W dniu 24 sierpnia weszła w życie ustawa nowelizująca przepisy tzw. ustawy covidowej (Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych), związana z prawem zamówień publicznych („Nowelizacja”), na mocy której przywrócono możliwość potrącania przez zamawiających kar umownych z wynagrodzenia lub innych wierzytelności wykonawców.
Nowelizacja uchyla przepis, zgodnie z którym jeśli zamawiający był uprawniony do naliczenia kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, nie mógł egzekwować naliczonej kwoty przez jej potrącenie z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności – w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz do 90 dni od jego odwołania.
Uchylony przepis został wprowadzony w czerwcu 2020 r. w celu ochrony wykonawców przed negatywnymi skutkami stanu epidemii. Regulacja była nadużywana przez niektóre firmy wykonawcze, dla których bardziej opłacalne stało się naliczenie kar umownych, które jednak nie mogły zostać od razu wyegzekwowane, niż należyte wykonanie zamówienia. Zgodnie uzasadnieniem projektu Nowelizacji, dalsze utrzymywanie obowiązujących rozwiązań mogłoby mieć negatywne skutki m.in. dla zamawiających.
Najważniejsze zmiany:
Wznowienie możliwości potrącania kar umownych z wynagrodzenia wykonawców
- Od 1 października 2022 r. – w zakresie zdarzeń powstałych do 31 grudnia 2020 r.,
- Od 1 stycznia 2023 r. – w zakresie zdarzeń powstałych w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.,
- Od 1 kwietnia 2023 r. – w zakresie zdarzeń powstałych w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 24 sierpnia 2022 r.
Kary umowne należne od 25 sierpnia 2022 r. będą mogły być potrącane według zasad ogólnych, od dnia wymagalności.
Zabezpieczenie należytego wykonania umowy
Zamawiający będzie mógł dochodzić zaspokojenia kar umownych z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, z uwzględnieniem terminu ważności zabezpieczenia oraz daty powstania zdarzenia stanowiącego podstawę dochodzenia kary umownej.
Wykonawca może zapobiec egzekucji kar umownych, jeśli w ciągu 14 dni przed upływem terminu ważności zabezpieczenia przedłuży jego obowiązywanie lub, za zgodą zamawiającego, ustanowi nowe zabezpieczenie.
Bieg terminu przedawnienia
Zgodnie z przepisami Nowelizacji, terminy przedawnienia roszczeń, których bieg nie rozpoczął się do 24 sierpnia 2022 r. lub pozostawał do tego czasu zawieszony, rozpoczynają swój bieg lub biegną nadal w następujący sposób:
- Od 1 października 2022 r. – w zakresie zdarzeń powstałych do 31 grudnia 2020 r.,
- Od 1 stycznia 2023 r. – w zakresie zdarzeń powstałych w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r., oraz
- Od 1 kwietnia 2023 r. – w zakresie zdarzeń powstałych w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 24 sierpnia 2022 r.
Upływ terminu przedawnienia może nastąpić nie wcześniej niż 30 dni od dnia, w którym wznowiono bieg zawieszonego terminu.
