Celem projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku z dnia 24 października 2022 r. jest wdrożenie Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Zakładane zmiany mają na celu uporządkowanie i usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego. W projekcie zawartych jest szereg zmian dot. prawa bankowego, w tym m.in. wprowadzenie jednolitej licencji bankowej, zmiany w przepisach dot. outsourcingu bankowego (w tym odnoszące się do długości łańcucha outsourcingowego), rachunków uśpionych, kompetencji KNF oraz tajemnicy bankowej.
25 listopada 2022 r. zakończył się etap opiniowania projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku w wersji z dnia 24 października 2022 r. Projekt ten jest kluczowym elementem realizacji Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, opublikowanej w 2019 r. Zakładane zmiany mają na celu uporządkowanie i usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego, w szczególności w zakresie eliminacji barier dostępu do rynku finansowego, usprawnienia nadzoru nad rynkiem finansowym, ochrony klientów instytucji finansowych, ochrony akcjonariuszy mniejszościowych w spółkach publicznych, zwiększenia poziomu cyfryzacji w realizacji przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) obowiązków nadzorczych oraz ujednolicenia rozwiązań prawnych w zakresie ochrony i dostępu do tajemnic prawnie chronionych.
Poniższy alert poświęcony jest kluczowym zmianom przepisów zawartym w projekcie, które mogą mieć znaczenie dla banków.
1. Wprowadzenie jednolitej licencji bankowej
Zgodnie z projektem, podejmowanie przez bank działalności maklerskiej nie będzie wymagało uzyskiwania dodatkowego zezwolenia na prowadzenie tej działalności (licencji maklerskiej). Działalność w zakresie obrotu instrumentami finansowymi będzie mogła być prowadzona na podstawie zezwoleń na utworzenie banku i rozpoczęcie przez niego działalności. Z kolei rozszerzenie działalności banku na czynności maklerskie nieobjęte dotychczasowym zezwoleniem będzie dokonywało się w trybie zezwolenia na zmianę statutu banku.
Jest to zasadnicza zmiana względem obecnego stanu prawnego opartego na regulacyjnej dwutorowości, w którym jedynie niektóre czynności maklerskie mogą być wykonywane bez dodatkowego zezwolenia KNF (a więc w trybie zmiany statutu banku), natomiast pozostałe objęte są wymogiem uzyskania zezwolenia na wykonywanie działalności maklerskiej. Nowe brzmienie przepisów ułatwi prowadzenie przez banki działalności w nowych segmentach rynku instrumentów finansowych.
Co ważne, w przypadku niepodjęcia lub zaprzestania przez bank wykonywania działalności określonej w statucie, nieprzerwanie przez okres 12 miesięcy, bank straci zezwolenie na jej wykonywanie i będzie zobowiązany do wystąpienia z wnioskiem o zmianę statutu dostosowującą przedmiot działalności określony w statucie do działalności faktycznie wykonywanej, co stanowi regulację analogiczną do regulacji obowiązujących firmy inwestycyjne.
2. Zmiany dot. outsourcingu bankowego
Najobszerniejszym elementem omawianego projektu jest szereg zmian w zakresie regulacji dotyczących outsourcingu bankowego, które w założeniu mają uprościć stosowane procedury i zharmonizować je z wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego dot. outsourcingu. Kluczową zamianą w tej kwestii ma być uwolnienie łańcucha outsourcingowego, który obecnie ogranicza się do jednego poziomu podoutsourcingu. Projekt zakłada brak ograniczeń co do dopuszczalnej ilości poziomów podoutsourcingu. Inną fundamentalną reformą jest wprowadzenie zawiadomień w miejsce uzyskiwania zezwoleń KNF na powierzenie czynności w ramach outsourcingu bankowego, jeśli mają one być wykonywane przez przedsiębiorcę spoza EOG lub mają być realizowane poza obszarem EOG, a także, jeśli dotyczą outsourcingu tzw. „innych czynności” przedsiębiorcy krajowemu i zagranicznemu. Ponadto, projekt zakłada rozszerzenie możliwości powierzania czynności w zakresie pośrednictwa w odniesieniu do umów o inne niż karty płatnicze instrumenty płatnicze, a także poszerza katalog czynności outsourcowanych o usługi bankowości elektronicznej.
Projekt wprowadza możliwość zawierania ze wszystkimi przedsiębiorcami niektórych umów stanowiących czynności w ramach outsourcingu, które obecnie można zawierać jedynie z mikro i małymi przedsiębiorcami. W projekcie zrezygnowano z bezwzględnego wymogu formy umowy agencyjnej w przypadku części czynności w ramach outsourcingu.
Planowane zmiany obejmują ograniczenie odpowiedzialności insourcera oraz liberalizację zasad outsourcingu międzybankowego.
Projekt zakłada wprowadzenie szczególnych zasad outsourcingu w bankach hipotecznych. Kluczowe z tego punktu widzenia ma być umożliwienie bankom hipotecznym outsourcingu zarządzania bankiem oraz audytu wewnętrznego do spółki matki będącej bankiem, a zarazem jedynym akcjonariuszem banku hipotecznego.
W projekcie zaproponowano wyłączenie przepisów Prawa bankowego regulujących kwestię outsourcingu bankowego dotyczące czynności wykonywanych przez bank zrzeszający na rzecz banku spółdzielczego, w tym czynności wykonywanych na żądanie banku spółdzielczego w przypadku wypowiedzenia umowy zrzeszenia.
3. Zmiany dot. tzw. rachunków uśpionych
Projekt obejmuje zmiany przepisów dotyczących tzw. rachunków uśpionych, które stanowią realizację postulatów ograniczenia do niezbędnego minimum zakresu informacji przekazywanych gminom jako potencjalnym dziedziczącym o tych rachunkach. Fundamentalną zmianą w tym kontekście jest uchylenie ciążącego na bankach obowiązku informowania gmin o rachunkach bankowych posiadanych przez osoby żyjące, wygasłych z powodu braku aktywności na rachunku.
Ponadto, proponuje się modyfikację obowiązków informacyjnych wobec gminy w przypadku śmierci posiadacza rachunku, poprzez ograniczenie zakresu przekazywanych informacji do daty powzięcia przez bank informacji o śmierci posiadacza rachunku bankowego, wraz z informacją o możliwości nabycia środków pieniężnych.
Dodatkowo, Bank ma już nie być zobowiązany do informowania gminy, jeśli łączna wysokość środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku lub rachunkach jest niższa lub równa 1/10 minimalnego wynagrodzenia za pracę. Proponuje się także wydłużenie okresu realizacji przez bank obowiązku informacyjnego do 2 lat w celu umożliwienia wykonywania uprawnień przez osoby, których prawa do spadku zostały formalnie potwierdzone.
4. Zmiany dot. kompetencji KNF
KNF będzie mogła zalecić bankowi usunięcie w wyznaczonym terminie uchybień stwierdzonych w toku postępowania w sprawie zezwolenia na stosowanie metody wewnętrznej lub zezwolenia na wprowadzenie rozszerzeń lub zmian w zakresie metod wewnętrznych.
Kolejnym nowym uprawnieniem przysługującym KNF ma być możliwość zalecenia bankowi usunięcia w wyznaczonym terminie uchybień stwierdzonych w toku postępowań w sprawie zezwoleń na klasyfikację ekspozycji kredytowych opartej na podstawie wewnętrznych modeli ryzyka kredytowego oraz utworzenie rezerw celowych oraz odpisów aktualizujących należności związanych z tymi ekspozycjami.
5. Zmiany przepisów dot. tajemnicy bankowej
Projekt rozszerza listę podmiotów, którym udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową ma być zachowane w tajemnicy (o Żandarmerię Wojskową, Straż Graniczną, Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Biuro Nadzoru Wewnętrznego).
O Straż Graniczną ma być rozszerzona grupa organów, na żądanie których bank ma obowiązek udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową.
Bank ma mieć także obowiązek udzielania KNF informacji stanowiących tajemnicę bankową w razie otrzymania przez KNF wniosku o przekazanie takich informacji od organu nadzoru nad rynkiem ubezpieczeniowym lub emerytalnym, z którym krajowy nadzór zawarł odpowiednie porozumienie.
6. Inne zmiany
Projekt rozszerza obowiązek informowania przez bank o działaniach dotyczących planu naprawy. Zgodnie z projektem informowany będzie nie tylko KNF, ale także Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Projekt dostosowuje także wysokość kar, jakie mogą być nakładane przez KNF za niedochowanie zobowiązań inwestorskich, do przepisów prawa Unii Europejskiej (10% przychodu dla osób prawnych i 21.312.000 zł dla osób fizycznych).
Jeżeli moglibyśmy Państwu pomóc w powyższych kwestiach, uprzejmie prosimy o kontakt.
Jak możemy pomóc w omawianym obszarze?
Praktyka Prawa Bankowego oraz Instytucji Finansowych KPMG Law wspiera swoich klientów w ramach doradztwa regulacyjnego – obok doradztwa transakcyjnego oraz doradztwa dla podmiotów w sektorze FinTech.
KPMG Law świadczy szeroki wachlarz usług, doradzając instytucjom sektora finansowego i pomagając im sprostać nakładanym na nie wymogom. Prawnicy KPMG Law wspierają klientów w procesach dostosowywania prowadzonej działalności do zmienianych wymagań prawnych i regulacyjnych, reprezentują ich przed organami nadzoru i regulacyjnymi, jak również doradzają w transakcjach z zakresu rynku finansowego. Prawnicy KPMG Law dysponują unikalnym i rozległym doświadczeniem w zakresie doradztwa prawnego i regulacyjnego dla podmiotów rynku finansowego, łącząc dogłębne zrozumienie podejścia nadzorców i regulatorów oraz praktyki obrotu.
Doradztwo regulacyjne dla podmiotów sektora rynku finansowego obejmuje procesy licencyjne i innego rodzaju postępowania przed organami nadzorczymi i regulacyjnymi (w szczególności Komisją Nadzoru Finansowego, Bankowym Funduszem Gwarancyjnym, Narodowym Bankiem Polskim, Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów), dostosowywanie działalności instytucji finansowych do wymogów prawnych i stanowisk nadzorczych, w tym wdrażanie rozporządzeń i dyrektyw UE, jak również różnego rodzaju transakcje, w tym te dotyczące zmian własnościowych w podmiotach rynku finansowego.
Korzystanie z usług doradztwa regulacyjnego to uniknięcie negatywnych konsekwencji niespełniania wymogów prawnych i regulacyjnych, dostęp do unikalnej wiedzy doświadczonych prawników, szeroka międzynarodowa perspektywa i możliwość efektywnego połączenia usług.
