Wprowadzenie odliczenia składki zdrowotnej

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2021 r. odliczeniu od podatku podlegało 7,75% podstawy składki zdrowotnej. Likwidacja tej możliwości spowodowała znaczny wzrost obciążeń podatkowych u większości podatników, którzy korzystali z tego odliczania, w tym u przedsiębiorców.

W przypadku osób rozliczających się z zastosowaniem skali podatkowej, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie pewnych rozwiązań łagodzących negatywne oddziaływanie zmian, takich jak ulgę dla klasy średniej czy wyższy próg podatkowy i kwotę wolną.

Z rozwiązań tych nie mogą jednak korzystać przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W konsekwencji zmiany wprowadzone przez Polski Ład okazały się niekorzystne dla większości przedsiębiorców, nawet tych osiągających niższe dochody.

Zaproponowane rozwiązania oczywiście nie spotkały się z najlepszym odbiorem społecznym, co skłoniło ustawodawcę do próby zrewidowania zasad rozliczania przedsiębiorców w ramach tzw. programu Niskie Podatki, wprowadzonego ustawą z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Polski Ład 2.0).

Nowe przepisy wprowadzają pewne rozwiązania dla przedsiębiorców polegające na redukcji obciążenia wynikającego z ponoszenia kosztu składki zdrowotnej. Rozwiązania polegają na umożliwieniu przedsiębiorcom zaliczenia składki zdrowotnej do kosztów uzyskania przychodu lub odliczenia składki od dochodu bądź przychodu w zależności od wybranej formy opodatkowania.

Na pierwszy rzut oka tego typu zmiana formy odliczenia składki zdrowotnej nie będzie niosła za sobą tak wymiernych korzyści w porównaniu do bezpośredniego odliczenia wysokości składki od podatku, co miało miejsce przed zmianami.

Dodatkowo, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie limitów wysokości odliczenia składki zdrowotnej.

Roczny limit dla podatników, którzy wybrali liniową formę opodatkowania wynosi 8 700 zł i może być zastosowany w formie zaliczenia składek w koszty uzyskania przychodu lub pomniejszenia dochodu.

Limit został ustalony w oparciu o wysokość rocznego limitu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, tj. jako 4,9% z 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Biorąc pod uwagę, że wysokość składki zdrowotnej nie podlega limitowaniu oraz obecnie ustalana jest w oparciu o wysokość dochodu a nie w sposób zryczałtowany, to sposób ustalenia tego limitu nie wydaje się być do końca adekwatny.

Niemniej jednak dzięki takiemu pomniejszeniu korzyścią podatkową dla przedsiębiorcy będzie kwota 19% podatku jaki zapłaciłby od kwoty odliczenia, tj. ok. 1 653 zł w ujęciu rocznym. Należy jednak pamiętać, że nawet w przypadku przedsiębiorców osiągających niskie przychody, prognozowane obniżenie zysku w stosunku rocznym wynikające z wprowadzonych zmian rozpoczyna się na poziomie oscylującym wokół ok. 4 000 zł netto. Dlatego też w dalszym ciągu potencjalne zyski przedsiębiorców w relacji do strat pozostają w dysproporcji.

W przypadku przedsiębiorców korzystających z zasad opodatkowania przewidzianych w ustawie o podatku zryczałtowanym, odliczeniu od przychodu podlegać ma 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym. Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, stanowi odpowiedni procent przeciętnego wynagrodzenia w zależności od poziomu przychodów. Wysokość składki w najwyższym progu przychodowym to ok. 12 093,70 zł, co daje możliwość odliczenia od przychodu kwoty 6 046,85 zł. Biorąc pod uwagę stawkę ryczałtu 17% daje to oszczędność w podatku ok. 1 028 zł w ujęciu rocznym.

W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych, w dalszym ciągu składka zdrowotna nie będzie podlegała odliczeniu od podatku. Nie prowadzono także żadnych regulacji umożliwiających tym przedsiębiorcom zaliczenie składki do kosztów uzyskania przychodu czy odliczenia jej od dochodu.

Nowe rozwiązania związane z odliczeniem składki zdrowotnej weszły w życie od lipca 2022 r. jednak mają zastosowanie w stosunku do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.

Wydaje się, że zmiany te choć stanowią pozytywny krok w kierunku łagodzenia obciążeń fiskalnych przedsiębiorców, jednak biorąc pod uwagę limitowany zakres odliczeń nie będą one w stanie w pełni zrekompensować strat przedsiębiorców wynikających z przepisów wprowadzonych na początku roku.

Natalia Wytrykowska, Menedżer w Zespole ds. PIT w KPMG w Polsce