Τα τελευταία χρόνια, οι εμπορικές ομάδες έχουν επενδύσει τεράστια ενέργεια στα δεδομένα: analytics, dashboards, predictive scoring. Όμως, μέσα σε αυτή τη λογική του “data-driven”, συχνά ξεχνάμε κάτι πιο θεμελιώδες — ο καταναλωτής δεν αποφασίζει με δεδομένα.
Οι αριθμοί μπορεί να περιγράφουν τη συμπεριφορά, αλλά δεν την εξηγούν.
Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει η Νεύρο-Οικονομική, ένας κλάδος που συνδυάζει νευροεπιστήμη, ψυχολογία και οικονομία για να μελετήσει πώς ο εγκέφαλος αποδίδει αξία και λαμβάνει αποφάσεις.
Η αξία δεν είναι αντικειμενική — είναι αντιληπτή
Στις παραδοσιακές θεωρίες πωλήσεων, η αξία θεωρούνταν μετρήσιμη: χαρακτηριστικά, τιμή, απόδοση. Όμως ο καταναλωτής δεν συγκρίνει φύλλα excel — συγκρίνει συναισθηματικά νοήματα.
Όταν ο Antonio Damasio δημοσίευσε το Descartes’ Error, απέδειξε πως οι αποφάσεις που στερούνται συναισθηματικού στοιχείου — όπως σε ασθενείς με βλάβες στον προμετωπιαίο φλοιό — γίνονται απελπιστικά αναποτελεσματικές.
Η καθαρή λογική, χωρίς συναίσθημα, παραλύει την απόφαση.
Γι’ αυτό και στην πράξη, μια προσφορά “λογικά ανώτερη” δεν κερδίζει πάντα.
Αυτό που καθορίζει την επιλογή είναι η συναισθηματική ερμηνεία της αξίας:
πώς το προϊόν κάνει τον άνθρωπο να νιώθει πιο ασφαλής, πιο έξυπνος, πιο συνεπής με τον εαυτό του.
Το “Neuro-Funnel”: ένα νέο πλαίσιο κατανόησης της απόφασης
Η Νεύρο-Οικονομική προτείνει ότι κάθε αγοραστική απόφαση περνάει από τέσσερα στάδια — όχι λογικά, αλλά νευροβιολογικά.
Σχήμα 1 — Το Νευρο-Οικονομικό Μοντέλο Απόφασης Καταναλωτή
Στάδιο |
Εγκέφαλος / Λειτουργία |
Κλειδί για τον πωλητή |
1. Stimulus |
Αισθητηριακή ενεργοποίηση (οπτικά, ήχοι, λέξεις) |
Δημιούργησε στιγμιαία προσοχή με αισθητηριακά ερεθίσματα που “κολλούν”. |
2. Emotional Valuation |
Ενεργοποίηση του συστήματος ανταμοιβής (nucleus accumbens, amygdala) |
Επικοινώνησε το συναίσθημα, όχι μόνο το μήνυμα. |
3. Cognitive Evaluation |
Επεξεργασία κόστους/οφέλους στον προμετωπιαίο φλοιό |
Δώσε στοιχεία που επιβεβαιώνουν το αίσθημα ορθότητας. |
4. Action / Choice |
Ενοποίηση συναισθήματος και λογικής |
Διευκόλυνε την επιλογή μειώνοντας την αβεβαιότητα. |
Ο καταναλωτής νιώθει πρώτα, δικαιολογεί μετά.
Αν η συναισθηματική αξία είναι θετική, η λογική θα βρει τρόπο να την υποστηρίξει.
Αν είναι αρνητική, καμία λογική δεν τη σώζει.
Παραδείγματα από την πράξη
- Framing στις τιμές:
Όταν εταιρείες τεχνολογίας παρουσίασαν πακέτα ως “επένδυση παραγωγικότητας” αντί για “κόστος συνδρομής”, αύξησαν κατά 18% το conversion. Το πλαίσιο αλλάζει τη συναισθηματική αξιολόγηση. - Αισθητηριακό branding:
Ο τρόπος που “ακούγεται” μια ειδοποίηση ή “αισθάνεται” μια συσκευασία επηρεάζει την αντίληψη αξίας περισσότερο απ’ ό,τι οι προδιαγραφές. Η Apple και η BMW έχουν επενδύσει τεράστια ποσά στο sound design για αυτόν ακριβώς τον λόγο. - B2B παραδείγματα:
Μια μελέτη της Deloitte (2024) έδειξε ότι οι B2B αγοραστές που “ένιωσαν συναισθηματική ευθυγράμμιση με τον προμηθευτή” είχαν 2,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα επαναγοράς.
Από το data-driven στο emotion-aware
Η Τεχνητή Νοημοσύνη μάς έδωσε τη δυνατότητα να διαβάζουμε μοτίβα συμπεριφοράς.
Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να ερμηνεύουμε το “γιατί” πίσω από τα μοτίβα.
Ο πωλητής του μέλλοντος δεν θα είναι μόνο data-driven.
Θα είναι emotion-literate — ικανός να μεταφράζει τα δεδομένα σε ανθρώπινη πρόθεση.
Η ανάλυση των δεδομένων χωρίς την κατανόηση των συναισθημάτων είναι σαν να διαβάζεις παρτιτούρα χωρίς να ακούς τη μουσική.
Τι σημαίνει αυτό για τις εμπορικές ομάδες
- Redesign του funnel: το πρώτο βήμα δεν είναι awareness — είναι συναισθηματική σύνδεση.
- Εκπαίδευση στην ερμηνεία κινήτρων: η ενσυναίσθηση είναι δεξιότητα, όχι έμφυτο χάρισμα.
- Χρήση AI για αποκωδικοποίηση συναισθηματικών μοτίβων: ανάλυση γλώσσας, τόνου, micro-reactions.
- Αναθεώρηση του messaging: από “δείξε τι προσφέρεις” σε “δείξε πώς ο καταναλωτής θα νιώσει διαφορετικά”.
Οι πωλήσεις δεν είναι πια ζήτημα πληροφόρησης — είναι ζήτημα αντίληψης αξίας.
Η Νεύρο-Οικονομική μας δείχνει ότι πίσω από κάθε επιλογή υπάρχει ένας διάλογος μεταξύ συναισθήματος και λογικής.
Η επιτυχία ανήκει σε όσους μπορούν να μιλήσουν και στις δύο γλώσσες.
Γνωρίστε το SALEScope και δημιουργήστε αξία σε κάθε συνάντηση με τους πελάτες σας.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Damasio, A. (1994). Descartes’ Error: Emotion, Reason, and the Human Brain.
- Camerer, C. (2003). Behavioral Game Theory.
- Knutson, B. et al. (2007). “Neural Predictors of Purchases.” Neuron Journal.
- Deloitte Insights (2024). Emotion in B2B Buying Decisions.
- Harvard Business Review (2023). The New Science of Customer Emotions.
Σχετικά με το KPMG Intelligence Lab
Το KPMG Intelligence Lab είναι το κέντρο εκπαίδευσης και συμβουλευτικής της KPMG στην Ελλάδα. Παρέχει πλήρη γκάμα εκπαιδευτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών, τεχνογνωσία και προγράμματα για στελέχη σε επιχειρήσεις, βιομηχανίες και δημόσιους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε ταχέως μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα. Η αποστολή μας είναι να εξοπλίζουμε επαγγελματίες και οργανισμούς με τη γνώση, τις δεξιότητες και τα εργαλεία που χρειάζονται για να προοδεύσουν σε έναν κόσμο που εξελίσσεται ταχύτατα.
KPMG Intelligence Lab: Γνώση που αναζητάτε. Εργαλεία που χρειάζεστε.