Ziekenhuizen kunnen geen rendementsverbetering realiseren als zij uitsluitend inzetten op losstaande maatregelen zoals scherper inkopen of het efficiënter benutten van de OK. Alleen een continue inspanning rond alle aspecten van omzet en kosten zal een toekomstbestendige financiële situatie opleveren.
De oplopende margedruk in de zorg heeft een integrale blik en een integrale aanpak nodig. Dat is echter geen vanzelfsprekendheid, zoals blijkt uit de ontwikkelingen van de laatste jaren. De winstmarge van ziekenhuizen bedraagt gemiddeld circa 1,5 procent, ruim onder de norm van 2,5 procent die de NVZ hanteert voor een gezonde financiële huishouding. Lagere marges hollen de investeringsmogelijkheden van ziekenhuizen uit, terwijl de voortdurende vernieuwing en kwaliteitsverbetering die de zorg nodig heeft juist om extra investeringen vraagt.
Dat ingrijpen nodig is, dat is iets waar veel zorgaanbieders inmiddels wel van doordrongen zijn. Inflatie, stijgende energieprijzen en vooral stijgende lonen zorgen voor oplopende kosten. Tegelijkertijd zijn de mogelijkheden om de omzet te verhogen beperkt, onder meer door de afspraken in het Integraal Zorg Akkoord dat tot 2026 geldig is.
Wat te doen?
Op basis van onze uitgebreide ervaring in de zorgsector, concluderen wij dat een brede aanpak het meest succesvol is als het gaat om rendementsverbetering. Het verhogen van de marge betreft nadrukkelijk zowel de omzet als de kosten. Daarnaast draagt een top-down-benadering in combinatie met een bottom-up-aanpak bij aan het draagvlak voor de benodigde verbeteringen.
Aan de kostenkant zullen het vooral de personeelskosten zijn die een nadere analyse verdienen. Die beslaan immers al gauw 50 tot 60 procent van de totale kosten. Wat zijn de opties om daarop te bezuinigen? Aangezien de hoogte van de cao-lonen niet beïnvloedbaar is voor individuele organisaties, zullen zorgaanbieders het vooral zoeken in meer efficiëntie en in productiviteitsverhoging. Waar en hoe is het mogelijk met hetzelfde aantal mensen dezelfde hoeveelheid – of zelfs meer – zorg te leveren? Hoe zit het bijvoorbeeld met de verhouding tussen het aantal medewerkers in het primaire proces en dat in de ondersteunende diensten?
Een tweede belangrijke vraag is hoeveel het ziekenhuis gebruikmaakt van personeel niet in loondienst (PNIL). Zzp'ers zijn veelal duurder dan vaste medewerkers en er zijn allerlei mogelijkheden om de inhuur van PNIL te beperken. Slaagt u erin van die mogelijkheden gebruik te maken?
Daarnaast wordt met de brede aanpak gekeken naar het besparingspotentieel op de overige bedrijfskosten. Inkoop (van bijvoorbeeld materiaal) neemt daarvan het grootste deel voor zijn rekening. Of het nu gaat om spuiten en handschoenen, heupprotheses, geneesmiddelen of softwarelicenties: van elke productgroep kan worden vastgesteld of de manier van inkopen en de daarbij behorende prijsafspraken optimaal zijn. Is het bijvoorbeeld wenselijk om tien leveranciers te hebben voor één productgroep? Als dat aantal terug te brengen is tot twee of drie, dan zullen vaak scherpere prijsafspraken mogelijk zijn. Bovendien kan vereenvoudiging van en meer grip op het inkoopproces leiden tot vermindering van het verbruik.
Omzet is de andere kant van de medaille. Wij pleiten ervoor ook op dat terrein de mogelijkheden in kaart te brengen. Benchmarkonderzoek kan daar een cruciale rol bij spelen. Hoe verhouden bijvoorbeeld uw tarieven zich met die van andere ziekenhuizen? Als die lager dan gemiddeld zijn, kan een gesprek met verzekeraars de moeite waard zijn. Andere opties liggen bijvoorbeeld in de analyse van de instroom van patiënten. Neemt die instroom af? Waar ligt dat aan? En ook: trekt het ziekenhuis de patiënten aan die passen bij het profiel van het ziekenhuis?
Hoe eerder ziekenhuizen de blik richten op de mogelijkheden om het rendement te verbeteren, hoe beter. Nu de margedruk blijft toenemen, krijgen meer organisaties het lastig. Tegelijkertijd zien we instellingen waar het goed blijft gaan. Dat zijn de instellingen die zich eerder al hebben aangeleerd continu bezig te zijn met verbeteren. Dat zijn de instellingen die periodiek hun financieel management tegen het licht houden en daarbij telkens eerlijk onderzoeken of dat management leidt tot een bijdrage aan een positief resultaat.
Wilt u weten welke mogelijkheden tot rendementsverbetering er voor u zijn? KPMG heeft uitgebreide ervaring opgebouwd op dit terrein en staat klaar om te helpen. De kern van onze aanpak beschreven wij hierboven. Als u contact met ons opneemt, gaan we graag met u in gesprek over de details ervan.
Contact
Blijf op de hoogte
Wij houden je op de hoogte per e-mail. Geef hier je voorkeuren door.