Artificial Intelligence (AI) is niet alleen een technologie die ons dagelijks leven beïnvloedt, maar ook een krachtig hulpmiddel binnen organisaties. Veel organisaties starten met het inzetten van AI zonder precies te weten wat het hen zal opleveren. Vaak ontbreekt een sterke businesscase, waardoor AI-projecten niet optimaal worden benut of goede ideeën onbenut blijven.
AI-businesscase cruciaal
Een solide businesscase voor AI-projecten is cruciaal. Zonder een goed doordachte aanpak wordt het moeilijk om de juiste AI-oplossingen te kiezen, investeringen te rechtvaardigen en de gewenste resultaten te behalen. Een sterke businesscase helpt bij het nemen van gefundeerde beslissingen, vergroot de betrokkenheid van stakeholders en zorgt voor draagvlak.
Stap 1: Visie en strategie
Het begint allemaal met het formuleren van duidelijke doelen en een heldere visie. Wat wil je precies bereiken met AI? Misschien wil je processen efficiënter maken, kosten besparen of de klanttevredenheid verhogen. Deze doelen moeten vooraf duidelijk worden gedefinieerd voor elk AI-project. Het is belangrijk dat deze doelen aansluiten bij de bredere bedrijfsstrategie, zodat AI niet een op zichzelf staand experiment blijft, maar echt waarde toevoegt aan de organisatie.
Stap 2: Value cases
De volgende stap is het identificeren van concrete use cases, of value cases. Waar bevinden zich de waardedrijvers binnen de organisatie? Waar kan AI het verschil maken? Dit vereist een grondige analyse van processen en knelpunten. Voorbeelden zijn repetitieve taken die geautomatiseerd kunnen worden of het gebruik van data voor betere besluitvorming. Het identificeren van deze usecases is cruciaal, omdat dit bepaalt waar de inspanningen op gericht moeten worden en waar de grootste impact mogelijk is.
Bij het afbakenen van value cases is het definiëren van waarde vooraf een essentiële stap. De waardepropositie vormt hierbij een belangrijk uitgangspunt: wat maakt de AI-oplossing waardevol? Dit kan variëren van tijdswinst door automatisering tot nieuwe omzetstromen via gepersonaliseerde diensten.
Waarde kan op verschillende manieren worden geïnterpreteerd, afhankelijk van de stakeholder. Voor sommige stakeholders ligt de nadruk op kostenbesparingen; voor anderen draait het meer om innovatie of klanttevredenheid. Het is daarom belangrijk om aan te sluiten bij de algehele bedrijfsstrategie en -doelstellingen.
Gebruik voor het ontwikkelen van deze value cases een AI Use Case Canvas om je stapsgewijs te helpen bij het uitwerken en ontdekken van de vele dimensies die bij AI-projecten komen kijken.
Stap 3: Scopen en valideren
Het identificeren van usecases is vaak niet de grootste uitdaging. Complexer is het scopen, valideren en schalen van usecases en het verantwoorden van de businesscase. Voor het starten met een individuele usecase is het belangrijk om een impactanalyse uit te voeren. Hierbij wordt gekeken naar de haalbaarheid van de voorgestelde oplossingen. Welke data is nodig? Welke technologieën moeten worden ingezet? En welke veranderingen zijn er nodig binnen de organisatie? Tegelijkertijd wordt een inschatting gemaakt van de kosten, risico’s en verwachte voordelen. Dit geeft een realistisch beeld van wat er nodig is om succes te behalen. De huidige situatie (as-is) wordt vergeleken met de gewenste situatie (to-be) om te bepalen hoe haalbaar een usecase is en waar prioriteiten kunnen worden gelegd.
Een belangrijke volgende stap is het toetsen van de voorgestelde oplossing. Waar veel organisaties focussen op een Proof of Concept (PoC), kan het nuttiger zijn om je te richten op een Proof of Value (PoV) of Versie 1. In beide gevallen gaat het om een kleinschalig experiment waarmee getest kan worden of de aannames kloppen en waar eventuele obstakels liggen. Een PoV biedt waardevolle inzichten in de praktische toepasbaarheid van de oplossing en helpt om stakeholders te overtuigen van de potentie ervan. Het succes van deze fase vormt vaak de basis voor verdere investeringen om te schalen binnen de organisatie.
Step 4: Businesscase
Vervolgens kan begonnen worden met het kwantificeren van investeringen en het berekenen van de return on investment (ROI). Hoeveel gaat het gehele project kosten, met de uiteindelijke doelstellingen in het achterhoofd? Denk hierbij aan hardware, software, mankracht, en wat levert het op? Probeer deze voordelen zoveel mogelijk in concrete cijfers uit te drukken, zoals tijdsbesparing, omzetgroei of kostenreductie. Neem ook de indirecte voordelen mee, zoals groei in medewerkerstevredenheid.
Stakeholders spelen een sleutelrol in dit proces. Het is belangrijk om hen vanaf het begin te betrekken bij de ontwikkeling van de businesscase. Transparante communicatie over doelen, verwachtingen en voordelen zorgt voor draagvlak binnen de organisatie. Deel successen uit eerdere pilots of PoV’s om hen enthousiast te maken en hun vertrouwen te winnen. Het opzetten van een stuurgroep of een Centre of Excellence met een stapsgewijs funnel-proces is daarbij een uitstekende oplossing. Binnen deze stuurgroep worden de prioriteiten bepaald voor de uiteindelijke ontwikkeling en uitrol van de verschillende AI-projecten. Prioritering kan het beste plaatsvinden aan de hand van een matrix die waarde en complexiteit in kaart brengt.
Stap 5: Implementatie en succes meten
Wordt het project uiteindelijk goedgekeurd op basis van de positieve resultaten uit de PoV en de sterke businesscase? Dan is het van belang om het te implementeren in een schaalbare omgeving die mee kan groeien met toekomstige wensen, en om een brei aan losstaande tools en oplossingen te voorkomen. Een sterke verbondenheid tussen AI-oplossingen is voor de langere termijn van groot belang. Zorg er verder voor dat er duidelijke KPI’s worden opgesteld om succes meetbaar te maken. Denk bijvoorbeeld aan modelnauwkeurigheid, gerealiseerde kostenbesparingen of verbeteringen in efficiëntie.
Het opstellen van een goede AI-businesscase vereist een gestructureerde aanpak en grondige planning. Door bovenstaande stappen te volgen, kan een sterke basis gelegd worden voor AI-projecten en de concrete waarde voor de organisatie gemaximaliseerd worden.
AI-expertsessie aanvragen
Heb je behoefte aan het concretiseren van de mogelijkheden van AI voor jouw organisatie? Of wil je ontdekken welke acties je moet ondernemen om verantwoord, duurzaam en mensgericht je organisatie in te richten met en voor AI?
KPMG helpt je graag verder in deze interactieve en op maat gemaakte AI workshop. In het Insights Center bij KPMG in Amstelveen, ga je samen met jouw team en de KPMG AI-experts aan de slag met verschillende use cases uit jouw sector, duik je in de wereld van AI en ga je aan de slag met het opstellen van praktische richtlijnen voor een betrouwbare en kwalitatieve AI-adoptie. In slechts een paar uur loop jij naar buiten met concrete, praktijkgerichte acties om jouw AI-reis vorm te kunnen geven.
