W Rządowym Centrum Legislacyjnym opublikowano kolejną wersję projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (projekt z dnia 12 lipca 2023 roku). Nowy projekt ustawy rozszerza katalog osób mogących zostać sygnalistami, wprowadza zmiany w zakresie terminu na wdrożenie procedur wewnętrznych oraz zmiany w zakresie zgłoszeń zewnętrznych.
Rozszerzenie katalogu sygnalistów
Projekt ustawy określa katalog osób, wobec których ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa ma mieć zastosowanie (tzw. sygnalistów). Ostatni projekt ustawy (tj. z 12 lipca 2023 roku) przewiduje rozszerzenie tego katalogu w porównaniu do poprzednich projektów.
Przyznaje on możliwość uzyskania statusu sygnalisty także:
- funkcjonariuszom, w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz
- żołnierzom w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny.
Zmiany dotyczące zgłoszeń zewnętrznych
Nowy projekt ustawy przewiduje zmiany w przepisach odnoszących się do zgłoszeń, zewnętrznych, jakie mogą być dokonywane do prokuratora. Zgodnie z obecnie rozpatrywanym projektem ustawy, do prokuratora będzie można dokonać zgłoszenia zewnętrznego dotyczącego naruszenia prawa w zakresie stosowania aktów Unii Europejskiej, interesów finansowych Unii lub podatku od osób prawnych, które może stanowić przestępstwo:
- przeciwko interesom finansowym Unii Europejskiej,
- związane z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych,
- dotyczące mienia wielkiej wartości, grożące szkodą wielkiej wartości lub taką szkodę powodujące,
- łapownictwa i płatnej protekcji,
- prania pieniędzy,
- fałszowania oraz obrotu fałszywymi pieniędzmi, środkami lub instrumentami płatniczymi,
- fałszowania faktur oraz posługiwania się takimi fakturami.
Przepisy określające wejście w życie regulacji
Kolejną zmianą, o której warto wspomnieć są przepisy końcowe, tzn. przepisy przewidujące, kiedy regulacje w zakresie ochrony sygnalistów wejdą w życie. Poprzedni projekt ustawy przewidywał, że ustawa miała wejść w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących ustalenia procedury zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych, które miały wejść w życie następnego dnia po dniu ogłoszenia ustawy.
Obecny projekt ustawy wydłuża termin na wdrożenie procedury zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych, ale tylko o 14 dni.
W naszej ocenie, proponowany w projekcie termin nadal może okazać się zbyt krótki na to, aby pracodawcy zdążyli w sposób kompleksowy wprowadzić procedury w zakresie whistleblowingu w swojej organizacji. Dlatego tak ważne jest podjęcie już w tym momencie odpowiednich kroków przez podmioty, które będą objęte regulacjami wynikającymi z ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, tak aby na dzień ukończenia prac legislacyjnych byli oni już znacznie zaawansowani w pracach nad procedurą wymaganą nowymi przepisami.
Zapraszamy do zapoznania się z informacjami KPMG Law w zakresie odpowiedniego wdrożenia właściwych rozwiązań z zakresu whistleblowingu „Zgłaszanie naruszeń występujących w organizacji – jak wdrożyć właściwe rozwiązania?”.
