Transitie naar duurzame economie vraagt om nieuw leiderschap

Waar het succes van organisaties in de afgelopen decennia vooral werd afgemeten aan omzet, winstgevendheid, marktaandeel en klanttevredenheid, worden zij nu en in de toekomst ook afgerekend op de impact die zij maken op mens, milieu en maatschappij. ESG (Environmental, Social, Governance) staat vanaf nu centraal op de balanced scorecard. Een verandering in denken waarvoor niet alleen een andere mindset bij bestuurders en medewerkers nodig is, maar waar vaak ook ingrijpende procesmatige en culturele veranderingen bij komen kijken. Om de huidige en toekomstige zakelijke en politiek leiders hierop voor te bereiden, lanceren Nyenrode Business University en KPMG gezamenlijk het ESG Innovation Institute.

Met het oog op toekomstbestendigheid investeren organisaties in uiteenlopende sectoren in de verduurzaming van hun operaties. Daarnaast is er vaker aandacht voor gelijke kansen voor iedereen en is een ethische bedrijfsvoering een absolute vereiste voor een succesvolle onderneming. Investeren in ESG is niet alleen een wettelijke vereiste, maar kent vooral ook veel maatschappelijke drijfveren. Klanten, investeerders en (potentiële) medewerkers vormen belangrijke beoordelaars van het ESG-beleid. Bedrijven vervullen daarbij een cruciale rol in de transitie van onze maatschappij.

Deze transitie begint bij nieuw leiderschap. Waar bestuurders tot nu toe vooral opgeleid zijn voor een wereld waarin financieel rendement voorop staat, moeten huidige en toekomstige leiders veel meer worden voorbereid op het succesvol navigeren van hun organisatie in een duurzame economie. De transformatie naar een duurzame bedrijfsoperatie is vooralsnog veelal een ontdekkingsreis. Hoe geef je leiding aan een organisatie op weg naar het onbekende; daar waar de stip op de horizon niet altijd even duidelijk is en waar bestuurders nu veelal over pijngrenzen heen moeten? Dit vraagt om een totaal nieuwe benadering van onderwijs, waarbij de leiders van de toekomst veel bredere vaardigheden en kennis rond mens, milieu en maatschappij zullen moeten ontwikkelen.

Het belang van een verdergaande investering in ESG-waarden wordt al breed gedragen, maar er valt nog een wereld te winnen op alle terreinen. Dit geldt ook voor KPMG zelf, zo erkent CEO Stephanie Hottenhuis: “Als KPMG hechten we veel waarde aan een eerlijke en goede bedrijfsvoering waarin onze mensen centraal staan en we rekening houden met de wereld om ons heen. Maar ook wij moeten op dit vlak nog de nodige stappen zetten en pretenderen niet de waarheid in pacht te hebben. Met dit initiatief willen we vooral de eerste stap zetten en de nodige expertise bij elkaar brengen. Zodat we samen kunnen leren en een gemeenschappelijke ESG-taal kunnen ontwikkelen. Ook persoonlijk voel ik me verantwoordelijk om me in te zetten voor gelijke rechten en ben ik kritisch op mijn eigen footprint. Niet alleen als bestuurder en belegger, maar ook als moeder en consument.”

Prof. dr. Koen Becking, rector magnificus en voorzitter van het College van Bestuur van Nyenrode Business Universiteit is blij met de ondersteuning van KPMG: “Wij werken met KPMG samen op het vlak van duurzaamheid, het is erg mooi dat we nu ook op de pijlers social en corporate governance onze ervaring en expertise kunnen bundelen. Onze ervaren hoogleraren hebben veel kennis van de verschillende ESG-thema’s, deze kennis vullen we aan met ervaringen en best practices uit de boardroom. In het cohort komen bestuurders die dagelijks in hun sector prikkels, ideeën, kennis en ervaringen opdoen. We willen met het ESG Innovation Institute een platform bieden voor educatie, discussie en inspiratie. Het programma omvat daarom – naast onderwijsaanbod – ook een academische ESG-leerstoel, waaruit onderzoek, wetenschappelijke publicaties, opinie en debat voortkomen. Er wordt nu al veel onderzoek gedaan naar ESG, maar te weinig met een directe link naar het bedrijfsleven. Wij onderzoeken samen met en toetsen aan het bedrijfsleven. Die praktische toepasbaarheid is voor ons cruciaal.” 

“Het is ook voor ons erg waardevol dat het onderwijsaanbod ondersteund wordt door een academische leerstoel”, vult Hottenhuis aan. “We bevinden ons op het vlak van ESG echt nog in het stadium van de floppydisk. We staan met z’n allen voor een enorme uitdaging, waarbij we ons kwetsbaar moeten durven opstellen. De transitie die we momenteel doormaken als organisaties en samenleving is dusdanig groot dat je bereid moet zijn kennis met elkaar te delen. Er valt nog heel veel te bespreken en ontdekken rond vraagstukken als circulariteit en biodiversiteit, om maar enkele voorbeelden te noemen. We willen samen met het bedrijfsleven en overheden ontdekken en ontwikkelen.”

Hottenhuis noemt heel bewust politieke besluitvormers als belangrijke gesprekspartner in het ESG-debat. Zowel Hottenhuis als Becking benadrukken dat de nodige stappen moeten worden gezet op het vlak van wet- en regelgeving om bedrijven nog meer te faciliteren in hun ESG-initiatieven. Hottenhuis: “We hebben elkaar, de overheid en het bedrijfsleven echt nodig. We moeten samen de spelregels en uniforme taal voor ESG ontwikkelen. Regelgeving op dit vlak zou meer op Europees niveau moeten worden ontwikkeld, met leiderschap op nationaal niveau. Hierbij moet goed oog zijn voor het verdelingsvraagstuk. We moeten de pijn nu nemen voor de toekomst, maar de impact op de ene sector of organisatie is groter dan op de andere. Hoe gaan we dit eerlijk verdelen? En moeten we allemaal in hetzelfde tempo of kunnen we onderscheid per sector maken?”. Naast de samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid komt er binnen het programma veel aandacht voor de leiders van de toekomst; jongere generaties die vanuit een intrinsieke motivatie al veel oog hebben voor aspecten als duurzaamheid, diversiteit & inclusiviteit en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zij worden actief in het programma betrokken om aan te zetten tot reflectie, discussie en inspiratie.

Hottenhuis: “We willen bestuurders maar ook leden van de Raad van Commissarissen een platform bieden om te leren en te discussiëren. In een vertrouwelijke omgeving met peers spreken over de uitdagingen en dilemma’s waar zij voor staan op het vlak van ESG. Welke vragen moeten zij intern gaan stellen? Hoe ga je monitoren en meten? Hoe ga je deze veranderprocessen sturen? Wie gaat er over ESG? Hoe maak je een strategisch plan? Maar ook, hoe ziet de wetgeving er momenteel uit en hoe verandert deze? En wat dienen we te leren op het vlak van risicobeheersing? ESG moet een integraal onderdeel worden van het businessmodel van iedere organisatie, maar er valt nog veel te leren en te ontdekken. Daar gaan we samen graag aan werken.”