Trusted Government

Het vertrouwen van de burger waarborgen door transparantie en betrouwbaarheid centraal te stellen.

De overheid van morgen stelt het vertrouwen van de burger centraal.

01 October 2024

In een steeds meer geconnecteerde wereld waar innovatieve technologieën en oplossingen steeds vaker worden gebruikt in tal van contexten, is vertrouwen in de overheid meer dan ooit een cruciale factor voor goed bestuur waar ook de komende jaren hard op zal moeten worden ingezet. Hoewel vele van de hogervermelde nieuwe technologieën (bv. AI, datakluizen, dataplatformen die o.a. gezondheidsdata verzamelen en ontsluiten, …) tal van voordelen bieden, brengen ze ook nieuwe uitdagingen op vlak van jobzekerheid, dataprivacy en cyberveiligheid met zich mee. Om het vertrouwen van de burgers, verenigingen en ondernemingen te behouden, zal de overheid een adequaat en doordacht antwoord moeten formuleren op deze uitdagingen. We noemen deze werf Trusted Government.

Geert Criel

Partner, Head of Public Sector | Advisory

KPMG in België

Profiel | | Phone

Nieuwe technologieën
Innovatie en technologie
Gegevenseigendom, toegankelijkheid en zeggenschap van burgers
Een betrouwbare overheid
Cybersecurity

Nieuwe technologieën

Nieuwe technologieën doen aan een steeds sneller tempo hun intrede, een trend die de komende jaren zeker niet zal stilvallen. Zo ontblootte generatieve artificiële intelligentie het voorbije jaar haar potentieel en de technologie kan zeker beschouwd worden als gamechanger. De burger verwacht echter ook van haar overheid dat deze een verantwoorde toepassing van deze nieuwe technologieën waarborgt. De overheid moet dus voorzien in een flexibel aanpasbaar en toch voldoende dekkend regelgevend kader dat enerzijds het stimuleren van innovatie en anderzijds het waarborgen van een veilige, transparante en ethisch verantwoorde toepassing ervan uitbalanceert. De recent door het Europees Parlement goedgekeurde AI Act biedt alvast een eerste kader en houvast hiervoor.

Innovatie en technologie

Bovendien bouwt innovatie en technologie verder op een ongeziene hoeveelheid data die moet worden bewaard en beveiligd, rekening houdend met het feit dat belangrijke hoeveelheden data zich in de handen van een select aantal technologiebedrijven bevinden. De overheid dient dus een optimale rolinvulling binnen het ecosysteem te bewerkstelligen die de balans bewaakt tussen het stimuleren van innovatie én het reguleren van het technologielandschap, met als centrale doel het bewaken van de privacy van haar burgers en van het concurrentieprincipe dat centraal staat binnen onze vrijemarkteconomie.

Gegevenseigendom, toegankelijkheid en zeggenschap van burgers: Data-eigenaarschap, -ontsluiting en burgers meer zeggenschap geven over de eigen data worden de komende jaren belangrijke speerpunten, ook al worden er vandaag al op diverse niveaus stappen genomen. Zo zet Digitaal Vlaanderen in op de ontwikkeling van een systeem van datakluizen (Solid) en zet de federale overheid via de Health Data Agency in op het breed ontsluiten van gezondheidsdata voor secundair gebruik.

Een betrouwbare overheid dient een veilige context voor gegevensuitwisseling te scheppen, onder meer om tegemoet te komen aan de risico’s van cybercriminaliteit, rekening houdend met de GDPR-wetgeving en aankomende NIS2-richtlijn die wordt omgezet in nationale regelgeving. Security audits zullen dus meer dan ooit nodig zijn.

Cybersecurity: Er dient verder te worden ingezet op het aanleren van de nodige kennis en competenties binnen het lokale, regionale en federale ambtenarenkorps, om cybersecuritytools ook effectief in te zetten en te benutten. Het hebben van een risicoreflex en ‘cybersecurity als mindset’ dienen dus ook ingebed te worden in publieke organisaties.

Gegevenseigendom, toegankelijkheid en zeggenschap van burgers

Data-eigenaarschap, -ontsluiting en burgers meer zeggenschap geven over de eigen data worden de komende jaren belangrijke speerpunten, ook al worden er vandaag al op diverse niveaus stappen genomen. Zo zet Digitaal Vlaanderen in op de ontwikkeling van een systeem van datakluizen (Solid) en zet de federale overheid via de Health Data Agency in op het breed ontsluiten van gezondheidsdata voor secundair gebruik.

Een betrouwbare overheid

Een betrouwbare overheid dient een veilige context voor gegevensuitwisseling te scheppen, onder meer om tegemoet te komen aan de risico’s van cybercriminaliteit, rekening houdend met de GDPR-wetgeving en aankomende NIS2-richtlijn die wordt omgezet in nationale regelgeving. Security audits zullen dus meer dan ooit nodig zijn.

Cybersecurity

Er dient verder te worden ingezet op het aanleren van de nodige kennis en competenties binnen het lokale, regionale en federale ambtenarenkorps, om cybersecuritytools ook effectief in te zetten en te benutten. Het hebben van een risicoreflex en ‘cybersecurity als mindset’ dienen dus ook ingebed te worden in publieke organisaties.

Factoren in het behalen van paraatheid

Het is essentieel om de komende periode verder te investeren in organisatiebeheersing, crisisvoorbereiding en het versterken van de paraatheid.

Er is immers meer dan ooit nood aan een toekomstgerichte overheid die veerkrachtig is en anticipeert op uitdagingen die we vandaag nog niet kennen, maar morgen wel het hoofd moeten bieden. Hierbij is het concept van paraatheid cruciaal. Paraatheid is een mindset die verder gaat dan voorbereiding en die bijdraagt tot een meer doeltreffende aanpak van toekomstige crisissen. Cruciaal hierbij is het inzetten op scenariodenken, i.e. relevante factoren zoals economische, politieke, sociale, technologische en milieu gerelateerde factoren aan de hand van een gestructureerd denkkader analyseren om vroegtijdig maatregelen te treffen om beter voorbereid te zijn op mogelijke toekomstige crisissen. Paraatheid omvat daarnaast het installeren van structurele mechanismen binnen de werking van de overheid om bij een diversiteit aan crisissen snel en adequaat in te grijpen en stand te houden (of het nu gaat om een nieuw virus, een milieuramp of een asielcrisis).

Het verhogen van de paraatheid komt tot stand door een combinatie van drie factoren:

Ten eerste is het belangrijk om de juiste procedures, systemen en organisatie-elementen te installeren om wendbaar te kunnen inspelen op een veranderende omgeving. Scenarioplanning, omgevingsanalyses en strategische risicoanalyses zijn maar enkele tools om dit te bewerkstelligen. Inzichten en geleerde lessen dienen vertaald te worden in de werking van overheidsinstellingen. Bovendien is het belangrijk om geleerde lessen structureel mee te nemen in de strategische planningscyclus en door te vertalen in toekomstige werking en projecten.
Ten tweede is het snel leggen van linken met andere relevante stakeholders cruciaal. Een toekomstgerichte overheid (er)kent de sterktes die bij zichzelf en andere stakeholders aanwezig zijn, en is in staat daar doelgericht gebruik van te maken en op in te spelen.
Ten derde blijft investeren in organisatiebeheersing noodzakelijk. Er is nood aan sterke profielen met de juiste skills, mindset en reflexen om een antwoord te bieden op de uitdagingen van morgen en samen met de burgers, verenigingen en ondernemingen de oplossingen van de toekomst uit te werken. Interne controle, risicobeheer, business continuity en crisisbeheer zijn ook binnen een overheidslandschap belangrijke bouwstenen om een overheidsinstelling veerkrachtiger te maken.

Ook in het kader van duurzaamheidsuitdagingen kunnen bovenstaande factoren waardevol zijn. Een toekomstgerichte overheid beseft het belang van de klimaatproblematiek en engageert zich om proactief genuanceerde oplossingen, regelgeving en maatregelen uit te werken in nationale, regionale en lokale energie- en klimaatplannen. Strategische plannen met heldere doelstellingen en acties, scenario-planning, het engageren van een breed netwerk van stakeholders en voorbereid zijn op crisissen maken inherent deel uit van een anticipatief en proactief beleid rond duurzaamheid.

Een overheid die zich engageert op vlak van klimaatuitdagingen en hier eveneens transparant over rapporteert zal de komende jaren de standaard (dienen te) worden. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) kan een opportuniteit bieden voor overheden om transparant rond duurzaamheid te rapporteren en aansluiting te blijven vinden met de verwachtingen van burgers en bedrijven. Een toekomstgerichte overheid gaat bovendien een stap verder dan verplichte rapportering. Ze gaat een collectief engagement aan om tot een gedragen probleemanalyse, visie en aanpak te komen op vlak van klimaatuitdagingen en klimaattransitie, en verder bouwt aan zowel de Green Deal als de Blue Deal als andere klimaatprogramma’s

Een overheid die toekomstgericht wil zijn en passend kan reageren op toekomstige crisissen van allerlei aard zal tegelijk moeten inzetten op verschillende fundamenten op vlak van digitale veiligheid, organisatiebeheersing en crisisparaatheid. Een duurzaamheidsfocus lijkt daarbij meer dan ooit een noodzakelijke randvoorwaarde om het vertrouwen van burger en maatschappij te blijven uitdragen tijdens de komende regeerperiode.

Naar een “Connected, Powered en Trusted” overheid

De overheid van morgen: geïntegreerd, efficiënt en vertrouwenswaardig

Download PDF (1.3 MB) ⤓

Terug naar boven

Referenties

Algemeen programmamanagement Blue Deal

Het voorzien van programmabeheer en stakeholdermanagement ter ondersteuning van de uitrol van de Vlaamse Blue Deal.

Materialiteitsbeoordeling bpost groep

Integreren van duurzaamheid in de bedrijfsstrategie van bpost group door middel van een materialiteitsbeoordeling, inclusief contextanalyse, stakeholdersegmentatie, verzameling en prioritering van materiële onderwerpen, ontwikkeling van een materialiteitsmatrix en communicatie van de resultaten.

ESG-charter & stappenplan

Begeleiden van de federale overheidsdienst bij de opmaak van een ESG-charter, met oog op het stroomlijnen van de duurzaamheidsvisie en -ambitie over de verschillende federale overheidsdiensten heen voor de periode 2025-2030. Het charter wordt gekoppeld aan een actieplan met doelstellingen op korte en (middel)lange termijn en aan een strategisch communicatieplan om samenwerking tussen diensten te optimaliseren en gedeelde uitdagingen in een coherent verhaal te gieten.

Ontwerp nieuwe organisatie- en managementstructuur voor het agentschap

Ondersteunen van een overheidsdienst bij het ontwerp van hun nieuwe organisatie- en managementstructuur, inclusief analyse van de huidige structuur, uitwerken van kortetermijnmaatregelen, ontwikkelen van opties voor de nieuwe organisatiestructuur, uitwerken van governanceprincipes, en opstellen van een transformatieroadmap.

Raamcontract interne audit

Ondersteunings- en adviesdiensten op het gebied van audits ten behoeve van de gemeenschappelijke auditdienst van Wallonië en Brussel, alsook voor bepaalde overheidsinstanties en openbare administratieve eenheden van Wallonië en Brussel.

Controle van ESF-projecten

Eerste niveau audit van de jaarlijkse financiële afrekeningen van projecten die worden medegefinancierd door een Europees structuurfonds in het kader van het Operationeel Programma 2014-2020.

Ondersteuning van aankoopafdeling

KPMG Law adviseert de aankoopafdeling van een Ziekenhuisnetwerk in Vlaanderen over de toepassing van de Wet Overheidsopdrachten voor al haar aankoopprocessen.

Audit interne werking

Uitvoeren van een audit op de interne werking van de huisvestingsmaatschappij en haar rol als voogdijinstelling.

Terug naar boven

Trusted

KPMG Trusted combineert risicobeheer en regelgeving om vertrouwen en zekerheid te bieden tijdens uw digitale transformatie. Wij zorgen ervoor dat u voorspelbaar en veilig door veranderende regelgeving navigeert en dat klantdata beschermd blijft. Zo bouwt u vertrouwen op binnen uw organisatie en bij uw stakeholders, voor blijvende veerkracht.