Przegląd orzecznictwa sądów administracyjnych pozwala stwierdzić, że u zleceniobiorców – co do zasady – powstaje przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w postaci dowozu tak do, jak i z miejsca świadczenia usług. W jednym z ostatnich orzeczeń, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu przypomniał, że przychód powstanie, ale wówczas, gdy uzyskana tą drogą przez zleceniobiorcę korzyść jest wymierna, a więc można podać jej wartość w pieniądzach.
Czy nieodpłatny transport zleceniobiorców skutkuje powstaniem przychodu?
Przedsiębiorca planujący uzyskanie statusu agencji zatrudnienia zamierzał zawierać z osobami fizycznymi będącymi cudzoziemcami umowy zlecenia na wykonywanie pracy na rzecz jego klientów. Przedsiębiorca ten zamierzał zapewnić zleceniobiorcom dowóz i odbiór z miejsca wykonywania usług, dlatego zwrócił się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (Dyrektor KIS) z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, zadając pytanie: Czy dowóz zleceniobiorców do i z miejsca wykonywania usług będzie stanowić - dla danego zleceniobiorcy - nieodpłatne świadczenie stanowiące przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji czy będzie na nim – jako na płatniku - ciążył obowiązek obliczania, pobierania i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych?
Przedsiębiorca był zdania, że przychód w ww. sytuacji nie powstanie, albowiem zleceniobiorcy będą mogli dojechać do pracy innym środkiem lokomocji np. rowerem, a organizując transport nie będzie miał nadzoru nad tym, czy dany zleceniobiorca korzysta z możliwości dojazdu. Przedsiębiorca nie planował też prowadzić papierowej czy też elektronicznej ewidencji, w związku z czym ciężko mu będzie określić, które osoby faktycznie z tej możliwości skorzystają, dlatego w jego ocenie nie będzie miał możliwości przypisania konkretnego przychodu do danego zleceniobiorcy.
Dyrektor KIS nie zgodził się ze stanowiskiem przedsiębiorcy. Wydając dniu 23 września 2022 roku interpretację indywidualną (znak: 0114-KDIP3-2.4011.729.2022.1.MR) tenże organ podatkowy stwierdził, że gdy zleceniodawca mimo braku ciążącego na nim obowiązku nałożonego przepisami powszechnie obowiązującego prawa zapewni zleceniobiorcy bezpłatny dowóz i odbiór z miejsca wykonania zlecenia, to wartość tych świadczeń stanowi dla tego zleceniobiorcy przychód z innych nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa art. 11 ust. 1 w związku z art. 13 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa PIT) i to niezależnie od stopnia faktycznego wykorzystania świadczenia.
Stanowisko WSA
Przedsiębiorca nie zgodził się ze stanowiska organu podatkowego i zaskarżył interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który wyrokiem z dnia 10 października 2023 roku (sygn. akt I SA/Wr 906/22) skargę uwzględnił.
Zdaniem Sądu organ podatkowy prawidłowo ocenił, że co do zasady poniesienie przez spółkę wydatku na dowóz zleceniobiorcy do i z miejsca zatrudnienia stanowi przychód zleceniobiorcy, nie dostrzegł jednak, że we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przedsiębiorca wskazywał, że nie zamierza prowadzić ewidencji zleceniobiorców korzystających z przewozów.
Sąd wyjaśnił, że skarżąca chciała uzyskać stanowisko organu interpretacyjnego co do tego, czy w sytuacji nieprowadzenia ewidencji zleceniobiorców korzystających z przewozów oferowanych przez spółkę ma obowiązek uwzględniać takie świadczenie przy wypełnianiu obowiązków płatnika, co do zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Na etapie wydawania interpretacji indywidualnej organ winien uwzględnić taką okoliczność jako dany przez spółkę element opisu zdarzenia przyszłego i uwzględnić ją w treści interpretacji indywidualnej.
Wnioski
Problem opodatkowania korzyści uzyskiwanych przez pracowników i zleceniobiorców z tytułu transportu do i z miejsca pracy jest częścią większego problemu, jakim jest przychód ze świadczeń nieodpłatnych.
Sposób rozwiązania tego problemu zaproponował Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 8 lipca 2014 roku (sygn. akt K 7/13) stwierdził, że przychód powstaje, jeżeli nieodpłatne świadczenia:
- zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Problem nieodpłatnego zapewnienia transportu do miejsca wykonania pracy/usług przez pracownik / zleceniobiorcę był już przedmiotem wielu orzeczeń sądów administracyjnych (zob. wyroki NSA z dnia: 12 października 2022 r., sygn. II FSK 334/20, 8 kwietnia 2022 r., sygn. II FSK 1841/19, 10 listopada 2021 r., sygn. II FSK 452/19, 16 lutego 2022 r., sygn. II FSK 1435/19, 24 stycznia 2023 r., sygn. II FSK 1447/20 czy 2 czerwca 2022 r., sygn. II FSK 2547/19, WSA w Gdańsku z dnia 15 czerwca 2021 r., sygn. I SA/Gd 346/21).
Opodatkowanie jednak nie powinno być stosowane bezrefleksyjnie, albowiem organy podatkowe domagając się podatku powinny brać pod uwagę możliwość przypisania zleceniobiorcom określonych, dających się wyrazić w pieniądzu, wartości przewozów.
