Projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach i niektórych innych ustaw z 7 lutego 2024 r. zakłada wprowadzenie licznych zmian dotyczących zasad wjazdu i pobytu cudzoziemców w Polsce. Powyższe zmiany dotyczyć będą m.in. formy wniosków pobytowych oraz regulacji dotyczących Niebieskiej Karty UE.
Wdrożenie do polskiego prawa przepisów dyrektywy 2021/1883/UE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1883 z dnia 20 października 2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz uchylenia dyrektywy Rady 2009/50/WE nałożyła na państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązek przyjęcia rozwiązań prawnych regulujących kwestie wjazdu, praw oraz udzielania zezwoleń pobytowych do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – Niebieskiej Karty UE, a także warunki wjazdu i pobytu oraz prawa członków ich rodzin. W wykonaniu powyższego obowiązku konieczne stało się wprowadzenie zmian do ustawy o cudzoziemcach, wśród których jako najważniejsze należy wymienić:
- zmianę brzmienia definicji „wyższych kwalifikacji zawodowych” na taką, która pozwoli objąć nią zarówno kwalifikacje uzyskane w wyniku ukończenia studiów wyższych, jak i kwalifikacje wynikające z doświadczenia zawodowego,
- nowe uprawnienia związane z posiadaniem Niebieskiej Karty UE, związane z nowymi instytucjami: mobilności krótkoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE oraz mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE, które wprowadzają uprawnienie dla posiadacza Niebieskiej Karty UE do przeniesienia się na preferencyjnych zasadach do drugiego państwa członkowskiego UE; dodatkowo pobyt posiadacza Niebieskiej Karty UE w innym państwie członkowskim UE w ramach ww. mobilności będzie mógł być zaliczany do pobytu uprawniającego do uzyskania statusu rezydenta długoterminowego UE;
- specjalną procedurę łączenia rodzin dla członków rodziny cudzoziemców korzystających z mobilności długoterminowej posiadaczy Niebieskiej Karty UE;
- uprawnienie dla posiadaczy Niebieskiej Karty UE do prowadzenia działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy;
- nowe obowiązki dla posiadaczy Niebieskiej Karty UE w zakresie informowania o: zmianie podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, zaprzestaniu spełniania wymogów udzielenia Niebieskiej Karty UE oraz o rozpoczęciu korzystania z mobilności długoterminowej.
Zmiana w sposobie składania wniosku o pobyt
Obecnie wnioski o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE powinny być składane są w formie pisemnej, podczas osobistego stawiennictwa w urzędzie wojewódzkim. Powyższa procedura zostanie zmieniona przez umożliwienie złożenia tych wniosków w postaci elektronicznej z wykorzystaniem usługi online za pośrednictwem Modułu Obsługi Spraw (MOS).
Obowiązek osobistego stawiennictwa zostanie zachowany m.in. w celu pobrania odcisków linii papilarnych oraz przedstawienia dokumentów niezbędnych do potwierdzenia danych zawartych we wniosku, żądanych przez wojewodę. Odcisk stempla w paszporcie cudzoziemca, który aktualnie służy jako potwierdzenie złożenia wniosku, zostanie zastąpiony zaświadczeniem potwierdzającym złożenie wniosku.
Wydłużenie okresu ważności dokumentów wydawanych beneficjentom ochrony międzynarodowej
W aktualnym stanie prawnym, okres ważności dokumentów podróży wydawanych beneficjentom ochrony międzynarodowej, czyli cudzoziemcom, którym nadano status uchodźcy lub udzielono ochrony uzupełniającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wynosi 2 lata, zaś okres ważności kart pobytu uzależniony jest od rodzaju udzielonej ochrony. Cudzoziemcom, którym nadano status uchodźcy, wydaje się karty pobytu na okres 3 lat, zaś w przypadku udzielenia ochrony uzupełniającej – na okres 2 lat, przy czym inne państwa członkowskie stosują z reguły dłuższe terminy ważności tych dokumentów. Wobec rosnącej liczby beneficjentów ochrony międzynarodowej w Polsce uznano za zasadne wydłużenie okresu ważności dokumentów podróży oraz kart pobytu wydawanych cudzoziemcom, którym nadano status uchodźcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Według projektowanych przepisów miałyby być one wydawane na okres do 5 lat. Natomiast karty pobytu dla cudzoziemców, którym udziela się ochrony uzupełniającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miałyby być wydawane na okres do 3 lat.
Planowane zmiany przepisów ustawy o cudzoziemcach należy ocenić jako pozytywne – usprawniające działanie organów i ułatwiające funkcjonowanie cudzoziemców w polskiej rzeczywistości społecznej i gospodarczej. Zalecane jest monitorowanie przebiegu prac legislacyjnych nad nowelizacją przez pracodawców i cudzoziemców, by jak najszybciej mogli oni skorzystać z planowanych usprawnień.
