• Renata Kulpa, autor |
  • Anna Panek, autor |

W dniu 17 kwietnia 2020 r. opublikowano ustawę o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (tzw. Tarcza antykryzysowa 2.0). Ustawa jest kontynuacją podjętych przez Rząd działań w zakresie zmniejszenia negatywnych skutków społeczno-gospodarczych epidemii koronawirusa. Większość nowych przepisów obowiązuje od 18 kwietna 2020 r.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany, które wprowadzona Tarcza antykryzysowa 2.0. z punktu widzenia prawa pracy zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.

Rozszerzenie podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Na podstawie dotychczasowych przepisów do wystąpienia z wnioskiem o dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych byli uprawnieni przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Przepisy Tarczy antykryzysowej 2.0. rozszerzają katalog podmiotów uprawnionych do świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami z wnioskiem o dofinansowanie z FGŚP, mogą wystąpić również:

  1. organizacje pozarządowe,
  2. podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego wskazane w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz
  3. państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych.

Zmiany w zakresie obniżenia wymiaru czasu pracy

Drugą zmianą, na którą warto zwrócić uwagę, jest wprowadzenie pewnych modyfikacji w odniesieniu do obniżenia wymiaru czasu pracy. Dotychczasowe przepisy Tarczy antykryzysowej przewidywały możliwość obniżenia wymiaru czasu pracy w ramach porozumienia zawartego z organizacjami związkowymi lub reprezentacją pracowników, o 20%, nie więcej niż do połowy etatu, z zastrzeżeniem, iż wynagrodzenie należne pracownikowi nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Tarcza antykryzysowa 2.0. modyfikuje dotychczasowe przepisy w powyższym zakresie. Od 18 kwietnia 2020 r. w ramach zawartego porozumienia pracodawca będzie mógł obniżyć wymiar czasu pracy o mniej niż 20% (maksymalnie o 20%), nie więcej niż do połowy etatu. Tak, jak na podstawie dotychczasowych przepisów,  wynagrodzenie należne pracownikowi nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Skrócenie okresu zakazu wypowiadania umów o pracę

Trzecia zmiana w zakresie dofinansowania z FGŚP dotyczy czasu trwania zakazu wypowiadania umów o pracę przez pracodawców korzystających ze wsparcia.

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami pracodawca zobowiązany był do nierozwiązywania umów o pracę w okresie pobierania przez niego świadczenia, jak również w czasie odpowiadającemu okresowi, w którym pracodawca pobierał to świadczenie.

W praktyce oznaczało to, że jeśli przedsiębiorca zamierzał korzystać  z dofinansowania przez okres 3 miesięcy (maksymalny okres na jaki dofinansowanie może zostać przyznane), to obowiązywał go zakaz wypowiadania umów o pracę przez okres pobierania dofinansowania, jak również w okresie 3 miesięcy po zakończeniu pobierania dofinansowania.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami obowiązującymi od 18 kwietnia 2020 r., pracodawcy będą zobligowani do powstrzymania się od wypowiadania umów o pracę jedynie w okresie pobierania świadczeń z FGŚP.

Zmiana momentu, od którego przysługuje dofinansowanie z FGŚP

Pierwotne przepisy Tarczy antykryzysowej stanowiły, iż świadczenia otrzymane przez pracodawcę w ramach dofinansowania z FGŚP mogły być przyznane od daty złożenia wniosku. Tarcza antykryzysowa 2.0. zmieniła moment, od którego pracodawcy przysługuje dofinansowanie. Zgodnie z nowymi przepisami, świadczenia będą przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku (o ile zmiany w warunkach pracy obowiązują od początku miesiąca). W praktyce oznacza to, iż jeśli pracodawca złoży wniosek w połowie miesiąca, po spełnieniu określonych w ustawie kryteriów, będzie mógł otrzymać dofinansowanie od pierwszego dnia miesiąca, w którym ten wniosek złożył (o ile, jak wskazaliśmy wcześniej, zmiany uzasadniające ubieganie się o dofinansowanie obowiązywały od początku miesiąca).

Zmiany w zakresie warunków pracy pracowników infrastruktury krytycznej

Tarcza antykryzysowa 2.0. rozszerzyła uprawnienia pracodawcy w stosunku do pracowników zatrudnionych w infrastrukturze krytycznej w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii o:

  • możliwość polecenia pracownikowi realizowania prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę oraz
  • możliwość zobowiązania pracownika do pozostawania, poza normalnymi godzinami pracy, w gotowości do wykonywania pracy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę – nie będą miały tu zastosowania przepisy dotyczące dyżuru wynikające z Kodeksu pracy.

Ustawodawca rozszerzył również katalog pracodawców, do których będą miały zastosowanie powyższe rozwiązania.

Zmiany w zakresie świadczenia postojowego

Tarcza antykryzysowa 2.0. wprowadziła zmiany w zakresie przysługującego świadczenia postojowego osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą oraz wykonującym pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowa agencyjna, umowa zlecenia, inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło). 

Zgodnie z nowymi zasadami świadczenie postojowe będzie mogło być przyznane ww. podmiotom maksymalnie 3 razy.

Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego będzie wykazanie, przez wnioskodawcę, że jego sytuacja materialna nie uległa poprawie.

Na co warto jeszcze zwrócić wagę?

Tarcza antykryzysowa 2.0. przewiduje również zmiany w zakresie:

  1. zawieszenia wykonywania badań profilaktycznych,
  2. dofinansowania części kosztów wynagrodzeń pracowników w ramach umowy ze starostą,
  3. możliwości przeprowadzania szkoleń BHP za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej,
  4. możliwości ogłoszenia przez Prezesa Rady Ministrów dnia wolnego od pracy,
  5. wykonywania pracy przez pracowników samorządowych.

Zespół Kancelarii D. Dobkowski sp.k. stowarzyszonej z KPMG w Polsce na bieżąco monitoruje propozycje zmian prawnych zarówno dla pracodawców jak i pracowników. Będziemy informować Państwa o rozwiązaniach jakie niesie Tarcza antykryzysowa, nowych aktach prawnych jak i ewentualnych dalszych wytycznych w związku z wirusem SARS-CoV-2.