Ποιες είναι οι ρεαλιστικές προοπτικές που βλέπετε για τα ακίνητα στην Ελλάδα τόσο μετά την μείωση του ΕΝΦΙΑ, όσο και με δεδομένη την αναστολή του ΦΠΑ που επίκειται να εφαρμοστεί;

Χωρίς αμφιβολία οι ρυθμίσεις που αφορούν στη μείωση του ΕΝΦΙΑ και η ιδιαίτερα η προσδοκία περαιτέρω αποκλιμάκωσής του αποτελούν σε βάθος χρόνου παράγοντα που θα διευκολύνει και θα ενθαρρύνει επενδύσεις σε ακίνητα στη χώρα μας. Η αναστολή του ΦΠΑ ξεκλειδώνει και διευκολύνει τη διάθεση stock ακινήτων και μάλιστα σχετικά νεότερης κατασκευής τα οποία εξαιτίας της πτώσης των αξιών σε συνδυασμό με την εφαρμογή του ΦΠΑ στη μεταβίβαση νεόδμητων ακινήτων είχαν πρακτικά βγει εκτός αγοράς. Τέτοιου είδους μέτρα είναι προφανώς ευπρόσδεκτα, καθώς επιλύουν χρόνιες στρεβλώσεις στην αγορά. Η ανάκαμψη βέβαια στην αγορά ακινήτων συνδέεται και πυροδοτείται από τη γενικότερη θετική μακροοικονομική τροχιά της χώρας μας.

Σε ό,τι αφορά τις ΑΕΕΑΠ μετά την αλλαγή του φορολογικού καθεστώτος και σε αυτό το πεδίο, εκτιμάτε ότι θα δούμε αύξηση των ξένων επενδύσεων στις συγκεκριμένες εταιρείες διαχείρισης ακινήτων;

Ο εκσυγχρονισμός του φορολογικού καθεστώτος των ΑΕΕΑΠ στη χώρα μας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση της αναζωπύρωσης του επενδυτικού ενδιαφέροντος στον κλάδο. Ίσως να μην είναι το καταλυτικό γεγονός, αλλά σε κάθε περίπτωση, αποσύρει ένα αντικίνητρο που δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Η αλήθεια είναι ότι ο χώρος των ΑΕΕΑΠ θα πρέπει να αποτελέσει κατ’ εξοχήν πεδίο προσέλκυσης διεθνών επενδυτών οι οποίοι επιζητούν τρόπους να τοποθετηθούν ενόψει της οικονομικής ανάκαμψης της χώρας μας που αντανακλά κυρίως στο χώρο των ακινήτων.

Συμμερίζεστε με βάση τα δεδομένα που έχετε στη διάθεσή σας, την τοποθέτηση παραγόντων της αγοράς ακινήτων με βάση την οποία τα ξενοδοχεία και τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης θα αποτελέσουν μία κορεσμένη κατηγορία σε επίπεδο νέων κατασκευών, με τους γραφειακούς χώρους και τα logistics να λαμβάνουν τη σκυτάλη;

Ενδεχομένως αυτό να ισχύει για τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης όπου ήδη εμφανίζεται τάση κόπωσης, με πτώση των τιμών και σταθεροποίηση της ζήτησης. Όσον αφορά στις ξενοδοχειακές μονάδες, εκεί νομίζω ότι υπάρχει περαιτέρω χώρος για επενδυτική δραστηριότητα. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο μέρος του ξενοδοχειακού αποθέματος της χώρας χρειάζεται άμεση αναβάθμιση, που για χρόνια έχει μείνει πίσω για λόγους που έχουν να κάνουν και με τη διαχείριση των δανειακών τους υποχρεώσεων. Σίγουρα έχουμε ως χώρα έλλειψη μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, πέρα και των συγκεκριμένων προορισμών που όλοι γνωρίζουμε. Επίσης πολλά μπορούν ακόμα να γίνουν και σε εξειδικευμένο ξενοδοχειακό προϊόν (niche markets) που δεν έχει ακόμα αξιοποιηθεί.

Ποια είναι η αίσθηση που έχετε αναφορικά με τη χρηματοδότηση κατασκευαστικών πρότζεκτ από πλευράς των τραπεζών; Έχουν αυξηθεί οι χορηγήσεις στη χώρα μας;

Οι τράπεζες σίγουρα έχουν αλλάξει βηματισμό και όπως ήταν αναμενόμενο, ξεκίνησαν από τη χρηματοδότηση των μεγάλων project και προοδευτικά κατεβαίνουν «σκαλιά» ως προς το μέγεθος. Αυτό φαίνεται στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης στη χώρα μας όπου μετά από πολλά χρόνια συρρίκνωσης υπήρξε σταθεροποίηση και πρόσφατα θετική πιστωτική επέκταση. Πιστεύω ότι πρέπει να περιμένουμε θετικές εξελίξεις από τις τράπεζες καθώς έχουν αποκαταστήσει τη ρευστότητά τους και σύντομα με βάση τον προγραμματισμό τους θα απελευθερωθούν και από το βάρος των κόκκινων δανείων.

Υπάρχουν προτιμητέες κατηγορίες ακινήτων, τις οποίες χρηματοδοτούν οι τράπεζες, και εάν ναι ποιες είναι αυτές;

Χωρίς αμφιβολία, ψηλά στις προτιμήσεις των τραπεζών βρίσκεται ο ξενοδοχειακός κλάδος, τα έργα υποδομών και οι μεγάλες αστικές παρεμβάσεις. Το απόθεμα των γραφειακών χώρων που απαιτούν άμεση αναβάθμιση, είναι ο επόμενος υποψήφιος για το χρηματοδοτικό ενδιαφέρον των τραπεζών.