MAP jako procedura zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu niedoceniana przez podatników

Procedura rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania albo inaczej MAP (ang. Mutual Agreement Procedure) to narzędzie do rozstrzygania istniejących sporów i łagodzenia już powstałego podwójnego opodatkowania. 

Głównym celem MAP jest uniknięcie podwójnego opodatkowania powstałego w wyniku doszacowania dokonanego przez jedno z państw w związku z transakcją kontrolowaną zawartą z podmiotem powiązanym. 

W Polsce, zasady wszczęcia procedury wzajemnego porozumiewania się mające na celu uniknięcie podwójnego ekonomicznego opodatkowania są określone w Konwencji arbitrażowej, umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ustawie z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawierania uprzednich porozumień cenowych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2200) (tzw. Ustawie DRM). Ustawa DRM określa również przebieg procedury oraz wymogi formalne jakie powinien spełniać wniosek o rozpoczęcie procedury wzajemnego porozumiewania się.

Rekomendujemy, aby procedurę MAP rozpocząć tak szybko jak to możliwe, nawet w czasie trwania postępowania czy kontroli, o ile zaszło podejrzenie, że działania organów podatkowych prowadzą lub mogą prowadzić do podwójnego opodatkowania.

Osoba, której dotyczy spór, może złożyć wniosek o rozstrzygnięcie kwestii spornej dotyczącej podwójnego opodatkowania między zainteresowanymi państwami. Co do zasady, wniosek o rozstrzygnięcie kwestii spornej składa się równocześnie do organów zainteresowanych państw.

Ministerstwo Finansów sugeruje składanie wniosku w państwie, w którym nastąpiło doszacowanie natomiast kopię wniosku przesłanie do drugiej administracji.

Wniosek o MAP powinien zostać złożony w terminie 3 lat od dnia pierwszego zawiadomienia krajowego podmiotu powiązanego lub podmiotu z nim powiązanego o działaniach organów podatkowych, które prowadzą lub mogą prowadzić do podwójnego opodatkowania. 

Wniosek MAP jest wolny od opłat administracyjnych. 

Stronami MAP są organy właściwe (tzw. Competent Authority) do spraw rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania poszczególnych państw. W przypadku Polski takim organem jest Ministerstwo Finansów. Mimo, że sama procedura angażuje przede wszystkim władze właściwe w celu osiągnięcia porozumienia to sama rola podatnika jest istotna m.in. przy ustalaniu faktów i okoliczności sprawy. 

Sam przebieg postępowania MAP w Polsce można najlepiej zilustrować w następujących krokach: 

1. Złożenie wniosku do Ministerstwa Finansów o rozpoczęcie procedury rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania.
2. Zbadanie wniosku o MAP przez Ministerstwo Finansów pod kątem jego dopuszczalności i zasadności; 
3. Rozpoczęcie procedury negocjacyjnej pomiędzy Ministerstwem Finansów a właściwymi organami zainteresowanych państw. 
4. Zakończenie procedury m.in. poprzez zawarcie porozumienia z organami innych zainteresowanych Państw.
5. Jeżeli rozstrzygnięcie zapadłe w toku procedury rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania ma wpływ na treść ostatecznej decyzji, wznawia się postępowanie w sprawie określenia dochodu lub straty podatnika. 

Wniosek o MAP może być złożony niezależnie od środków odwoławczych przewidzianych przez prawo krajowe. Należy jednak mieć na względzie, że prawomocny wyrok sądu jest wiążący dla Ministra Finansów. Tym samym, w przypadku, jeśli prowadzimy postępowanie sądowo-administracyjne, a równolegle złożyliśmy wniosek o rozpoczęcie procedury wzajemnego porozumiewania się na skutek wystąpienia podwójnego opodatkowania, rekomendowane jest zawieszanie postępowania przed sądem przed wydaniem wyroku. 

Zgodnie z opublikowanymi statystykami OECD, w latach 2016-2022, średni czas zakończenia procedury MAP, których stroną była Polska, wyniósł 31,9 miesiąca. 

Mając na uwadze fakt, że MAP jest procedurą międzynarodową Minister Finansów dopuszcza składanie pism (w tym wniosku o MAP) w języku angielskim.

Zgodnie z opublikowanymi przez OECD statystykami, w Polsce w 2022 r. zakończono 25 postępowań MAP, z czego 46% zakończyło się całkowitą eliminacją podwójnego opodatkowania. Na koniec 2022 r. Polska była stroną 86 otwartych postępowań MAP w zakresie cen transferowych. Spośród wszystkich trwających postępowań MAP związanych z cenami transferowymi w 2022 r. najwięcej dotyczy tych, których stroną jest administracja niemiecka (29), a dalej włoska (12) i hiszpańska (9). 

W przypadku podjęcia decyzji o wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie procedury wzajemnego porozumiewania się, w pierwszej kolejności należy przygotować dość szczegółowy wniosek zawierający elementy formalne określone w Ustawie DRM. Mając na uwadze, że w przypadku identyfikacji braków przez Ministerstwo Finansów, podatnik ma 7 dni na ich uzupełnienie pod groźbą pozostawienia pisma bez rozpatrzenia, do przygotowania wniosku należy podejść z zachowaniem należytej staranności. Zespół cen transferowych KPMG nie tylko posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie w zakresie przygotowania wniosku MAP, wyboru odpowiedniej ścieżki postępowania, a także reprezentowania podatnika w kontakcie z przedstawicielami Ministerstwa Finansów, aby jak najszybciej doprowadzić do pozytywnego rozwiązania sprawy i wyeliminowania / ograniczenia podwójnego opodatkowania, ale również doradza czy MAP jest właściwym rozwiązaniem oraz na co szczególnie zwrócić uwagę w trakcie wnioskowania. 

¹ zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów pozyskanymi w trybie Ustawy o dostępie do informacji publicznych