Tarcza 3.0 z punktu widzenia prawa pracy Tarcza 3.0 z punktu widzenia prawa pracy

Pakiet ustaw tworzących Tarczę antykryzysową - Tarcza antykryzysowa 3.0.

Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (dalej „Tarcza 3.0.”) jest kolejną ustawą przyjętą w ramach zapobiegania negatywnym skutkom kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa.

Ustawa ta jest częścią pakietu rozwiązań przygotowanych przez rząd - tzw. Tarczy antykryzysowej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany, które wprowadzona Tarcza antykryzysowa 3.0. z punktu widzenia prawa pracy zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.

Zmiany w zakresie dokonywania zgłoszeń do ubezpieczeń

Przepisy Tarczy 3.0. przewidują, iż w przypadku dokonywania zgłoszenia do ubezpieczeń osoby objętej obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym należy obligatoryjnie podać dodatkową informację o wykonywanym zawodzie. Obowiązek ten wejdzie w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia Tarczy 3.0., tj. od 16 maja 2021 roku.

Nowe przepisy w zakresie zmiany warunków wykonywania pracy przez cudzoziemców

Tarcza 3.0 wprowadza możliwość modyfikacji warunków wykonywania pracy przez cudzoziemca bez konieczności zmiany / uzyskania nowego zezwolenia. Zgodnie z przepisami Tarczy 3.0, jeśli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi skorzysta z uprawnień określonych w art. 3 (polecenie wykonywania pracy zdalnej), art. 15g ust. 8 (obniżenie wymiaru czasu pracy o 20%), art. 15x ust. 1 (szczególne uprawnienia w odniesieniu do pracowników zatrudnionych w infrastrukturze krytycznej) lub art. 15zf ust. 1 (uelastycznienie czasu pracy) ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i w związku z tym ulegną zmianie warunki wykonywania pracy przez cudzoziemca określone w:

1. zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę,
2. zezwoleniu na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
3. zezwoleniu na pracę,
4. zezwoleniu na pracę sezonową,
5. oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń na podstawie art. 88z ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,

wówczas cudzoziemiec może wykonywać pracę na zmienionych warunkach bez konieczności zmiany zezwolenia, uzyskania nowego zezwolenia lub wpisania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.

Zmiany w zakresie podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Na podstawie dotychczasowych przepisów do wystąpienia z wnioskiem o dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych byli uprawnieni: przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, podmioty wskazane w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz państwowa osoba prawna w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Przepisy Tarczy 3.0. modyfikują powyższy katalog podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, poprzez usunięcie z niego państwowej osoby prawnej.

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników również dla podmiotów posiadających tytuł prawny do zabytku o statusie pomnika historii lub zabytku wpisanego na Listę dziedzictwa światowego

Tarcza 3.0. przewiduje, iż osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, lub osoba fizyczna, której przysługuje tytuł prawny do zabytku o statusie pomnika historii w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami lub zabytku wpisanego na Listę dziedzictwa światowego, o której mowa w art. 11 ust. 2 Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego może wystąpić z wnioskiem o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Dofinansowanie to przysługuje do wynagrodzeń pracowników zatrudnionych przez tę osobę lub jednostkę organizacyjną, nieprzerwanie w okresie nie krótszym niż przez 3 miesiące bezpośrednio poprzedzające ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego, którzy wykonują czynności zawodowe związane z zabytkiem lub z jego infrastrukturą.

Podmiot wskazany powyżej może wystąpić z wnioskiem o dofinansowanie po spełnieniu następujących przesłanek:

• na dzień ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego oraz na dzień złożenia wniosku podmiot zatrudnia co najmniej 50 pracowników,
• w następstwie ograniczeń związanych z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nastąpił spadek dochodów podmiotu uzyskiwanych w związku z funkcjonowaniem zabytku,
• podmiot nie uzyskał ze środków publicznych w ramach dofinansowania do wynagrodzeń w odniesieniu do tych samych pracowników, w zakresie takich samych tytułów wypłat.

Dofinansowanie przyznaje się jednokrotnie na okres od dnia złożenia wniosku do dnia ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, nie dłużej jednak niż na 3 miesiące.

Wynagrodzenie jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości do 80% wynagrodzenia brutto pracowników, nie więcej niż 100% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w rozumieniu przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenie społeczne, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Wysokość wynagrodzenia brutto ustala się na podstawie średniego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego:

• liczonego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy – w przypadku pracowników pozostających w stosunku pracy,
• wynikającego z zawartych umów – w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług do której stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia.

Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń, których wysokość w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń o 25%

Zgodnie z art. 87¹ § 1 Kodeksu pracy, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.

Zgodnie z przepisami Tarczy 3.0., jeżeli z powodu podjętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu, kwoty określone w art. 871 § 1 Kodeksu pracy ulegają zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu.

Ustawa definiuje również pojęcie członka rodziny, przez którego rozumie się odpowiednio małżonka albo rodzica wspólnego dziecka oraz dziecko w wieku do 25 roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25 rok życia legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje mu świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna. Dziecko w rozumieniu ustawy to dziecko własne pracownika, dziecko współmałżonka, a także dziecko rodzica wspólnego dziecka. Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Zgodnie z przepisami Tarczy 3.0., od dnia 25 maja 2020 r. dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał przez okres nie dłuższy niż 14 dni:

1. w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu z wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi zwolnionemu z pełnienia służby (funkcjonariusz Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu, Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Ochrony Państwa, Służby Celno-Skarbowej i Służby Marszałkowskiej) z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego,
2. w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi (wymienieni powyżej) zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad niepełnosprawną osobą dorosłą,
3. w przypadku otwarcia placówek, o których mowa powyżej w czasie trwania COVID-19 ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi zwolnionemu od pełnienia służby (wymienieni powyżej) z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, albo dorosłą osobą niepełnosprawną.

Prawo do wynagrodzenia w okresie kwarantanny

Zgodnie z przepisami Tarczy 3.0, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii żołnierzowi zawodowemu wykonującemu zadania służbowe, za okres nieobecności w służbie spowodowany poddaniem się obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lub przebywania na zwolnieniu lekarskim z powodu COVID-19 przysługuje prawo do 100% uposażenia wraz z dodatkami o charakterze stałym.

Ponadto, regulacje w zakresie prawa do wynagrodzenia w okresie kwarantanny, Tarcza 3.0. przewidziała w odniesieniu do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej.

Zgodnie z nowymi przepisami, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, w sytuacjach szczególnych związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, w celu zapewnienia niezbędnej pomocy osobom przebywającym w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej świadczących usługi całodobowo, noclegowniach oraz innych placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku, pracownicy i osoby świadczące pracę w tych podmiotach, poddane w nich obowiązkowej kwarantannie mogą za zgodą tych osób świadczyć pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie.

Dokumenty potwierdzające posiadanie określonych uprawnień lub kwalifikacji z przedłużonym terminem ważności

Zgodnie z przepisami Tarczy 3.0. dokumenty potwierdzające posiadanie określonych uprawnień lub kwalifikacji, wydane na podstawie aktów wykonawczych do art. 237¹⁵ Kodeksu pracy (z zakresu BHP), których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Urlop naukowy aplikantów radcowskich i adwokackich

Tarcza 3.0. przyznaje pracownikowi, który złożył wniosek o dopuszczenie do egzaminu adwokackiego lub radcowskiego oraz spełnił przesłanki udziału w danym egzaminie i wykorzystał urlop na przygotowanie do danego egzaminu w niepełnym wymiarze 30 dni kalendarzowych, prawo do wykorzystania pozostałej, niewykorzystanej dotychczas części urlopu płatnego, z zachowaniem 80% wynagrodzenia na przygotowanie się do egzaminu adwokackiego albo radcowskiego wyznaczonych w terminie dodatkowym.

Zespół Kancelarii D. Dobkowski sp.k. stowarzyszonej z KPMG w Polsce na bieżąco monitoruje propozycje zmian prawnych zarówno dla pracodawców jak i pracowników. Będziemy informować Państwa o rozwiązaniach przyjętych w dobie pandemii w związku z wirusem SARS-CoV-2, zarówno na szczeblu ustawowym, jak i wykonawczym.