Cú Sốc Thuế Quan Trump: Định Hướng Trong Bối Cảnh Kinh Tế Mới Cho Các Nhà Xuất Khẩu Việt Nam

Đọc bài kỳ trước: Chính sách Thuế đối ứng của Tổng thống Trump

Read in English | 日本語版を読む | 한국어 버전 읽기 | 阅读简体中文版

23 tháng 4 năm 2025

Nhân Huỳnh và Trần Duy Bình
-----------------

Những thay đổi chính sách thương mại gần đây ở Hoa Kỳ đã tạo ra những thách thức mới cho bối cảnh kinh tế toàn cầu. Thông báo ngày 2 tháng 4 về thuế quan "có đi có lại" đã dẫn đến biến động thị trường và sự không chắc chắn của chuỗi cung ứng. Việt Nam, đối mặt với mức thuế suất đáng kinh ngạc là 46% đối với hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ, là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Thông báo tiếp theo vào ngày 9 tháng 4 đã đưa ra thời hạn 90 ngày để đàm phán, có khả năng cho phép các quốc gia điều chỉnh mức thuế của mình. Một mức thuế tạm thời đã được thiết lập, với mức thuế cụ thể cho một số danh mục và quốc gia nhất định.

Thuế quan “có đi có lại” là các biện pháp thương mại được sử dụng để cân bằng thuế quan do một quốc gia khác áp đặt, nhằm mục đích đạt được các điều khoản thương mại công bằng. Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp này để giải quyết sự mất cân bằng thương mại và bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước. Các mục tiêu đằng sau các mức thuế này có thể khác nhau. Các mục tiêu tiềm năng bao gồm (1) khuyến khích việc chuyển sản xuất sang Hoa Kỳ; (2) gây áp lực buộc các đối tác thương mại giảm bớt các rào cản đối với hàng hóa; (3) tạo doanh thu; (4) sự kết hợp của các mục tiêu này.

Khoảng thời gian 90 ngày này là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị cho những thay đổi tiềm ẩn về quy định.

Đối với các nhà xuất khẩu và nhà sản xuất Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ, ngay cả mức thuế tạm thời 10% cũng có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận tùy thuộc vào cách phân bổ rủi ro trong các hợp đồng hiện có. Việc xem xét pháp lý kỹ lưỡng các thỏa thuận này là rất cần thiết để hiểu các lựa chọn có sẵn và phát triển các giải pháp khả thi về mặt thương mại — tốt nhất là sau khi xác nhận cam kết của người mua/nhà nhập khẩu Hoa Kỳ trong việc tôn trọng các điều khoản hợp đồng.

Các điều khoản Incoterms đã thỏa thuận là rất quan trọng vì chúng xác định bên nào chịu trách nhiệm về chi phí, bao gồm vận chuyển, bảo hiểm và quan trọng là thuế nhập khẩu và thuế quan. Điều khoản Incoterm được chỉ định sẽ ảnh hưởng đáng kể đến bên nào chịu gánh nặng tài chính của các mức thuế quan mới này.

Chúng tôi khuyến nghị nhà xuất khẩu nên chọn Incoterms phù hợp để đảm bảo rằng trách nhiệm thanh toán thuế quan thuộc về người mua ở quốc gia nhập khẩu. Các điều khoản như Giao hàng đã nộp thuế (DDP) đặt trách nhiệm này cho người bán, trong khi các điều khoản như Giao tại xưởng (EXW), Giao cho người vận chuyển (FCA), Giao lên tàu (FOB), Chi phí, Bảo hiểm và Cước phí (CIF) và Chi phí và Cước phí (CFR) thường chuyển trách nhiệm này cho người mua.

Các nhà sản xuất Việt Nam có thể theo bản năng tìm đến các điều khoản bất khả kháng để được cứu trợ. Tuy nhiên, các điều khoản này đặt ra những thách thức đáng kể:

• Mặc dù chúng có thể bao gồm "các hành vi của chính phủ", khả năng lường trước được các mức thuế quan này vẫn còn là dấu hỏi vì chúng đã được đề cập đến trong cương lĩnh tranh cử của Trump.
• Hiệu suất về mặt kỹ thuật vẫn có thể thực hiện được, khiến cho những lập luận về sự bất khả thi trở nên khó khăn.

Vấn đề cốt lõi liên quan đến việc phân bổ gánh nặng tài chính hơn là việc không thể thực hiện được.

Trong phạm vi hợp đồng đã có hiệu lực, điều khoản Thay đổi bất lợi về vật chất (MAC) có thể là một lựa chọn tốt hơn cho việc đàm phán lại hoặc chấm dứt. Có thể lập luận rằng các mức thuế quan này làm tăng đáng kể chi phí và làm gián đoạn chuỗi cung ứng vượt quá những gì đã thỏa thuận ban đầu, bảo đảm việc xem xét lại các điều khoản để giải quyết thực tế kinh tế mới.

Đối với các hợp đồng trong tương lai, các nhà xuất khẩu Việt Nam nên cân nhắc bổ sung hoặc sửa đổi điều khoản MAC để bao gồm những thay đổi lớn trong chính sách thương mại của nước nhập khẩu, chẳng hạn như thuế quan mới hoặc tăng lên. Điều này có thể cho phép nhà xuất khẩu được miễn hoặc đình chỉ thực hiện các nghĩa vụ hợp đồng nếu những tình huống như vậy phát sinh.

Sau khi làm rõ các lựa chọn tức thời, các bên nên tìm hiểu các chiến lược đàm phán lại hợp đồng. Thay vì dựa vào các điều khoản MAC chung chung, hãy xem xét các điều khoản chuyển tiếp thuế quan cụ thể để giải quyết trực tiếp các chi phí và trách nhiệm mới. Các điều khoản hiệu quả có thể bao gồm:

• Khung phân bổ chi phí: Ví dụ, cấu trúc theo từng tầng trong đó nhà cung cấp chi trả thuế quan lên đến ngưỡng nhất định và người mua sẽ xử lý phần vượt mức.
• Thông báo và các giao thức tài liệu: Thiết lập quy trình rõ ràng để truyền đạt tác động của thuế quan kèm theo bằng chứng hỗ trợ.
• Cơ chế điều chỉnh giá linh hoạt : Có thể bao gồm các cơ chế kích hoạt đàm phán định kỳ, điều chỉnh tự động với mức giá trần hợp lý hoặc các công cụ khác thích ứng với điều kiện thị trường toàn cầu thay đổi nhanh chóng.

Nếu cần chấm dứt, các bên nên đánh giá cẩn thận các tác động tài chính, chẳng hạn như thiệt hại tiềm ẩn và hình phạt theo luật hiện hành. Bất kỳ giải pháp đàm phán nào cũng phải được ghi chép chính thức thông qua các công cụ giải quyết phù hợp, chú ý đến các hậu quả về thuế tiềm ẩn.

Trước tình hình thuế quan tăng, các công ty phải ưu tiên các chiến lược giảm thiểu và tiết kiệm thuế hiệu quả. Tác động tài chính của các mức thuế quan qua lại bổ sung, kết hợp với các mức thuế hiện có, có thể gây sức ép đáng kể lên ngân sách hoạt động và biên lợi nhuận. Nếu không có các biện pháp chủ động, các doanh nghiệp có thể phải đối mặt với chi phí tăng và gián đoạn trong chuỗi cung ứng của mình. Các doanh nghiệp có thể giảm bớt gánh nặng tài chính ngay lập tức và định vị mình để có khả năng phục hồi và khả năng cạnh tranh lâu dài trên thị trường toàn cầu bằng cách triển khai các chiến lược giảm thiểu toàn diện. Trong môi trường thương mại đang thay đổi nhanh chóng, các chiến lược này rất quan trọng để duy trì hiệu quả chi phí, bảo toàn thị phần và đảm bảo tính liên tục của hoạt động kinh doanh.

Những nhà xuất khẩu hành động quyết đoán trong thời điểm quan trọng này sẽ có vị thế thuận lợi nhất cho bất kỳ khuôn khổ lâu dài nào xuất hiện dưới chính quyền mới.

Các chuyên gia KPMG giàu kinh nghiệm sẽ sẵn lòng hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua cú sốc thuế quan sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí liên quan khi xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ trong hoàn cảnh hiện tại. Các dịch vụ KPMG bao gồm:

Việc theo dõi tác động của thuế quan là chìa khóa để đưa ra các quyết định chiến lược. Chúng tôi có sự hợp tác chặt chẽ với Bộ phận Tư vấn Thương mại và Hải quan của KPMG US, đơn vị đang triển khai Công cụ Mô hình Thuế quan (Tariff Modeler) để hỗ trợ các công ty đánh giá tác động của thuế quan. Bằng cách phân tích dữ liệu nhập khẩu của bạn trên toàn cầu, chúng tôi có thể giúp cung cấp thông tin chi tiết và phát triển các chiến lược để giảm thiểu tác động. Quan trọng là những áp lực thuế quan này sẽ vẫn tiếp diễn. Do đó, chúng tôi có thể cung cấp phân tích dữ liệu thương mại liên tục để bạn có thể truy cập vào phân tích tác động thuế quan trên toàn cầu với theo dõi quy định thuế quan mới nhất.

Quản lý gián đoạn từ thuế quan đòi hỏi một chiến lược đa diện. Bằng cách tận dụng các chiến lược giảm thuế ngắn hạn và dài hạn, các công ty có thể tối ưu hóa nghĩa vụ thuế quan và thúc đẩy khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng đồng thời tăng cường lợi thế cạnh tranh của họ trên thị trường toàn cầu.

Chúng tôi cung cấp các chiến lược và giải pháp giảm thuế quan phù hợp với mục tiêu kinh doanh cụ thể của doanh nghiệp. Một số chiến lược tiềm năng (ngay lập tức, trung hạn và dài hạn) có thể bao gồm: