Αισιόδοξοι οι CEOs παγκοσμίως, «κόντρα» στις πολλαπλές προκλήσεις

Eνώ οι CEOs διατηρούν την αισιοδοξία τους για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, οι απόψεις τους σχετικά με το τι συνιστά κίνδυνο για την επιχείρησή τους έχουν αλλάξει σημαντικά, όπως προκύπτει από την 9η έρευνα «CEO Outlook» της KPMG. Η έντονη ρευστότητα στην παγκόσμια πολιτική, τις εμπορικές δυναμικές και τις διεθνείς σχέσεις απαιτεί ένα νέο επίπεδο ανθεκτικότητας από τους CEOs. Επαναξιολογούν τις στρατηγικές τους προτεραιότητες, εστιάζοντας στην άνοδο της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης, στη διαχείριση του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και στις υψηλές προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών για την αντιμετώπιση ζητημάτων σχετικών με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (ESG).

Η αισιοδοξία για την παγκόσμια οικονομία παραμένει σε γενικές γραμμές αμετάβλητη σε ετήσια βάση, ξεπερνώντας ακόμα και τα επίπεδα αισιοδοξίας που καταγράφονταν πριν από την πανδημία. Σχεδόν τρεις στους τέσσερις CEOs παγκοσμίως (73%) και 84% των Ελλήνων εκφράζουν αισιοδοξία για τις προοπτικές της οικονομίας τα επόμενα τρία έτη, σε σύγκριση με 71% των CEOs παγκοσμίως και 62% των Ελλήνων πέρυσι. Το ποσοστό αυτό αντανακλά μια σαφή ανθεκτικότητα και μια συλλογική επικέντρωση στην επιστροφή σε μια βιώσιμη, μακροπρόθεσμη τροχιά ανάπτυξης. Ωστόσο η αισιοδοξία των CEOs παγκοσμίως για τις προοπτικές ανάπτυξης της εταιρείας τους καταγράφει χαμηλό ποσοστό σε βάθος τριετίας. Στις αρχές του 2020 οι CEOs εξέφραζαν αισιοδοξία για τις προοπτικές ανάπτυξης της εταιρείας τους σε ποσοστό 85% παγκοσμίως, έναντι 77% σήμερα. Ωστόσο στην Ελλάδα καταγράφεται χαμηλό ποσοστό αύξησης, με το 73% των Ελλήνων CEOs στις αρχές του 2020 να εκφράζει αισιοδοξία για τις προοπτικές ανάπτυξης της εταιρείας τους, έναντι 78% φέτος. Τα παραπάνω στοιχεία συνοδεύονται από μια σημαντική αλλαγή σε ό,τι οι CEOs θεωρούν κίνδυνο για την ανάπτυξη της επιχείρησής τους. Οι CEOs κατατάσσουν πλέον τη γεωπολιτική και την πολιτική αβεβαιότητα ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ανάπτυξη της επιχείρησής τους − είτε πρόκειται για τη διαχείριση της παρουσίας μιας εταιρείας σε μια ζώνη σύγκρουσης είτε για την προσπάθεια αντιμετώπισης του disruption στις αλυσίδες εφοδιασμού και τις διακυμάνσεις των τιμών. Αυτή η μετατόπιση δείχνει ότι οι CEOs έχουν αντιληφθεί το γεγονός ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος δεν είναι μόνο ένας βραχυπρόθεσμος προβληματισμός. Σε έναν γεωπολιτικά κατακερματισμένο κόσμο, οι CEOs αναδεικνύονται σε «de facto» πολιτικούς παίκτες. Η προσέγγισή τους θα πρέπει να φέρνει την πολιτική υψηλά στην ατζέντα των δ.σ., ενώ παράλληλα διαμορφώνουν μια στρατηγική για τους γεωπολιτικούς κινδύνους που περιλαμβάνει εξειδικευμένες γνώσεις, σχεδιασμό σεναρίων και stress tests.

Οι CEOs αντιμετωπίζουν βραχυπρόθεσμα εμπόδια ως προς την ανάπτυξη τους επόμενους 12 μήνες. Για παράδειγμα, περισσότεροι από τρεις στους τέσσερις (77% παγκοσμίως και 84% των Ελλήνων) αναφέρουν ότι η αύξηση των επιτοκίων και οι σφιχτότερες νομισματικές πολιτικές θα μπορούσαν να παρατείνουν οποιαδήποτε πιθανή ή τρέχουσα ύφεση, ενώ για τα επόμενα τρία χρόνια το 77% των CEOs παγκοσμίως και 40% των Ελλήνων πιστεύουν ότι το κόστος ζωής θα επηρεάσει αρνητικά την ευημερία.

Ο Νίκος Βουνισέας, Senior Partner της KPMG στην Ελλάδα, ανέφερε σχετικά: «Οι Έλληνες CEOs, παρά τις γεωπολιτικές και όχι μόνο προκλήσεις, συμμερίζονται την αισιοδοξία των CEOs παγκοσμίως και συμφωνούν πως μπορούμε να επιστρέψουμε σύντομα σε μια πορεία παγκόσμιας και μακροπρόθεσμης βιώσιμης ανάπτυξης. Ακόμα, εστιάζουν στο αύριο μέσω της υιοθέτησης των σύγχρονων τεχνολογιών, όπως η δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη, επενδύουν στην ανάπτυξη και υποστήριξη του ταλαντούχου δυναμικού, καθώς και στο ESG για τη δημιουργία ουσιαστικής αξίας στους οργανισμούς όπου δραστηριοποιούνται. Για ακόμα μία φορά, επιδεικνύουν μεγάλη ανθεκτικότητα, καθώς έχουν αντέξει και διαχειριστεί τόσες κρίσεις και είναι πανέτοιμοι και οπλισμένοι με περίσσεια επιμονή και υπομονή για την αντιμετώπιση των επερχόμενων προκλήσεων».

Καθώς οι CEOs διαχειρίζονται και αντιμετωπίζουν τις παραπάνω προκλήσεις, αναγνωρίζουν ότι η επίδειξη προσωπικής ακεραιότητας είναι το κλειδί για το χτίσιμο εμπιστοσύνης, με την πλειοψηφία (71% των CEOs παγκοσμίως και 70% των Ελλήνων) να λέει ότι είναι διατεθειμένοι να εκποιήσουν ένα κερδοφόρο κομμάτι της επιχείρησής τους εάν αυτό έβλαπτε τη φήμη τους. Καθώς η γεωπολιτική αβεβαιότητα ανεβαίνει στην ατζέντα των δ.σ., το 61% των CEOs παγκοσμίως και 66% των Ελλήνων δηλώνουν ότι θα έπαιρναν δημόσια θέση σε ένα πολιτικά ή κοινωνικά αμφιλεγόμενο ζήτημα, παρά τις ανησυχίες του διοικητικού συμβουλίου.

Η τεχνητή νοημοσύνη μετασχηματίζει σχεδόν κάθε τομέα της ανθρώπινης εργασίας και ενσωματώνεται σε όλο και περισσότερες πτυχές της καθημερινής ζωής, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας. Καθώς εργαλεία όπως το Bard και το ChatGPT αποκτούν όλο και μεγαλύτερη προβολή, οι CEOs παγκοσμίως αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο τις αμέτρητες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και παραμένουν σε εγρήγορση όσον αφορά τις επενδύσεις τους και την εξερεύνηση της τεχνολογίας.

Οι CEOs παγκοσμίως θέτουν την τεχνητή νοημοσύνη ως την κορυφαία επενδυτική προτεραιότητά τους. Η έρευνα δείχνει ότι ποσοστό 70% των CEOs παγκοσμίως και 74% των Ελλήνων επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για το μέλλον, με τους περισσότερους (52% παγκοσμίως και 42% των Ελλήνων) να αναμένουν να δουν απόδοση της επένδυσής τους σε τρία έως πέντε χρόνια. Μάλιστα, η αυξημένη κερδοφορία αναφέρθηκε ως το βασικό όφελος από την εφαρμογή της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης σε μια εταιρεία (22% παγκοσμίως και 20% των Ελλήνων).

Σύμφωνα με την πρόσφατη παγκόσμια έκθεση για την τεχνολογία της KPMG, το 55% των οργανισμών ανέφερε ότι η πρόοδος προς την αυτοματοποίηση έχει καθυστερήσει λόγω των ανησυχιών τους για το πώς τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης λαμβάνουν αποφάσεις.

Παρά την προθυμία να προχωρήσουν με τις επενδύσεις τους, οι CEOs παγκοσμίως αναγνωρίζουν ότι οι αναδυόμενες τεχνολογίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε κινδύνους που χρήζουν αντιμετώπισης. Ποσοστό 57% των CEOs παγκοσμίως και 48% των Ελλήνων αναφέρουν τις ηθικές προκλήσεις ως το κύριο μέλημά τους όσον αφορά την υλοποίηση της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης, ενώ ακολουθεί με μικρή διαφορά η έλλειψη κανονισμών. Καθώς αυξάνονται ο έλεγχος και οι ρυθμίσεις για την τεχνητή νοημοσύνη, οι επιχειρήσεις ίσως χρειαστούν πολιτικές και πρακτικές τις οποίες θα μπορούν να διατυπώσουν και να εφαρμόσουν με σιγουριά.

Οι CEOs επίσης έχουν να διαχειριστούν την αύξηση των κινδύνων κυβερνοασφάλειας που προκαλούν οι τεχνολογίες που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη. Παρόλο που η τεχνητή νοημοσύνη δίνει τη δυνατότητα ανίχνευσης των κυβερνοεπιθέσεων, το 82% των CEOs παγκοσμίως και 90% των Ελλήνων πιστεύουν ότι μπορεί να οδηγήσει σε νέους κινδύνους, καθώς προσφέρει νέες στρατηγικές επίθεσης στους αντιπάλους. Και παρά την επικέντρωση στην κυβερνοασφάλεια τα τελευταία χρόνια, περισσότεροι από το ένα τέταρτο (27%) των CEOs παγκοσμίως αλλά μόνο το 2% των Ελλήνων δηλώνουν ότι δεν είναι προετοιμασμένοι για πιθανή κυβερνοεπίθεση (έναντι 24% των CEOs παγκοσμίως και 10% των Ελλήνων πέρυσι), ενώ περισσότεροι από τους μισούς (53% των CEOs παγκοσμίως και 88% των Ελλήνων) δηλώνουν ότι είναι προετοιμασμένοι.

Είναι σημαντικό για τους CEOs να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, διασφαλίζοντας ότι οι οργανισμοί τους υιοθετούν υπεύθυνα και ισχυρά πλαίσια για την τεχνητή νοημοσύνη, προσδίδοντας την αντίστοιχη βαρύτητα στην προστασία και τη διακυβέρνηση.

Το δύσκολο παγκόσμιο τοπίο φέτος επιτείνει τις πιέσεις που δέχονται οι CEOs για τη λήψη των αποφάσεων σε διαφορετικά καίρια ζητήματα και επηρεάζει, την ίδια στιγμή, τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουν να υποστηρίξουν και να προσελκύσουν ταλαντούχο δυναμικό τα επόμενα τρία έτη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι CEOs παγκοσμίως δηλώνουν σταθερά την υποστήριξή τους στους τρόπους εργασίας που εφαρμόζονταν προ πανδημίας, με την πλειονότητα (64% των CEOs παγκοσμίως και 86% των Ελλήνων) να αναμένει ότι η πλήρης επιστροφή στο γραφείο είναι ζήτημα μόλις τριών ετών.

Παραμένουν δηλαδή συνεπείς με τις απόψεις που παρουσίαζαν στην προηγούμενη έρευνα, «2022 CEO Outlook». Επιπλέον, 87% των CEOs παγκοσμίως και το σύνολο των Ελλήνων του δείγματος της έρευνας αναφέρουν ότι είναι πιθανό να επιβραβεύσουν τους εργαζομένους που πηγαίνουν στο γραφείο με ευνοϊκές αναθέσεις έργων, αυξήσεις ή προαγωγές.

Η παραπάνω άποψη αναδεικνύει περαιτέρω το γεγονός ότι οι CEOs επιμένουν σε μια παραδοσιακή γραφειοκεντρική νοοτροπία. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, διεξάγεται μια συζήτηση γύρω από την υβριδική εργασία, η οποία είχε σε μεγάλο βαθμό θετικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα τα τελευταία τρία χρόνια, έχοντας ισχυρή υποστήριξη από τους εργαζομένους, και ειδικά της νεότερης γενιάς. Καθώς οι εταιρείες συνεχίζουν να υλοποιούν τα σχέδιά τους για την επιστροφή στο γραφείο, είναι σημαντικό οι επικεφαλής να έχουν μια μακροπρόθεσμη θεώρηση που να «αγκαλιάζει» την αξία των εργαζομένων και να συμπεριλαμβάνει τους προβληματισμούς και τις ανάγκες τους προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το ταλαντούχο δυναμικό αναπτύσσεται και υποστηρίζεται.

Ενώ υπάρχει μια ευρεία σύμπνοια σχετικά με τη σημασία της ένταξης, της διαφορετικότητας και της ισότητας (IDE), εξακολουθεί να εκφράζεται ανησυχία για την ταχύτητα με την οποία σημειώνεται η σχετική πρόοδος. Τα δύο τρίτα των CEOs παγκοσμίως (66%) και το 34% των Ελλήνων υποστηρίζουν ότι η πρόοδος στην ένταξη και τη διαφορετικότητα συντελείται με υπερβολικά αργούς ρυθμούς στον επιχειρηματικό κόσμο, ενώ μια ισχυρή πλειοψηφία (72% των CEOs

παγκοσμίως και 64% των Ελλήνων) θεωρεί ότι η επίτευξη της διαφορετικότητας στους χώρους εργασίας απαιτεί την πραγματοποίηση αλλαγών στα ανώτερα επίπεδα ηγεσίας.

Το ESG αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο από τους CEOs γι’ αυτό που πράγματι είναι: ένα αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρικής τους στρατηγικής, που διασφαλίζει ότι η επιχείρησή τους θα παραμείνει ανθεκτική και έχει δυνατότητα να επιτύχει μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, ακόμα και όταν βρεθούν αντιμέτωποι με τις πολυάριθμες γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις.

Παρά την πόλωση που βλέπουμε στη συζήτηση γύρω από τον όρο ESG, οι CEOs αναγνωρίζουν ότι παραμένει αναπόσπαστο μέρος των επιχειρηματικών λειτουργιών και των εταιρικών στρατηγικών τους, ενώ ακολουθούν μια προσέγγιση που βασίζεται περισσότερο στα αποτελέσματα. Περισσότεροι από τα δύο τρίτα (69%) των CEOs παγκοσμίως και 60% των Ελλήνων έχουν ενσωματώσει πλήρως το ESG στην επιχείρησή τους ως μέσο για τη δημιουργία αξίας. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι το 35% των CEOs παγκοσμίως και 42% των Ελλήνων υποστηρίζουν ότι έχουν αλλάξει την ορολογία που χρησιμοποιούν όταν αναφέρονται στο ESG τόσο εντός όσο και εκτός της εταιρείας, αποτυπώνοντας μια αλλαγή που έχει συντελεστεί στον διάλογο γύρω από το ESG και σηματοδοτώντας μια τάση για ιεράρχηση των τομέων που έχουν περισσότερο νόημα για τις επιχειρήσεις τους.

Ενώ οι CEOs παγκοσμίως πιστεύουν ότι χρειάζονται ακόμη κάποια χρόνια για να δουν τις επενδύσεις τους στο ESG να αποδίδουν, αναγνωρίζουν τη σημασία που έχει για τους πελάτες τους και το brand τους. Σχεδόν το ένα τέταρτο (24%) των CEOs παγκοσμίως, αλλά μόνο το 6% των Ελλήνων, θεωρεί ότι τα επόμενα τρία χρόνια το ESG θα έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στις σχέσεις με τους πελάτες και ένα επιπλέον 16% σε παγκόσμιο επίπεδο και 30% στην Ελλάδα πιστεύει ότι θα βοηθήσει στην ενίσχυση της φήμης του brand τους.

Οι CEOs παγκοσμίως είναι απόλυτα ενημερωμένοι για τους νέους κανονισμούς και τις μεταβαλλόμενες πολιτικές στα θέματα του ESG. Παρ’ όλα αυτά, σε ποσοστό 68% παγκο-σμίως και 29% στην Ελλάδα δηλώνουν ότι η τρέχουσα πρόοδος που έχουν σημειώσει οι οργανισμοί τους στο ESG δεν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να αντεπεξέλθει σε πιθανό έλεγχο από τα ενδιαφερόμενα μέρη ή τους μετόχους. Η δυσκολία εξισορρόπησης της προόδου του ESG με την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τεκμηριώνεται περαιτέρω από τον δικό μας δείκτη ESG Assurance Maturity Index, όπου περισσότερα από τα μισά ανώτερα στελέχη που θεωρούν ότι είναι έτοιμα για τη διασφάλιση του ESG δήλωσαν ότι δυσκολεύτηκαν να εξισορροπήσουν τους στόχους διασφάλισης με τις προσδοκίες κερδοφορίας των μετόχων.

Ο Αλκιβιάδης Σιαράβας, Marketing, Communications and Corporate Citizenship Manager της KPMG στην Ελλάδα, δήλωσε μεταξύ άλλων: «Για πρώτη φορά βλέπουμε τους CEOs εμφανώς πιο προβληματισμένους για τις νέες προκλήσεις που φέρνει η τεχνολογία και οι επιταγές της εποχής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ένταξη του ESG, η καθυστέρηση στα θέματα συμπερίληψης, αλλά και οι γεωπολιτικές εξελίξεις που φαίνεται να επιδρούν στα πλάνα των διοικήσεων. Το βέβαιο είναι πως όλοι οι CEOs επιθυμούν και στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη για το άμεσο μέλλον και το καλό των επιχειρήσεων και της κοινωνίας».

Η 9η έκδοση του «KPMG CEO Outlook», που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 1.325 CEOs παγκοσμίως και 50 Ελλήνων μεταξύ 15 Αυγούστου και 15 Σεπτεμβρίου 2023, παρέχει μοναδικά insights για τη νοοτροπία, τις στρατηγικές και τις τακτικές σχεδιασμού των CEOs. Όλοι οι ερωτηθέντες έχουν έσοδα πάνω από 500 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, και το ένα τρίτο των εταιρειών που συμμετείχαν έχουν ετήσια έσοδα πάνω από 10 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Η έρευνα περιλαμβάνει ηγέτες από 11 αγορές (Αυστραλία, Καναδάς, Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ιταλία, Ιαπωνία Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ) και 11 βασικούς κλάδους (διαχείριση περιουσίας, αυτοκινητοβιομηχανία, τραπεζική, λιανική, ενέργεια, υποδομές, ασφάλειες, βιοεπιστήμες, μεταποίηση, τεχνολογία και τηλεπικοινωνίες). Ο Bill Thomas, Global Chairman και CEO της KPMG, αναφέρει σχετικά με τα ευρήματα του «CEO Outlook»: «Οι επικεφαλής των επιχειρήσεων σήμερα αντιμετωπίζουν προκλήσεις και εμπόδια στην ανάπτυξη σε πολλαπλά μέτωπα − από τη γεωπολιτική αβεβαιότητα έως τις αυξημένες προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών στον χώρο του ESG και την υιοθέτηση της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης.

Παρά τις πολλαπλές μακροοικονομικές και γεωπολιτικές προκλήσεις αυτή τη στιγμή, η παγκόσμια αισιοδοξία για τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα παραμένει σχετικά ισχυρή. Υπάρχει σύμπνοια στο ότι μπορούμε, εν καιρώ, να επιστρέψουμε σε μια πορεία παγκόσμιας και μακροπρόθεσμης βιώσιμης ανάπτυξης. Σύμφωνα με τους CEOs παγκοσμίως, η ευκαιρία για επιστροφή σε έναν πιο δίκαιο και ισορροπημένο κόσμο είναι μπροστά μας. Το κλειδί της επιτυχίας θα είναι η συνεχής εστίαση στον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό και η δέσμευση ότι θα αποφύγουμε τον κίνδυνο μιας ηγεσίας που επιδιώκει το βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα και αντιδρά μετά τα γεγονότα».