30 kwietnia 2021 r. w Dzienniku Ustaw ogłoszona została ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 815). Nowelizacja obejmuje szereg zmian w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, które obejmą zarówno podmioty będące dotychczas instytucjami obowiązanymi, jak i te, które dopiero uzyskają status instytucji obowiązanej.
Nowelizacja Ustawy o AML
30 kwietnia 2021 r. ogłoszona została w Dzienniku Ustaw nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej: „Ustawa o AML”) oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 815; dalej: „Nowelizacja”).
Najważniejsze zmiany wprowadzone Nowelizacją dotyczą m.in.:
- rozszerzenia zakresu przedmiotowego ustawy,
- rozszerzenia katalogu instytucji obowiązanych,
- rozszerzenia przypadków obowiązkowego stosowania środków bezpieczeństwa finansowego przez instytucji obowiązane,
- rozszerzenia przypadków obowiązkowego stosowania przez instytucje obowiązane wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego,
- rozszerzenia czynów, za które instytucjom obowiązanym mogą być wymierzone kary administracyjne.
Rozszerzony katalog instytucji obowiązanych
Katalog instytucji obowiązanych przewidziany Nowelizacją rozszerzony zostanie o przedsiębiorców, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego, niebędący innymi instytucjami obowiązanymi (np. doradcami podatkowymi lub biegłymi rewidentami, którzy są już aktualnie objęci Ustawą o AML) - głównie będą to biura rachunkowe (bez względu na rodzaj oraz liczbę obsługiwanych klientów).
Ponadto, Ustawa o AML przewiduje nadanie statusu podmiotu obowiązanego przedsiębiorcom prowadzącym handel dziełami sztuki lub występującym w charakterze pośredników w handlu dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami, w tym gdy handel taki jest prowadzony przez galerie sztuki i domy aukcyjne lub z wykorzystaniem wolnego portu oraz przedsiębiorcom wykonującym działalność polegającą na przechowywaniu wymienionych przedmiotów lub dzieł z wykorzystaniem wolnego portu, jeżeli wartość transakcji lub szeregu powiązanych transakcji wynosi co najmniej 10 000 EUR.
Zmiany w zakresie wewnętrznej procedury instytucji obowiązanej
Nowelizacja, obok istniejącego już obowiązku wprowadzenia wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, wprowadza wprost obowiązek bieżącej weryfikacji oraz w razie potrzeby aktualizacji wewnętrznej procedury.
Nowelizacja rozszerza ponadto zakres przedmiotowy wewnętrznej procedury zawarty w art. 50 ust. 2 Ustawy o AML poprzez dodanie wymogu określenia:
- zasad odnotowywania rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych a informacjami o beneficjentach rzeczywistych klienta ustalonymi w związku ze stosowaniem ustawy,
- zasad dokumentowania utrudnień stwierdzonych w związku z weryfikacją tożsamości beneficjenta rzeczywistego oraz czynności podejmowanych w związku z identyfikacją jako beneficjenta rzeczywistego osoby fizycznej zajmującej wyższe stanowisko kierownicze.
Szerszy zakres szkoleń pracowników
Nowelizacja ma na celu precyzyjniejsze oddanie treści art. 46 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniającą rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Dz. Urz. UE L 141 z 05.06.2015, str. 73, ze zm.; tzw. Dyrektywa IV AML), który wprost wskazuje, że programy szkoleniowe realizowane w instytucjach obowiązanych powinny obejmować również zagadnienia związane z ochroną danych osobowych. Od tej pory elementem niezbędnym programów szkoleniowych z zakresu AML będą również zagadnienia dotyczące ochrony danych osobowych. Tego typu przeszkolenie pracowników ułatwi rozwiązywanie licznych zagadnień problematycznych z zakresu ochrony tych danych, które mogą pojawić się w toku stosowania Ustawy o AML na co dzień.
Odrębnie od rozszerzenia zakresu szkoleń, sama Nowelizacja w istotny sposób zmieniająca Ustawę o AML, powinna stanowić przyczynę przeprowadzenia szkolenia aktualizującego wiedzę osób wykonujących obowiązki związane z AML w biurze rachunkowym. Wynika to z przepisu art. 52 ust. 2 Ustawy o AML, który stanowi, że programy szkoleniowe powinny zapewniać aktualną wiedzę w zakresie realizacji obowiązków instytucji obowiązanej.
