8 sierpnia opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Oprócz wdrożenia istotnych modyfikacji dotyczących prawnych aspektów transgranicznych reorganizacji, projekt zapowiada również doniosłą zmianę z punktu widzenia prawa podatkowego – obowiązkowe opiniowanie międzynarodowych restrukturyzacji przez organy podatkowe.
Ustawa stanowi kolejny etap implementacji tzw. pakietu prawa spółek, w tym przede wszystkim dyrektywy 2019/2121 Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Głównym założeniem nowych przepisów jest wprowadzenie nowych regulacji ochronnych m.in. dla wierzycieli, wspólników mniejszościowych oraz pracowników w związku z dokonywaniem reorganizacji.
Proponowane zmiany w KSH – nowe instytucje dla transgranicznych restrukturyzacji
Projekt ustawy ma na celu wprowadzenie do polskiego porządku prawnego m.in. instytucji transgranicznego podziału oraz przekształcenia, a także podziału przez wyodrębnienie, dotychczas nieznanych polskiej ustawie. W dużo szerszym zakresie ma być również badana zgodność z prawem operacji transgranicznej (połączenia, podziału, przekształcenia), co ma objąć także obowiązek badania danej operacji przez organ podatkowy. Celem wprowadzenia tych regulacji jest m.in. zapobieganie uchylaniu się od obowiązków podatkowych.
Opublikowany projekt zmian w Kodeksie spółek handlowych nie precyzuje konkretnie obowiązków związanych z opiniowaniem transakcji przez organy podatkowe, wskazując jedynie, że zarząd spółki powinien złożyć wniosek o wydanie opinii przez organ podatkowy zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej wraz ze złożeniem wniosku o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim reorganizacji transgranicznej w zakresie procedury podlegającej temu prawu (sąd rejestrowy przekaże następnie wniosek właściwemu organowi podatkowemu). Przesłanki materialnoprawne oraz techniczne wydania opinii przez organ podatkowy mają być określone w odrębnym projekcie ustawy zmieniającej Ordynację podatkową.
Istotny wpływ planowanych regulacji na transakcje transgraniczne
Mimo zwięzłych informacji na temat nowych regulacji już teraz można stwierdzić, że organy podatkowe zyskają silne narzędzie do weryfikowania skutków podatkowych operacji transgranicznych (połączeń, podziałów i przekształceń) już przed ich dokonaniem. Może mieć to zatem istotny wpływ zarówno na czas trwania transakcji, jak i również na jej ostateczną finalizację. Weryfikacja może mieć na celu stwierdzenie, czy dana operacja nie służy popełnieniu nadużycia, naruszenia lub obejścia prawa.
Na tym etapie nie sposób stwierdzić, jakich dokładnie aspektów zgodności z polskim prawem podatkowym miałaby dotyczyć wspomniana opinia wydawana przez organy podatkowe, ani jaki konkretnie organ miałby się zajmować tymi aspektami. W szczególności interesująca wydaje się kwestia, czy nowa procedura będzie obejmowała także ocenę uzasadnienia ekonomicznego planowanego procesu reorganizacyjnego, a jeżeli tak – to jaki wpływ będzie miała nowa procedura na dotychczas istniejące w polskim systemie opinie zabezpieczające. Co więcej, wskazać należy, że ewentualne badanie tej kwestii przez organy podatkowe może znacząco wpłynąć na długość i poziom skomplikowania całego procesu reorganizacyjnego.
Tym większe znaczenie dla udanego procesu będzie miała zatem analiza podatkowa restrukturyzacji z punktu widzenia polskiego prawa podatkowego. Można przyjąć, że duże znaczenie będzie miała zarówno ocena zasadności zastosowania przepisów gwarantujących tzw. neutralność podatkową reorganizacji, jak i ocena zasadności przyczyn ekonomicznych danej reorganizacji.
Projekt aktualnie jest w fazie konsultacji publicznych. Zgodnie z założeniami proponowane zmiany w Kodeksie spółek handlowych mają wejść w życie 31 stycznia 2023 r. Wydaje się zatem, że w tym terminie wejdzie również w życie planowana nowelizacja Ordynacji podatkowej. Mając jednak na uwadze doniosłe skutki proponowanych przepisów, już teraz należy wziąć pod uwagę planowane zmiany i uprawnienia organów podatkowych w zakresie badania transgranicznych reorganizacji przy ich planowaniu.
Wsparcie KPMG w planowaniu i implementacji restrukturyzacji, w tym restrukturyzacji transgranicznej
KPMG posiada wieloletnie doświadczenie w planowaniu i implementacji restrukturyzacji oraz reorganizacji grup kapitałowych, a także w ocenie skutków podatkowych proponowanych scenariuszy restrukturyzacyjnych. W ramach oferowanych usług oceniamy skutki podatkowe planowanych działań reorganizacyjnych, również z punktu widzenia ekonomicznej zasadności transakcji. W przypadku wejścia w życie nowych przepisów, udzielimy również niezbędnego wsparcia w zakresie uzyskania opinii organów podatkowych o zgodności z prawem planowanej restrukturyzacji transgranicznej.
