procesów i lepszego wykorzystania zasobów.

Pominięcie motywacji ekonomicznych wnioskodawcy wydaje się więc nieuzasadnione i oparte na zbyt wąskim spojrzeniu na problem. Przyjęcie stanowiska organu skutkowałoby każdorazowym nakazem wyboru drogi postępowania skutkującej jak najwyższym opodatkowaniem, bez względu na przesłanki biznesowe.

Przedsiębiorcy planujący działania restrukturyzacyjne powinni zwrócić szczególną uwagę na zgodność swoich działań z przepisami prawa podatkowego oraz na uzasadnienie ekonomiczne tych działań. Warto skonsultować się z doradcami podatkowymi, aby uniknąć potencjalnych problemów z organami. Jeśli planują Państwo restrukturyzację grupy kapitałowej, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.