Προς ένα μοντέλο δημόσιων μεταφορών για τον 21ο αιώνα

Το τοπίο των μέσων μαζικής μεταφοράς αλλάζει ραγδαία στην μετά covid εποχή και ο τομέας θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις τα επόμενα χρόνια. Οι οργανισμοί δημόσιων μεταφορών θα πρέπει  να σχεδιάσουν ένα νέο μοντέλο βελτιωμένων εμπειριών επιβατών/πολιτών και ολοκληρωμένων υπηρεσιών, μαζί με πράσινες και ψηφιακές λειτουργίες, διασφαλίζοντας παράλληλα την οικονομική βιωσιμότητα.

Το παραδοσιακό μοντέλο παροχής υπηρεσιών δημόσιων μεταφορών από επιδοτούμενους φορείς του δημόσιου τομέα οι οποίοι λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό χωρίς ιδιαίτερες αλληλεπιδράσεις (σιλό), αμφισβητείται όσο ποτέ άλλοτε. Οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά αλλάζουν τις ισορροπίες, μέσω παροχής βελτιωμένων υπηρεσιών. Οι προτεραιότητες αλλάζουν καθώς οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων κοιτάζουν πέρα ​​από τη λειτουργία των υποδομών μεταφορών, των στόλων και του εργατικού δυναμικού για να εξετάσουν πλήρως τα πλεονεκτήματα ενός διασυνδεδεμένου οικοσυστήματος για τον 21ο αιώνα.

Στην πρόσφατη έκθεση της KPMG με τίτλο “Future of Public Transport”, διερευνώνται οι δυνατότητες που έχει μια διασυνδεδεμένη επιχείρηση δημόσιων μεταφορών για τη δημιουργία ισχυρών επιχειρηματικών μοντέλων που μπορούν να αποφέρουν εξαιρετική εμπειρία πελατών ενώ παράλληλα ενισχύουν την αποτελεσματικότητα του συστήματος μεταφορών. Η KPMG επικοινώνησε με 483 ανώτατα στελέχη από οργανισμούς δημόσιων μεταφορών σε όλο τον κόσμο για να κατανοήσει τις αντιλήψεις τους για το μέλλον του κλάδου. Οι οργανισμοί περιλάμβαναν υπουργεία και φορείς εκμετάλλευσης δημόσιων μεταφορών.

Η έκθεση προσδιορίζει έξι βασικούς τομείς μετασχηματισμού που σχετίζονται με την Τεχνολογία, τους Πελάτες, το Περιβάλλον, τον Ανταγωνισμό, το Ρυθμιστικό πλαίσιο και τις Οικονομικές ανάγκες. Οι φορείς που κοιτάζουν μπροστά μπορούν να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες που αναδύονται στο νέο οικοσύστημα αν δράσουν άμεσα.

Επιπροσθέτως, η έκθεση εντόπισε 10 σημεία-κλειδιά για την παροχή υπηρεσιών μεταφορών για το οικοσύστημα του 21^ου αιώνα:

1. Προσβασιμότητα για τους πολίτες: Αύξηση της συμμετοχής των πολιτών και της οικονομικής δραστηριότητας των συστημάτων μεταφορών καθώς και επίτευξη καλύτερων συνδέσεων με βασικές υπηρεσίες και ευκαιρίες απασχόλησης.
2. Ηλεκτροκίνητο δίκτυο: Η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του θορύβου με τα ηλεκτρικά οχήματα μπορεί να δημιουργήσει πιο υγιείς κοινότητες.
3. Λύσεις Mobility-as-a-Service (MaaS): Το Mobility-as-a-Service και τα αυτόνομα οχήματα έχουν τη δυνατότητα να είναι οικονομικά ανταγωνιστικά. Αυτό εισάγει ένα νέο επίπεδο ανταγωνισμού για την επιβατική κίνηση και απαιτεί υπηρεσίες δημόσιων συγκοινωνιών για την «προσέλκυση πελατών», προκειμένου να διατηρηθεί η οικονομική βιωσιμότητα, με παράλληλη παροχή περιβαλλοντικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων.
4. Οι αλγόριθμοι ωθούν τις επιλογές των πολιτών: Η συλλογή και ανάλυση επιχειρησιακών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο ενισχύεται με την υιοθέτηση του 5G, των έξυπνων αλγορίθμων, digital twinning, της τεχνητής νοημοσύνης και του αυτοματισμού. Το 5G επιτρέπει τη ροή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο μεταξύ πελατών και παρόχων μεταφορών. Οι έξυπνοι αλγόριθμοι μπορούν να επεξεργαστούν αυτές τις πληροφορίες γρήγορα και να κάνουν ζωντανές αλλαγές σε χρονοδιαγράμματα και διαδρομές. Οι υπηρεσίες μετακίνησης με υψηλή απόκριση συνεχίζουν να αυξάνονται σε δημοτικότητα. Προσφέρουν συνδεσιμότητα στους πελάτες και πληρωμές χωρίς τριβές.
5. Υπηρεσίες κατ' απαίτηση: Τοπικές υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών. Μετάβαση από το παραδοσιακό μοντέλο κόμβου και ακτίνας σε υπηρεσίες σημείου προς σημείο.
6. Ενσωμάτωση νέων και αναδυόμενων τρόπων λειτουργίας: Ένταξη υπηρεσιών και συστημάτων όπως  last-mile offering, hyperloops, drones, αυτόνομα οχήματα.
7. Αυτόνομες υπηρεσίες: Ενεργοποιούνται από το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, τις έξυπνες τεχνολογίες και τη συνδεσιμότητα 5G.
8. Αναδιάταξη εργατικού δυναμικού: Ο αριθμός των οδηγών πιθανότατα θα μειωθεί. Οι δεξιότητες των εργαζομένων συντήρησης ενδέχεται να αλλάξουν λόγω της ενσωμάτωσης ηλεκτρικών οχημάτων. Οι εργαζόμενοι θα χρειαστεί να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να επαν-εκπαιδευτούν.
9. Στοχευμένες δωρεάν υπηρεσίες: Ενθάρρυνση της χρήσης των δημόσιων μεταφορών έναντι ιδιωτικών οχημάτων και επίτευξη περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων.
10. Ρυθμιστικό πλαίσιο με βάση τα αποτελέσματα και τους κινδύνους: Απαιτείται για να διευκολυνθεί η μεγαλύτερη είσοδος στην αγορά νέων και αναδυόμενων μέσων. Η δημιουργία καινοτόμων συνεργασιών θα οδηγήσει στην παροχή απρόσκοπτων υπηρεσιών.

Η KPMG πιστεύει ότι τα συστήματα μεταφορών θα εξελιχθούν για να εξυπηρετούν καλύτερα τις ανάγκες των πολιτών και να επιτυγχάνουν καθαρούς μηδενικούς στόχους. Η έκθεση της KPMG καταγράφει τις τρέχουσες τάσεις, παρουσιάζει υποθέσεις για το μέλλον του κλάδου και χαράσσει την πορεία προς τα εμπρός.

Στην προσπάθεια της χώρας μας να αναδειχτεί σε ανταγωνιστικό διαμετακομιστικό κόμβο της ΝΑ Ευρώπης, είναι κρίσιμος ο εκσυγχρονισμός των υποδομών logistics ενσωματώνοντας στον μέγιστο βαθμό τον αυτοματισμό.

Τα νέα έργα ανάπτυξης ακολουθούν την προσέγγιση green field και ως εκ τούτου δύνανται να βασιστούν σε αμιγώς αυτοματοποιημένες λύσεις από το στάδιο του σχεδιασμού τους. Το «στοίχημα» ωστόσο για το μεγαλύτερο μέρος των υφιστάμενων εγκαταστάσεων είναι η σταδιακή αναβάθμισή τους με συστήματα αυτοματισμού. Ένα τέτοιο εγχείρημα δημιουργεί σημαντικά εγγενή ερωτήματα – όπως η διαχείριση παλαιού εξοπλισμού/ κτιρίων, το ύψος απαιτούμενης επένδυσης και η αβεβαιότητα. Η σημαντικότερη πρόκληση ωστόσο έγκειται στην ελαχιστοποίηση της διατάραξης των καθημερινών εργασιών ενός κέντρου logistics κατά την αναβάθμιση με αυτοματοποιημένες λύσεις, και στην δυνατότητα βαθμιαίας μετάβασης στο επιθυμητό TO-BE state, λειτουργώντας αποδοτικά ένα υβριδικό σύστημα κατά την μεταβατική περίοδο. Το πρόβλημα της σταδιακής μετάβασης χωρίς την διακοπή ή διατάραξη της καθημερινής λειτουργίας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια που αναγκάζει τις εταιρείες να αναβάλουν τον εκσυγχρονισμό τους.

Η εμπειρία των τελευταίων ετών έχει δείξει ότι η διαθέσιμη τεχνολογία και τα επιμέρους στοιχεία των αμιγώς αυτοματοποιημένων λύσεων green field είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για τον σχεδιασμό εξατομικευμένων λύσεων με γνώμονα την επιτυχή σταδιακή αυτοματοποίηση υφιστάμενων αποθηκευτικών χώρων. Τα τελευταία 3 χρόνια, η KPMG σε συνεργασία με την Myrmex, κορυφαίο πάροχο συστημάτων αυτοματισμού, δουλεύουν από κοινού στον σχεδιασμό τέτοιων εξατομικευμένων λύσεων αυτοματισμού για την διαχείριση της ροής επιστροφών και picking σε μεγάλους εμπόρους ηλεκτρονικών ειδών και εταιρείες logistics. Οι μελέτες αυτές αποδεικνύουν ότι η εφαρμογή σταδιακής αυτοματοποίησης είναι εφικτή τεχνικά όσο και βιώσιμη από χρηματοοικονομικής άποψης, ακόμη  και για χώρες με σχετικά χαμηλό κόστος ανθρώπινου δυναμικού όπως η Ελλάδα.

Ο σχεδιασμός εξατομικευμένων λύσεων σταδιακής αυτοματοποίησης που εξασφαλίζουν τις καθημερινές λειτουργίες, με την δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης μέχρι την πλήρη αυτοματοποίηση, ανοίγει τον δρόμο για τον οικονομικά βιώσιμο εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων υποδομών logistics και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.