W odpowiedzi na gwałtownie zmieniające się warunki wykonywania pracy i realia rynku pracy wymagające rozwiązań dostosowanych do jego potrzeb, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowuje projekt ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia.
Planowana ustawa zastąpić ma obecnie obowiązującą ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, której założenia, jak wskazano w opisie projektu, zostały uznane za „w znacznej mierze nieaktualne”. Problemy, którym nowe przepisy mają zapobiec, to przede wszystkim odciążenie publicznej służby zatrudnienia, aktywizacja osób biernych zawodowo czy niedobór pracowników na rynku pracy i ich ograniczona mobilność.
Przewidywane rozwiązania
Niewykorzystane do tej pory zasoby ludzkie mają być zaktywizowane, m.in. dzięki zwiększeniu efektywności usług oferowanych przez urzędy pracy. Dążąc do tego celu, działalnością urzędów mają zostać objęte osoby bierne zawodowo, czyli osoby niezatrudnione i niewykonujące innej pracy zarobkowej, niebędące jednocześnie bezrobotnymi, np. osoby przebywające na emeryturze, studenci studiów stacjonarnych lub osoby przebywające na urlopie wychowawczym. Jednocześnie, definicja osoby bezrobotnej ma także uwzględnić rolników posiadających nieruchomość rolną obejmującą obszar użytków rolnych o powierzchni powyżej 2 ha przeliczeniowe, którzy nie otrzymują stałych dochodów.
Projekt przewiduje także szereg rozwiązań mających na celu zwiększenie dostępu do urzędów pracy oraz zapewnienie wsparcia przy poszukiwaniu zatrudnienia, m.in.:
- „Staż plus”, który ma ułatwiać zdobycie umiejętności praktycznych i kwalifikacji zawodowych w ramach odbywanego stażu oraz zastąpić cieszące się niską popularnością przygotowanie zawodowe. Organizacja i odbywanie stażu mają być wspierane przez wypłatę dodatków finansowych zarówno dla stażysty, jak i pracodawcy.
- Wyznaczanie doradców ds. zatrudnienia dla osób do 30. roku życia i przeprowadzanie oceny ich umiejętności cyfrowych, jako realizacja założeń Zalecenia Rady Unii Europejskiej z dnia 30 października 2020 r. w sprawie pomostu do zatrudnienia – wzmocnienia Gwarancji dla młodzieży,
- Pożyczka edukacyjna w wysokości do 400% przeciętnego wynagrodzenia na cele kontynuowania kształcenia, uczestnictwa w kursach doszkalających, czy formalnego potwierdzenia kwalifikacji, z możliwością umorzenia pożyczki do kwoty 20%,
- Zniesienie powiązania osoby bezrobotnej z urzędem pracy właściwym ze względu na miejsce zameldowania w celu zwiększenia mobilności,
- Dofinansowanie zatrudniania osób w wieku emerytalnym w kwocie do 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie, wypłacanej przedsiębiorcom przez 24 miesiące.
Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności
Projekt wypełnia założenia Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) i stanowi realizację jednego z kamieni milowych dla reformy – Efektywne instytucje na rzecz rynku pracy. Głównym celem w tym zakresie jest zwiększenie potencjału instytucji rynku pracy, w tym publicznych służb zatrudnienia, na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym, zaś planowane reformy dotyczyć mają obszarów takich jak:
- Wzmocnienie poradnictwa zawodowego,
- Nowe/udoskonalone instrumenty,
- Dotarcie do osób biernych zawodowo,
- Szersza baza ofert pracy,
- Wsparcie kształcenia ustawicznego, lepsze powiązanie umiejętności z rynkiem pracy,
- Wsparcie dla pracodawców,
- Podnoszenie kompetencji kadr publicznych służb zatrudnienia,
- Zatrudnienie obywateli państw trzecich.
Wdrażanie powyższej reformy, a także termin przyjęcia projektu ustawy planowane są na III kwartał 2024 r.
