Z początkiem października (po pierwszym czytaniu) Sejm skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy zmieniającej m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jedną z bardziej znaczących zmian jest bezpośrednie uregulowanie kwestii opodatkowania transakcji na walutach wirtualnych (kryptowalutach).
Wnoszący wskazane wyżej projekty w następujący sposób argumentuje konieczność implementowania nowych regulacji, z czym oczywiście należy się zgodzić: „W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój rynku walut wirtualnych. Obowiązujące przepisy, które regulują opodatkowanie dochodów osób fizycznych oraz osób prawnych, nie uwzględniają specyfiki transakcji z użyciem tych walut. Powoduje to, szczególnie w zakresie podatku PIT, wiele wątpliwości interpretacyjnych przy opodatkowaniu dochodów z obrotu kryptowalutami.” Stanowisko Ministra Finansów w odniesieniu do konieczności uregulowania przedmiotowych zdarzeń rynkowych jest słuszne, bowiem już na przestrzeni ostatnich kilku lat obserwujemy liczne kontrowersje powstałe po stronie organów podatkowych, a związane z poruszonym tematem.
Przyjęta definicja waluty wirtualnej
Projektowane przepisy zakładają przejęcie definicji waluty wirtualnej z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, tj. za walutę wirtualną uznaje się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:
- prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
- międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
- pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,
- instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
- wekslem lub czekiem
– oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.
Kwalifikacja w zakresie podatku PIT
Przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej zostały zaliczone do katalogu przychodów z kapitałów pieniężnych, co z pewnością jest kwalifikacją bliższą istocie walut wirtualnych, niż wcześniej przyjmowane przez organy podatkowe stanowisko kwalifikujące taki przychód, jako związany z prawami majątkowymi. Dochodów ze zbycia kryptowalut nie będzie się jednak łączyć z innymi dochodami z kapitałów pieniężnych.
Konsekwencją takiej zmiany będzie opodatkowanie dochodu powstałego ze zbycia walut wirtualnych z zastosowaniem stawki 19%.
Obrót profesjonalny nadal podlegał będzie kwalifikacji jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zamiana kryptowaluty na inną kryptowalutę
Wnoszący projekt dostrzegł również, że brak jest uzasadnienia dla pojawiającego się stanowiska organów podatkowych, zgodnie z którym opodatkowaniu podlega zamiana jednej kryptowaluty na inną kryptowalutę. Projekt ustawy wskazuje, że zbycie waluty wirtualnej traktuje się jako: wymianę waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań waluta wirtualną.
W przytoczonym projekcie przepisu Minister Finansów wskazał wyraźnie, że zamiana kryptowaluty na inny rodzaj kryptowaluty nie będzie podlegała opodatkowaniu (zakładając, że projekt wejdzie w życie w proponowanym kształcie). Zaznaczyć należy, że zapłata kryptowalutą za towar / usługę będzie podlegała opodatkowaniu.
Rozpoznawanie straty oraz kosztów uzyskania przychodu
Proponowana treść przepisów zakłada, że podatnicy nie będą mieli możliwości rozpoznawania strat powstałych ze zbycia walut wirtualnych w trakcie kolejnych 5 lat podatkowych następujących po roku, w którym powstała strata.
Zgodnie z projektem koszty uzyskania przychodów są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, przy czym nadwyżka kosztów uzyskania przychodów nad przychodami z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanymi w roku podatkowym, powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym. Wskazana regulacja nie jest do końca precyzyjna i może prowadzić do rozbieżności interpretacyjnych w przyszłości (tzn. czy nadwyżka kosztów uzyskania przychodu nad przychodami powiększy koszty uzyskania przychodu tylko w pierwszym następującym roku, czy też będzie mogła powiększyć koszty także w latach kolejnych, jeśli koszty nadal przewyższą przychody).
Ponadto, kosztem uzyskania przychodów nie będą wydatki związane z zamianą jednej waluty wirtualnej na inną walutę wirtualną. Jest to związane z faktem, że projekt zakłada brak istnienia momentu podatkowego w chwili takiej zamiany.
Potencjalny moment wejścia w życie nowych regulacji
Wstępny projekt ustawy przedstawiony przez Ministra Finansów w sierpniu zakładał wsteczne wejście w życie nowych regulacji dotyczących opodatkowania kryptowalut (przepisy miały obowiązywać od 1 stycznia 2018 r.). Projekt złożony w Sejmie przewiduje wejście w życie nowych przepisów z początkiem stycznia 2019 r. Ma to potencjalnie umożliwić podatnikom rozpoznanie kosztów wynikłych z zamiany kryptowalut w bieżącym roku podatkowym (nowelizacja zakłada, że wydatki takie nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodu).