Celem nowelizacji jest zrekompensowanie rodzicom wcześniaków części urlopu macierzyńskiego, którego nie mogą efektywnie wykorzystać na opiekę nad nowonarodzonym dzieckiem z powodu jego pobytu w szpitalu. Dotychczasowe przepisy powodowały, że rodzice wcześniaków czuli się „okradani” z czasu, który mógłby być przeznaczony na nawiązanie więzi ze swoim, często ciężko chorym, dzieckiem oraz na niezbędny odpoczynek fizyczny i psychiczny po porodzie.
Dotychczasowe przepisy wymuszały wykorzystanie przez pracownicę, która urodziła dziecko wymagające opieki szpitalnej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, jednocześnie umożliwiając jej skorzystanie z pozostałej części tego urlopu po wyjściu dziecka ze szpitala. Regulacje te uwzględniały zarówno potrzebę regeneracji kobiet po porodzie, jak i wykorzystania urlopu macierzyńskiego na osobistą opiekę nad dzieckiem w domu. Niemniej jednak, w przypadku hospitalizacji noworodka rodzice mogli utracić nawet niemal połowę przysługującego im wymiaru urlopu macierzyńskiego, nie mogąc spędzić go w domu z dzieckiem. Nowe przepisy mają na celu zrekompensowanie im czasu, w którym dziecko podlegało hospitalizacji.
Uzupełniający urlop macierzyński
Wprowadzane nowelizacją przepisy przewidujące dodatkowy okres urlopu macierzyńskiego omawialiśmy w artykule Propozycja dodatkowego urlopu macierzyńskiego. O ile najważniejsze założenia przedstawione na etapie prac legislacyjnych pozostały w dużej mierze bez zmian, to szczegółowe regulacje nieco się różnią.
Zgodnie z uchwalonymi przepisami uzupełniający urlop macierzyński będzie przysługiwał matce albo ojcu dziecka bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego w tygodniowym wymiarze za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu przypadający w okresie:
do upływu 15. tygodnia po porodzie - w przypadku urodzenia dziecka przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000g
do upływu 8. tygodnia po porodzie - w przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000g
od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie - w przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie
Urlop ten będzie udzielany jednorazowo, na wniosek złożony najpóźniej 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego.
Pozostałe zasady korzystania z dodatkowego urlopu
W przypadku uzupełniającego urlopu macierzyńskiego uprawnienia rodziców są zbliżone do tych przysługujących w ramach urlopu macierzyńskiego. Przede wszystkim:
- pracownicy objęci są ochroną przed wypowiedzeniem i nieuzasadnionym rozwiązaniem stosunku pracy oraz przed prowadzeniem przygotowań do zakończenia zatrudnienia. Ochrona zatrudnienia obowiązuje także w przypadku zwolnień grupowych,
- pracownicy korzystający z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego powinni mieć zagwarantowany powrót na dotychczasowe lub równorzędne stanowisko,
- przepisy dotyczące wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania stosunku bez wypowiedzenia przez pracodawcę stosuje się odpowiednio,
- za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński na analogicznych zasadach, co w przypadku standardowego urlopu macierzyńskiego, w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Nowe przepisy wchodzą w życie 19 marca 2025 r. Z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będą mogli skorzystać także pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej będą uprawnieni do korzystania lub będą przebywać na urlopie macierzyńskim albo urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego.
