Ποιο είναι το μέλλον του εξωτερικού ελέγχου;

Τα τελευταία χρόνια, το θέμα της διαχείρισης κινδύνων είναι αρκετά ψηλά στην ατζέντα αυτών που είναι επιφορτισμένοι με τη διακυβέρνηση στις επιχειρήσεις, κάτι το οποίο αναμένεται να συνεχιστεί με την ίδια ένταση στο προσεχές διάστημα. Παραδοσιακά, η διαχείριση κινδύνων ήταν μία αποστασιοποιημένη και μεμονωμένη λειτουργία, μία «άσκηση επί χάρτου» που συνήθως, μετά από κάποιο σημαντικό γεγονός, η «επιστροφή στην κανονικότητα» ήταν «θέμα χρόνου». Στο σημερινό περιβάλλον βέβαια όπου οι επιχειρηματικές συνθήκες συνεχώς μεταβάλλονται, η διαχείριση κινδύνων είναι μία πολύ σύνθετη και απαιτητική λειτουργία. 

Δεδομένου λοιπόν ότι ένας έλεγχος είναι τόσο καλός όσο και η εκτίμηση κινδύνου στην οποία βασίζεται, θα μπορούσε ο έλεγχος του μέλλοντος να μην είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις επιπτώσεις των στρατηγικών κινδύνων στη λειτουργία της επιχείρησης;

Από τον ελεγκτή ήδη ζητείται να αναλύσει δεδομένα από ένα ευρύ φάσμα: γεωπολιτική, οικονομική απόδοση, αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων, απειλές στον κυβερνοχώρο, προστασία δεδομένων, ιδιωτικότητα κλπ. Επιπλέον, να αξιολογεί κινδύνους όχι μόνο ως προς την πιθανότητα αλλά και την επίπτωση που ενδέχεται να έχουν στη λειτουργία της επιχείρησης. Παράλληλα, να λάβει υπόψη τις σχέσεις και τις αλληλεξαρτήσεις που έχουν οι κίνδυνοι μεταξύ τους και την ταχύτητα με την οποία μπορούν να εμφανιστούν, δεδομένου ότι οι κίνδυνοι σπάνια προκύπτουν μεμονωμένα.

Πέρα από τη μελέτη της διαχείρισης κινδύνου, βασικό θεμέλιο για τον σημερινό έλεγχο είναι πλέον η τεχνολογία. Μέσα στην επόμενη δεκαετία, οι τεχνολογικές πλατφόρμες που χρησιμοποιούνται στον έλεγχο αναμένεται να επεκταθούν και να εξελιχθούν περαιτέρω με σημαντικότερες τις τεχνολογικές εξελίξεις που αφορούν στη λήψη, επεξεργασία και ερμηνεία δεδομένων και την εφαρμογή αναλύσεων.

Γενικά, μέσα από την κατανόηση της λειτουργίας διαχείρισης κινδύνων και από την εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας σε συνεχή βάση, αναμένεται ο οικονομικός έλεγχος να γίνει ένας πιο «ζωντανός έλεγχος», επιτρέποντας στον ελεγκτή να αναπτύξει μία «επιχειρηματική οπτική», να αφιερώσει μεγαλύτερο μέρος του διαθέσιμου χρόνου του στις περιοχές με μεγαλύτερο ελεγκτικό κίνδυνο, στα σημαντικότερα θέματα ελέγχου και στις σημαντικότερες εκτιμήσεις της διοίκησης. 

Πέρα από τη διαχείριση κινδύνων και την τεχνολογία, ο έλεγχος πρέπει να συνδεθεί περισσότερο και με την γενική στρατηγική της επιχείρησης και τη λήψη των αποφάσεών της – και εν τέλει, πως αυτό εκφράζεται και ενσωματώνεται στις οικονομικές καταστάσεις, κάτι που απ’ ότι φαίνεται αναζητούν όλο και περισσότερο οι επενδυτές και οι αναλυτές.

Φυσικά, στη σημερινή εποχή, δεν είναι δυνατό να αναφέρεσαι στη στρατηγική της επιχείρησης χωρίς να λαμβάνεις υπόψη το ESG ως έναν από τους κορυφαίους παράγοντες καθορισμού της στρατηγικής της επιχείρησης – και ιδιαίτερα την κλιματική αλλαγή – οπότε φυσικά η εργασία του ελεγκτή δεν θα μπορούσε να μη λαμβάνει υπόψη το θέμα αυτό.

Αυτό που θέλουν να γνωρίζουν οι επενδυτές και οι άλλοι ενδιαφερόμενοι είναι: «Ποιες αλλαγές κάνει μια εταιρεία στη στρατηγική της για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και πώς αυτές τελικά αντανακλώνται στις οικονομικές της καταστάσεις; Πώς πρέπει να ερμηνεύσουμε την πραγματικότητα αυτή που έχουμε μπροστά μας;»

Αναμένουμε λοιπόν την επόμενη δεκαετία να δούμε όλο και περισσότερα στοιχεία του ESG να ενσωματώνονται στο πεδίο εφαρμογής του ελέγχου και οι ελεγκτές να ζητείται να παρέχουν διασφάλιση σχετικά με μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες. Αναμένουμε επίσης, να δούμε όλο και περισσότερο την ενσωμάτωση των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις έως ότου τελικά αποτελέσουν μέρος της ίδιας ενιαίας «εικόνας και παρουσίασης».

Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις μπορεί να παραμένουν το βασικό (και το πλέον ισχυρό και αξιόπιστο) πλαίσιο εταιρικής αναφοράς ο τρόπος όμως που αξιολογούνται οι επιχειρήσεις μετασχηματίζεται. Οι απλοϊκές μετρήσεις των κερδών/ζημιών ή των κερδών ανά μετοχή δεν αναμένεται να είναι η πρωταρχική βάση αξιολόγησης των ενδιαφερομένων μερών για την απόδοση και την αξία της επιχείρησης. Ήδη όλο και περισσότερο οι προσδοκίες που διατυπώνουν οι ρυθμιστικές αρχές, οι επιτροπές ελέγχου και οι επενδυτές εκφράζουν την τάση αυτή ενώ παράλληλα, οι εταιρείες αξιολογούνται και αποτιμούνται βάσει της επίδρασής τους στην κοινωνία και στο περιβάλλον.

Το ESG είναι πλέον στο κέντρο του ενδιαφέροντος– και οι ελεγκτές καλούνται να διασφαλίσουν ότι οι πληροφορίες που δημοσιοποιούνται είναι αξιόπιστες. Οι ελεγκτές θα είναι υπόλογοι για το ρόλο τους αυτό και ουσιαστικά δε πρόκειται για μία ακόμα υπηρεσία που θα προσφέρουν στους πελάτες τους αλλά για το μετασχηματισμό του αποτυπώματός τους στην κοινωνία και στην επενδυτική κοινότητα.

Η ανάγκη λοιπόν παροχής διασφάλισης σχετικά με τις γνωστοποιήσεις ESG είναι μια σημαντική εξέλιξη για τον έλεγχο, μία συζήτηση που γίνεται πολλά χρόνια τώρα, ειδικότερα ως προς το πως και εάν ο έλεγχος μπορεί να καλύψει περιοχές πέραν από αυτές των από χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Η ανάγκη αυτή είναι πλέον ήδη εδώ και πρέπει να ικανοποιηθεί.