Rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych nie są zjawiskiem nadzwyczajnym, ich wystąpienie przewidział ustawodawca w art. 15 § 1 pkt 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, pozwalając Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu na podjęcie w ich przypadku uchwały. Przyczyną sprzecznych poglądów judykatury w świetle tego przepisu jest prawo, którego stanowienie, zwłaszcza w ostatnich latach, przebiega bardzo szybko. Procesu wykładni tych przepisów zajmuje lata i przez ten czas podatnicy pozostają w niepewności co do ich zobowiązań podatkowych.
Geneza problemu
Podatnik zamierzał nabyć wierzytelność. Cesja poza dyskontem nie przewidywała żadnego wynagrodzenia. Zanim doszło do transakcji podatnik zwrócił się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego, zadając w szczególności pytanie – czy transakcja podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT czy też podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC)? W obydwu przypadkach ewentualny obowiązek podatkowy ciążył na nabywcy wierzytelności, przy czym transakcja podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT nie podlega opodatkowaniu PCC i odwrotnie - jeżeli transakcja nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT nabywca wierzytelności powinien rozliczy PCC.
Istota sporu
Zdaniem podatnika transakcja nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, dlatego należy ją opodatkować podatkiem PCC. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe, stwierdzając, że cesja podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT (interpretacja z dnia 20 stycznia 2021 roku, znak: 0111-KDIB3-1.4012.817.2020.4.WN), wobec czego nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC (interpretacja z dnia 22 stycznia 2021 roku, znak 0111-KDIB2-2.4014.232.2020.4.MZ).
Rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji
Podatnik na interpretacje indywidualne w podatku VAT jak i PCC wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach..
Skład orzekający rozpoznający sprawę podatku PCC wyrokiem z dnia 13 maja 2021 roku (sygn. akt I SA/Gl 471/21) skargę uwzględnił, co oznacza, że transakcja nie podlega opodatkowaniu podankiem VAT, lecz PCC. Co istotne, inny jednak skład orzekający tego samego sądu wydał w dniu 14 maja 2021 roku wyrok (sygn. akt I SA/Gl 455/21), mocą którego skargę oddalił, co oznacza, że ta transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, a nie PCC.
Co z tego wynika?
Wyroki są nieprawomocne, czekamy na rozpoznanie skarg kasacyjnych przez NSA, niemniej sprawy ilustrują problemy, z którymi często borykają się podatnicy. Mimo bogatego już orzecznictwa WSA w Gliwicach nie zdołał jednoznacznie rozstrzygnąć spraw opodatkowania cesji wierzytelności VAT albo PCC, z czego wnioski powinien wyciągnąć prawodawca. Przyczyną rozbieżności w orzecznictwie sądów są przepisy prawa podatkowego, które stanowione są bez namysłu i dbałości o technikę prawodawczą. Podejmowanie decyzji przez podatników staje się coraz trudniejsze i w wielu przypadkach zniechęca ich do biznesu, co odbija się na gospodarce.
