Czy usługi help desk mogą doprowadzić do powstania zakładu?

W analizowanym stanie faktycznym z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wystąpiła austriacka spółka prowadząca działalność gospodarczą w zakresie zapewniania rozwiązań informatycznych (IT) przedsiębiorcom działającym głównie na rynku austriackim. W celu wsparcia swojej działalności spółka nabywała usługi informatyczne o charakterze help desk od polskiej spółki (usługi te polegały na obsłudze zgłoszeń przychodzących od klientów spółki i rozwiązywania problemów technicznych). W celu zwiększenia kontroli nad usługami help desk i poprawy ich jakości, spółka planowała utworzenie w Polsce oddziału. Zgodnie z założeniami, w oddziale początkowo miało być zatrudnionych ok. 50 osób (po rozbudowie zaplecza personalnego liczba zatrudnionych osób miała wzrosnąć do ok. 80 osób). Ponadto na potrzeby oddziału miało zostać wynajęte biuro, a pracownicy mieli być zaopatrzeni w sprzęt niezbędny do wykonywania zleconej pracy. Spółka wskazała, że działalność oddziału będzie przez nią w całości finansowana (w oparciu o budżet ustalany przez spółkę), a wszelkie znaczące decyzje związane z wydatkami będą podejmowane przez zarząd spółki na terytorium Austrii. Zgodnie z zamierzeniami, usługi świadczone przez oddział miały stanowić część usług świadczonych przez spółkę, przy czym nie miały pokrywać się z zakresem usług świadczonych przez spółkę. Ponadto spółka wskazała, że oddział nie będzie brał udziału w działalności sprzedażowej spółki oraz nie będzie świadczył usług IT w zakresie usług świadczonych przez spółkę.

Spółka powzięła wątpliwość, czy w opisanych okolicznościach będzie posiadać w Polsce zakład dla celów podatku CIT w rozumieniu art. 4a pkt 11 ustawy o CIT. Zdaniem spółki w przedmiotowej sprawie nie zostały spełnione przesłanki warunkujące powstanie zagranicznego zakładu na terytorium Polski i w konsekwencji na spółce nie będzie ciążył obowiązek podatkowy CIT w Polsce.

W szczególności spółka argumentowała, że czynności podejmowane przez oddział będą miały charakter pomocniczy, ponieważ:

• działalność oddziału (czynności help desk) nie będzie stanowić istotnej i znaczącej części działalności spółki (działalność IT);
• działania oddziału nie będą miały samoistnego charakteru – są podrzędne w stosunku do działalności głównej (czynności help desk nie miałyby sensu gdyby nie podstawowa działalność spółki);
• działalność oddziału będzie miała charakter następczy w stosunku do podstawowej działalności spółki (czynności help desk będą podejmowane w stosunku do produktów oferowanych osobom, które już są klientami spółki);
• czynności help desk będą świadczone dla spółki, a oddział nie będzie uzyskiwał za nie wynagrodzenia od klientów;
• oddział będzie przyczyniał się do zwiększenia wydajności spółki, ale sam w sobie nie będzie generował zysku (niemożliwe będzie przypisanie mu jakiejkolwiek części zysku spółki).

Dodatkowo spółka zauważyła, że ani oddział, ani jego pracownicy nie będą mogli zostać uznani za tzw. zależnego przedstawiciela, gdyż nie będą oni umocowani do składania oświadczeń woli, które byłyby wiążące dla spółki.

W konsekwencji spółka przyjęła, że nie będzie osiągała w Polsce dochodu, który podlegałby opodatkowaniu polskim podatkiem CIT.

DKIS nie zgodził się jednak ze stanowiskiem spółki.

W uzasadnieniu Organ przedstawił następującą argumentację:

• działalność oddziału nie może zostać uznana jako pomocnicza, gdyż stanowić będzie istotny element świadczonych przez spółkę usług IT;
• bez wsparcia poprzez usługę help desk, usługi IT świadczone przez spółkę utraciłyby istotny niezbędny element wsparcia posprzedażowego, który w branży IT jest ważną składową świadczonych usług;
• zbycie usługi IT bez wsparcia posprzedażowego w postaci usługi help desk, mogłoby powodować istotny uszczerbek na jakości świadczonych przez spółkę usług IT;
• na etapie przygotowania i określania zakresu oferowanych usług IT, spółka uwzględnia realizowaną usługę help desk jako składową całości świadczonych usług.

Podsumowując, Organ stwierdził, że utworzenie planowanego oddziału w Polsce skutkować będzie powstaniem w Polsce zakładu dla potrzeb rozliczenia podatku CIT. W konsekwencji spółka będzie osiągać dochody na terytorium Polski i tym samym będzie na niej ciążył obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o CIT.

Warto zauważyć, że analizowana interpretacja została wydana w ramach ponownego rozpatrzenia wniosku - w następstwie wykonania wyroku NSA z dnia 6 marca 2025 r. (sygn. akt: II FSK 764/22). W toku postępowania (zarówno przed sądem I instancji, jak również przed sądem II instancji), sądy administracyjne stanęły po stronie podatnika.

W szczególności NSA zauważył, że okoliczność posiadania przez podatnika stałej placówki (oddziału) wraz z ekonomicznym prawem do dysponowania nią, nie stanowi podstawy do przyjęcia, że spełnione zostaną warunki do uznania jej za zakład zagraniczny. NSA podkreślił, że w takiej sytuacji konieczne jest sprawdzenie pozostałych warunków, w tym wykonywania przez przedsiębiorstwo działalności w sposób umożliwiający przypisanie temu zakładowi takich zysków, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.

Jednocześnie NSA zwrócił jednak uwagę na specyficzny charakter działalności spółki (branża IT) oraz na istniejące podobieństwa pomiędzy świadczeniem usług IT a świadczeniem usług help desk. W szczególności Sąd podkreślił, że branża IT obejmuje nie tylko programowanie, ale również zarządzanie systemami, analizę danych, produkcję oraz obsługę sprzętu komputerowego i usługi internetowe. Z tego względu precyzyjne oddzielenie usług świadczonych przez spółkę oraz jej oddział może okazać się zbyt skomplikowane, a nawet niemożliwe. 

Warto zauważyć, że stanowisko organów podatkowych w zakresie oceny charakteru działalności help desk i jej znaczenia dla powstania zakładu nie jest jednolite.

W analizowanej interpretacji Organ zwrócił uwagę na specyfikę branży IT i przyjął, że działalność help desk jest istotnym elementem świadczonych przez spółkę usług IT, co wyklucza możliwość zakwalifikowania jej jako działalności pomocniczej. Organ podkreślił znaczenie wsparcia posprzedażowego w branży IT oraz wpływ usług help desk na jakość świadczonych przez spółkę usług IT.

Natomiast w interpretacji DKIS z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.472.2019.1.MR, organ przyjął, że działalność zespołu IT w Polsce ma jedynie charakter pomocniczy w stosunku do kluczowej działalności spółki, albowiem celem stworzenia oddziału w Polsce jest jedynie wsparcie działu innowacji oraz działu IT spółki na potrzeby rozwoju, utrzymania i obsługi platformy. 

Nie ulega wątpliwości, że interpretacje indywidualne i wyroki sądów administracyjnych związane z problematyką powstania zakładu zagranicznego zapadają na tle konkretnego i niejednokrotnie niepowtarzalnego stanu faktycznego. Każda sprawa wymaga więc indywidulanego podejścia i wszechstronnej analizy okoliczności faktycznych.  

Z najnowszej interpretacji DKIS i wyroku NSA (w następstwie którego ponownie rozpatrzono wniosek) wynika, że w przypadku branży IT konieczne jest uwzględnienie jej specyficznego charakteru. Nawet jeżeli intuicja podpowiada nam, że czynności z zakresu help desk mają jedynie pomocniczy charakter, to warto mieć na uwadze, że mogą one zostać potraktowane jako istotny segment usług IT (niezbędny element wsparcia posprzedażowego), który ma wpływ na ich jakość. Powyższe okoliczności mogą nieoczekiwanie wpłynąć na zmianę kwalifikacji usług help desk i w konsekwencji doprowadzić do powstania zakładu zagranicznego.