W czym tkwi sekret określenia wartości biznesu?
Jako doradca transakcyjny często spotykam się z transakcjami, w których spółki o podobnej skali działalności wyceniane są przez inwestorów na zupełnie różnym poziomie. Spójrzmy na prosty przykład. Powiedzmy, że Spółka A i Spółka B działają w sektorze dystrybucji artykułów przemysłów i każda z nich osiąga ok. 30 mln PLN przychodów rocznie. W rezultacie prowadzonych procesów sprzedaży, Spółka A została sprzedana za cenę 25 mln PLN, zaś Spółka B za 15 mln PLN.
Co spowodowało różnicę w cenie, którą byli skłonni zapłacić inwestorzy? Zwykle odpowiedź sprowadza się do trzech czynników: przepływy pieniężne, potencjał wzrostu, ryzyko.
Przepływy pieniężne
Przyszłe przepływy pieniężne to podstawa określenia wartości przedsiębiorstwa. Na poziom przepływów pieniężnych wpływ mają m.in. zysk netto, zmiany kapitału obrotowego oraz zakres inwestycji kapitałowych. Przepływy pieniężne generowane przez biznes mogą być wykorzystane na wypłatę dla właścicieli, spłatę zobowiązań dłużnych lub inwestycję w prowadzoną działalność. Wracając do naszego przykładu, mimo zbliżonego poziomu przychodów, Spółka A działa bardziej efektywnie i osiąga wyższe przepływy pieniężne dla inwestora.
Wzrost
Drugim czynnikiem wpływającym na wycenę przedsiębiorstwa jest wzrost przychodów ze sprzedaży i zysków. Jeżeli sprzedający są w stanie udowodnić, iż spółka ma wiarygodne perspektywy osiągnięcia wzrostu wartości przepływów pieniężnych, inwestorzy będą skłonni zaoferować wyższą cenę za biznes. Najprawdopodobniej Spółka A przekonała inwestorów – na podstawie historycznych wyników finansowych oraz zrealizowanych inwestycji – iż jest przygotowana do osiągniecia w kolejnych latach wyższego tempa wzrostu niż Spółka B.
Ryzyko
Kolejną kwestią wpływającą na wycenę przedsiębiorstwa jest poziom i rodzaje ryzyka związanego z uzyskaniem oczekiwanych przepływów pieniężnych. Inwestorzy oceniają poziom prawdopodobieństwa, z jakim spółka będzie w stanie kontynuować swoją dotychczasową działalność oraz realizować plany rozwoju. Im większa pewność inwestorów, tym więcej są w stanie zapłacić, i vice versa. W naszym przykładzie, Spółka A mogła charakteryzować się mniejszą zmiennością przepływów pieniężnych, silniejszym zespołem zarządzającym lub większą dywersyfikacją produktów czy odbiorców, co ogranicza postrzegane ryzyko i zwiększa pewność oczekiwanych wyników finansowych spółki.
Teoria wyceny przedsiębiorstwa oraz rzeczywiste ceny transakcyjne potwierdzają, iż podobne na pierwszy rzut oka spółki (o zbliżonej skali i profilu działalności) mogą być wyceniane na zupełnie innym poziomie. Przy określeniu ceny nabycia inwestorzy analizują historyczny poziom przychodów, zysku EBITDA i przepływów pieniężnych oraz plany rozwoju i związane z nimi ryzyko. Im szybciej właściciel biznesu to zrozumie i zaakceptuje, tym lepiej będzie w stanie przygotować biznes do sprzedaży i osiągnąć oczekiwaną cenę sprzedaży.