Zakaz handlu – koniec okresu przejściowego Zakaz handlu – koniec okresu przejściowego

Założenia ustawy

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (dalej „Ustawa”) określa zasady zakazu handlu w placówkach handlowych w niedziele (z wyłączeniem kilku niedziel w roku, w przypadku których potrzeba handlu podyktowana jest szczególną koniecznością zaspokajania potrzeb ludności) oraz ustalenie zasad godzinowego ograniczenia handlu w wigilię Bożego Narodzenia i Wielką Sobotę.

Zakaz handlu w niedzielę i święta

Ustawa przewiduje:

1. zakaz handlu oraz
2. zakaz wykonywania czynności związanych z handlem oraz
3. zakaz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem

w placówkach handlowych w niedziele i święta, oraz w dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy (po godzinie 14:00).

W praktyce oznacza to, iż zakaz ten obejmuje zarówno proces sprzedaży polegający na wymianie towaru lub wyrobu na środki pieniężne jak i wykonywanie w placówce handlowej czynności bezpośrednio związanych z handlem przez pracownika lub zatrudnionego, a także wykonywanie w takiej placówce przez pracownika lub zatrudnionego czynności związanych z magazynowaniem towarów lub ich inwentaryzacją.

Kogo dotyczy zakaz?

Ustawa dotyczy przedsiębiorców wykonujących zarobkową działalność handlową i ogranicza handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem w placówkach handlowych.

Ustawa definiuje pojęcie placówki handlowej jako obiekt, w którym jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem, w szczególności: sklep, stoisko, stragan, hurtownię, skład węgla, skład materiałów budowlanych, dom towarowy, dom wysyłkowy, biuro zbytu - jeżeli w takiej placówce praca jest wykonywana przez pracowników lub zatrudnionych.

Ustawa w sposób szczegółowy określa, jakich placówek ograniczenie handlu nie dotyczy. Między innymi zakaz ten nie obowiązuje:

1. na stacjach paliw płynnych;
2. w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami;
3. w aptekach i punktach aptecznych;
4. w zakładach leczniczych dla zwierząt;
5. w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami;
6. w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku;
7. w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych;
8. w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych.

Warto zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego (sygn. akt I KZP 13/18) z dnia 19 grudnia 2018 roku, która odnosi się do pojęcia „przeważającej działalności”, która jest przesłanką skorzystania z wyłączenia z zakazu handlu (w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych). Według Sądu Najwyższego „przeważająca działalność” jest to działalność dotycząca handlu łącznie prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych, jak i taka działalność, która za swój przedmiot ma tylko jeden ze wskazanych w tym przepisie asortyment.

Zakaz powierzania wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem dotyczy zarówno pracowników (osób zatrudnionych w placówce handlowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, a także osób skierowanych do wykonywania w placówce handlowej pracy tymczasowej na podstawie umowy o pracę, zgodnie z przepisami o zatrudnianiu pracowników tymczasowych) jak i osób zatrudnionych (osób fizycznych, wykonujących w placówce handlowej pracę na podstawie umów prawa cywilnego, a także osób skierowanych do wykonywania w placówce handlowej pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego, zgodnie z przepisami o zatrudnianiu pracowników tymczasowych).

Okresy przejściowe – jak zakaz handlu będzie wyglądał w 2020 roku?

Ustawa przewiduje dwa okresy przejściowe dotyczące obowiązywania omawianego zakazu. Okres przejściowy obejmuje okres:

1. od dnia 1 marca 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku – w którym zakaz handlu nie obowiązywał w pierwszą i ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego oraz
2. od dnia 1 stycznia 2019 roku do 31 grudnia 2019 roku – w którym zakaz handlu nie obowiązuje w ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego.

Z dniem 1 stycznia 2020 przestają obowiązywać przepisy przejściowe Ustawy, co oznacza iż Ustawa od tego dnia znajduje zastosowanie w całości. Koniec okresu przejściowego stosowania Ustawy powoduje, iż już tylko w wybrane niedziele w ciągu roku będę „niedzielami handlowymi”, a we wszystkie pozostałe będzie obowiązywał zakaz handlu.

Zgodnie z Ustawą stosowaną po okresie przejściowym handel w niedziele i święta w placówkach handlowych jest zakazany z wyjątkiem:

1. dwóch niedziel poprzedzających pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
2. niedzieli bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
3. ostatniej niedzieli przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu.

W praktyce oznacza to że tylko w 7 niedziel w 2020 roku zakaz handlu nie będzie obowiązywał, są to następujące dni:

• 26 stycznia 2020
• 5 kwietnia 2020
• 26 kwietnia 2020
• 28 czerwca 2020
• 30 sierpnia 2020
• 13 grudnia 2020
• 20 grudnia 2020

Kary za złamanie zakazu

Należy przypomnieć, iż Ustawa przewiduje możliwość nałożenia grzywny w przypadku nieprzestrzegania przepisów wynikających z Ustawy. Zgodnie z przepisem art. 10 Ustawy ten kto, wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele lub święta, powierza wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu, podlega karze grzywny w wysokości od 1000 do 100 000 zł. Co więcej, grzywna może zostać nałożona na tego, kto wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 14.00 w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, powierza wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu.